Ukraina

W "Na gruzach imperium olbrzymów" możemy się przekonać, że katastrofa w Czarnobylu spowodowała niezwykły rozwój różnych gatunków zwierząt. Co ciekawe, nie ma między nimi bariery językowej, natomiast ich interesy niekoniecznie są zgodne.

Wschód Ukrainy - miejsce, o którym w Polsce bardzo długo nie było wiadomo prawie nic i mało kto zauważył, kiedy w 2014 roku zostało najechane przez Rosjan. Miejsce uwikłane w mnóstwo, często krzywdzących stereotypów, które pełni kluczową rolę w rosyjskiej propagandzie antyukraińskiej. O wschodzie Ukrainy pisał Ołeksandr Myched. Gdy wybuchła wojna, przeraziły go historie z tamtych terenów.

Żaden kraj nie był tak głęboko podzielony w sprawie swojej historii jak Rosja. Żaden nie zmieniał tak często opowieści o własnej przeszłości. To, jak Rosjanie opowiadają o swoich dziejach i w każdym pokoleniu tworzą ich nową wersję, jest ważną częścią ich historii, kultury i poglądu na świat - przekonuje Orlando Figes, autor książki "Opowieść o Rosji".

Jedna z najbardziej rozpoznawalnych ukraińskich autorek literackich XXI wieku. Wielokrotnie nagradzana literatka zmarła wskutek ran odniesionych podczas rosyjskiego ostrzału Kramatorska 27 czerwca.

Zaczęło się od popularności w mediach społecznościowych, a skończyło na książce. Miriam Synger przybliża nie tylko swoje życie, ale i tajniki funkcjonowania ortodoksyjnej żydowskiej społeczności. Tak w realu, jak i w sieci, wykorzystując nowe kanały komunikacji. Nie wszystkie jednak okazały się błogosławieństwem. Wyjawiła, gdzie nienawiść przekroczyła wszelkie granice.

Kilkanaście lat temu wojna Rosji z Gruzją, zajęcie Krymu czy inwazja na Ukrainę mogły być co najwyżej tematem gdybań i dyskusji ekspertów od geopolityki. Pewien rosyjski polityk uznał, że wszystko to nie tylko może, ale powinno się wydarzyć w niedalekiej przyszłości. Nie był to Władimir Putin, ale Michaił Juriew. Autor "proroczej" powieści z 2006 r., która dziś wygląda jak gotowy plan działania dla Kremla.

"Wyznaję zasadę ‘twórz w każdych okolicznościach’, a zatem nie przestajemy pracować mimo trwającej wojny. Proszę czytelników, żeby pamiętali o naszej walce z ciemnymi mocami" - napisał w przedmowie do "Zwycięstwa" Eduard Achramowycz.

Powieść "Dziewczynka z Kijowa" opowiada o dziecku, które przeżywa atak Rosjan na Kijów 24 lutego. Czy to próba spieniężenia tragedii ukraińskich dzieci? - Nie wierzę, że dobre, literackie, artystyczne dzieło powstaje w trzy miesiące, od lutego do maja - mówi w rozmowie z WP prof. Magdalena Środa.

"Pamiętam, jak moja najlepsza przyjaciółka umarła w trakcie rąbania drewna. Uniosła siekierę, na chwilę znieruchomiała z nią nad głową, po czym padła martwa" – wspominała po latach Olga Gurejewa. W różnych syberyjskich łagrach spędziła 10 lat. Trafiła również do lodowego piekła na ziemi, jakim była Kołyma.

Papież działa zgodnie z nauką Chrystusa, choć dzisiejszy kompas moralny wskazuje co innego i każe raczej potępiać, niż wybaczać agresorom - tak ekspert-watykanista Arkadiusz Stempin komentuje działania Franciszka w sprawie inwazji Rosji na Ukrainę.

Zniszczenie masztów nadawczych w Naddniestrzu nie zmieni zasięgu i mocy rosyjskiej propagandy. Rosja nie ma za bardzo możliwości zwiększenia swojego garnizonu w regionie, a atak stamtąd na Ukrainę nie miałby sensu. Z jednym wyjątkiem - o tym, co zdarzyło się w separatystycznym, prorosyjskim regionie, leżącym pomiędzy Mołdawią a Ukrainą, opowiada specjalista w dziedzinie wydarzeń w tej części Europy, Kamil Całus, politolog z Ośrodka Studiów Wschodnich.

W 1990 r. kontrola komunistów nad Ukrainą wyraźnie się chwiała. Setki tysięcy osób rzuciły legitymacje partyjne. Naciski społeczne wymusiły uznanie ukraińskiego za język państwowy. Coraz głośniej mówiono o powołaniu niezależnych sił zbrojnych, a nawet o odłączeniu się od Związku Sowieckiego. Ten ostatni postulat wcale nie spotykał się z poparciem zachodnich polityków.

Wielki Głód w Ukrainie z lat 1932-1934 był jedną z największych zbrodni Józefa Stalina. W wyniku decyzji czerwonego cara życie straciły miliony ludzi. Relacje świadków tamtych wydarzeń najlepiej pokazują ogrom tragedii, jaka spotkała Ukraińców.

Wybitna powieść Serhija Żadana o wojnie w Donbasie ukazała się w Polsce trzy lata temu, ale czytanie jej dziś, w świetle ataku Rosji na Ukrainę, wzbudza jeszcze większe emocje. "Internat", który wstrząsa swoim opisem roztrzaskanego kraju, stał się najważniejszą książką naszych czasów.

Ludzie w Ukrainie patrzą na ruiny swoich żyć, ale nie tracą nadziei. A na czele mają człowieka, który dodaje im otuchy i skutecznie pozyskuje sympatię dla walczącego kraju na całym świecie. Ziemowit Szczerek, polski dziennikarz i pisarz, wrócił właśnie z Ukrainy i zaczął pisać sztukę teatralną, w której przygląda się temu krajowi przez pryzmat jego prezydenta.

- To państwo powinno zmienić nazwę z "Polska" na "zrzutka.pl" - mówi pisarka i aktywistka Sylwia Chutnik, rozdając na Dworcu Centralnym leki i podpaski osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie.

- Nie osądzimy wszystkich żołnierzy biorących udział w tej wojnie, ale Putina czy Ławrowa możemy - mówi WP Anna Adamska-Gallant, adwokatka, która wcześniej orzekała w Kosowie w sprawach o zbrodnie wojenne.

– Mamo, zostaliśmy zdradzeni – miał powiedzieć swojej matce 23-letni Paweł Abramow, kapral z brygady strzelców zmotoryzowanych, gdy przekraczał granicę z Ukrainą. Matka do końca uważała, że zachodnie media szkalują Rosję, strasząc wojną. Teraz zmieniła zdanie.

Garri Kasparow, jeden z najsłynniejszych arcymistrzów szachowych, ale także zacięty przeciwnik Władimira Putina, napisał w 2015 r. książkę pt. "Nadchodzi zima". Kreślił w niej przerażającą wizję przyszłości, która niestety spełnia się teraz na naszych oczach.

Dramatyczne wydarzenia rozgrywające się na Ukrainie komentowane są na bieżąco przez polityków, działaczy, ekspertów, dziennikarzy i artystów. Nie szczędzą słów poparcia sąsiadom zza wschodniej granicy. Swój sprzeciw wojnie wyrażają, tak angażując się w kolejne działania, jak i na scenie.