felieton

- Wszyscy dość bezradnie powtarzają: On nie ma politycznego ani ekonomicznego programu! Tak, ale ma za sobą wyborami i nastrojami zjednoczonych Rosjan. Nie napawa mnie to niczym innym jak niepokojem – pisał o Władimirze Putinie Stanisław Lem w 2000 r. W setną rocznicę urodzin Lema przypominamy jakże aktualny tekst sprzed 21 lat.

Z czym większości Polaków kojarzy się Rzym? Wieczne Miasto, stolica miłości, kierunek pielgrzymek, wypoczynek. Ma także inną twarz i duże problemy. Wśród nich wymienić można szczury, sterty śmieci i smród. "O wspólną przestrzeń dba niewielu" - pisze mieszkający w Włoszech Piotr Kępiński.

Nowy redaktor naczelny tytułów Polska Press z województwa kujawsko-pomorskiego w ostatniej chwili wycofał z druku felieton krytykujący TVP. W miejscu stałego tekstu Ryszarda Warty opublikował przedruk z magazynu "Gazety Krakowskiej" (także należącej do grupy Polska Press). Pracownikom Marcin Habel swoje postępowanie tłumaczył polityką redakcyjną i "trzymaniem się środka".

Zabójstwo własnego dziecka wydaje się być niewyobrażalną zbrodnią, do której mógłby się posunąć najgorszy zwyrodnialec. Ale nie we wschodniej Turcji, gdzie z rąk członków rodziny ginie kilkadziesiąt młodych dziewcząt rocznie. Wszystko w imię wielowiekowej tradycji.

Gdy tegoroczny literacki Nobel trafił w ręce białoruskiej dziennikarki Swietłany Aleksijewicz, komentarze były nad wyraz zgodne: pierwsza nagroda dla Białorusi, pierwsza - dla reportera. I choć decyzję Komitetu Noblowskiego tłumaczono względami politycznymi, precedens (podwójny) pozostaje precedensem. Wydaje się znaczący zwłaszcza w kontekście polskiego rynku wydawniczego, na którym od kilku co najmniej dekad reportaż literacki skutecznie konkuruje z klasyczną beletrystyką.

20 lat temu - 27 września 1991 roku zmarł Stefan Kisielewski, jedna z najbarwniejszych powojennych osobistości w Polsce, niekwestionowany autorytet moralny, pisarz, kompozytor, krytyk muzyczny, pisarz i felietonista m.in. "Tygodnika Powszechnego".

"Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia", zbiór tekstów autorstwa Andrzeja Dobosza, krytyka literackiego i wieloletniego felietonisty m.in. "Tygodnika Powszechnego", nagrodzono w środę Warszawską Premierą Literacką jako książkę sierpnia 2011 roku.

Vinge ma odwagę przedstawić przyszłość w jasnych barwach, godząc przecież ów obraz m. in. z ciągłym zagrożeniem globalnego terroryzmu. Takie projekcje - zwłaszcza ostatnio - są niezmiernie rzadkie.

Być może najciekawszym wnioskiem będzie, iż owa zaprezentowana nam Kielonkiem literatura afrykańska wydaje się posiadać sporo cech właśnie „książki epoki Internetu”.

Mit nie wchodzi w skomplikowane dyskursy, subtelne dystynkcje, nie teoretyzuje i nie dzieli włosa na czworo. Powtarza najprostsze, najbanalniejsze prawdy, które wtem, miast spowodować cyniczne skrzywienie warg, uderzają w nas niczym święte objawienia.

Wydaje się, iż nigdy dotąd przełożenie nauki na problemy codziennego życia nie było tak bezpośrednie i szybkie, nigdy dotąd kwestie postępu rozumianego właśnie na sposób SF – tj. pozytywistyczny, technologiczny – nie wzbudzały tak żywych debat publicznych.

Wystarczy, że raz nauczymy się patrzeć na świat przez pryzmat informacji, nie materii. „Śmierć jest tragedią. Nie ma nic poniżającego w postrzeganiu osoby jako wyjątkowego wzorca, który przepada, gdy ta osoba umiera”.

Po co właściwie obligujemy uczniów do przeczytania określonej liczby wybranych przez państwowych ekspertów książek? I szerzej: czemu ma służyć przedmiot o nazwie „język polski”?

Autor próbujący tworzyć hard SF bliskiego zasięgu bez dobrej znajomości współczesnej popkultury da nam wizje równie niewiarygodne, co ten nieobeznany z naukami ścisłymi.

Autorzy stający przed zadaniem napisania „lepszej space opery” muszą wpierw zmierzyć się z wewnętrznym paradoksem konwencji. Bo czy „lepszy kicz” to kicz bardziej kiczowaty, czy mniej kiczowaty?

„Piractwo” jako masowa sprzedaż nielegalnie kopiowanych dóbr niematerialnych jest czymś zupełnie innym - w sensie gospodarczym, moralnym, prawnym, jak i czysto praktycznym - niż ich powielanie i wykorzystywanie prywatne, jednoosobowe, jednorazowe.

Nie może powstać dialekt, gwara, spójny kod semantyczny, gdy nie ma kontaktu między mówiącymi; gdy każdy „wymyśla” język dla siebie i najbliższych, i gdy wraz z nimi ten język umiera.

Priest nieustannie podmienia karty, przekłuwa fałszywe dna, mami nas lustrami i dymem. Sztukę narracyjnej iluzji opanował tak doskonale, że czytelnik kończy lekturę do reszty skołowany - toż to żadna mechanika Historii, jeno szarlataneria i prestidigitacja!