druga wojna światowa

Ks. Ludwik Walkowiak stał się ofiarą hitlerowskich represji już w pierwszych miesiącach okupacji. Przebywał m.in. w miejscu kaźni znanym jako Fort VII, w obozie w Dachau i Gusen, gdzie pewnego dnia przeżył tzw. bitwę Polaków, która w rzeczywistości była masakrą urządzoną przez niemieckich oprawców.

Polscy piloci myśliwców w oczach Amerykanów mieli w sobie żądzę krwi i chcieli "zabić każdego nazistę na świecie". Diametralnie różnili się od chłopaków z kraju, na który nigdy nie spadały bomby. Niektórzy nie radzili sobie z nalotami na Berlin, bo widzieli w tym "pracę mordercy".

"A ja tak kochałam Niemcy..." – to ostatnie słowa Mildred Harnack wypowiedziane 16 lutego 1943 roku, chwilę przed położeniem głowy na gilotynie w więzieniu Plötzensee. Była jedyną Amerykanką skazaną na śmierć z bezpośredniego rozkazu Hitlera.

Peter Englund na podstawie wspomnień i pamiętników poetki z Leningradu, koreańskiej niewolnicy seksualnej z Mandalaj, sowieckiego żołnierza walczącego pod Stalingradem, więźnia obozu w Treblince i wielu innych osób nakreślił obraz przełomowego miesiąca II wojny światowej – listopada 1942 r.

Wykrywacz min Józefa Kosackiego pomógł aliantom wygrać II wojnę światową. Genialny polski inżynier oddał wynalazek Brytyjczykom za darmo – by szybciej pokonali Niemców.

17 września 1939 r. to jedna z najważniejszych i najtragiczniejszych dat w nowożytnej historii Polski. Tego dnia wczesnym rankiem został złamany polsko-sowiecki pakt o nieagresji, gdy na teren Rzeczpospolitej wkroczyły wojska Stalina. Formalnie doprowadziło to do wydarzeń, które wielu uznaje za IV rozbiór Polski.

Choć od śmierci Adolfa Hitlera minęło już prawie osiem dekad, wielu wciąż nie daje wiary, że przywódca Trzeciej Rzeszy zginął w swoim bunkrze. Teorie spiskowe napędza brak zwłok i sprzeczne relacje świadków. A przede wszystkim zachowanie Rosjan, którzy zatajali prawdę i z premedytacją siali zamęt.

Ma 95 lat i wciąż wielki apetyt na życie. Mimo że Ben Midler jako dziecko przeżył wojenną gehennę i trafił do białystockiego getta. Dziś dba o to, by kolejne pokolenia nie zapomniały, jak zrodził się Holocaust.

- Powstanie Warszawskie można dziś porównywać do obrony Ukrainy przed rosyjską inwazją. Ale Ukraińcom udało się przekonać świat, że ich walka ma globalne znaczenie. Polakom w 1944 roku - nie - mówi Agnieszka Cubała, autorka książki "Wolność'44. Jaką lekcję przynosi nam dziś Powstanie Warszawskie?".

Gretel Fernsby od wielu dekad mieszka w okazałym apartamencie w reprezentacyjnej dzielnicy Londynu. Pomimo przerażającej przeszłości wiedzie spokojne i wygodne życie. Ale duchy przeszłości nie dają o sobie zapomnieć. Zwłaszcza, jeśli jest się córką komendanta obozu koncentracyjnego i świadkiem potwornej tragedii z udziałem własnego brata...

Stany Zjednoczone są często postrzegane jako największy oponent nazistowskich Niemiec. Mało znanym faktem jest, że już pierwszego dnia wojny prezydent USA podjął bardzo korzystną dla Niemiec decyzję. "Jedyna reguła mogąca ograniczyć wojnę prowadzoną z powietrza, posłużyła przede wszystkim najeźdźcy, kosztem zaatakowanego kraju – i tym samym otworzyła drzwi wielu innym zbrodniom wojennym" - pisze autor książki "Już nie żyjesz. Historia bombardowań".

Pierwsze kłamstwo na temat śmierci Adolfa Hitlera pojawiło się w przestrzeni publicznej już dzień po samobójstwie przywódcy Trzeciej Rzeszy. Był to początek tworzenia mitów, półprawd, konfabulacji i absurdów związanych z losem Hitlera. Co wiemy o jego śmierci? Gdzie znajdują się szczątki, a co przemawia za teorią o rzekomym przeżyciu wojny i ucieczce do Argentyny?

Eva Braun sama siebie nazywała "kochanką najpotężniejszego człowieka Niemiec i całego świata". Ale był taki czas, że z zazdrością patrzyła na kontakty Hitlera z młodziutką Angielką. Uwielbienie dla Führera skończyło się dla niej tragicznie. Po próbie samobójczej przez kilka lat była wrakiem człowieka, choć krążyły pogłoski, że w sekrecie powiła dziecko Hitlera, które może żyć do dziś gdzieś w Anglii.

– Weźmy sprawy w swoje ręce. Zadecydujmy o tym, kto, kiedy i gdzie będzie płodził dziecko dla III Rzeszy. Tylko wtedy możemy mieć pewność, jakie to będzie dziecko, jaki to będzie człowiek - mówił wysokiej rangi SS-man. W myśl tej idei Niemcy zakładali "domy kopulacyjne", do których trafiały nastoletnie ochotniczki z Niemiec, ale także wyselekcjonowani polscy chłopcy.

Obóz. Marsz śmierci. Rzeź Woli. Ubeckie tortury. Słowa te były wypowiadane w jej domu - szeptem lub krzykiem - odkąd pamięta. Wsiąkły w nią tak jak tusz w numerze wytatuowanym na przedramieniu matki. Małgorzata Wryk, autorka książki "Opowieść mojej mamy", spisała te przerażające wspomnienia, by ocalić rodzinną historię od zapomnienia.

Bojowy szlak czerwonoarmistów znaczyły stosy bestialsko pomordowanych bezbronnych ludzi, masowe gwałty, grabieże, pożary i powszechna dewastacja mienia. Śmiertelne żniwo wśród ludności cywilnej zbierał też przeraźliwy głód. Gdy umierały matki, dzieci, często kilkuletnie, zostawały same. Historie "wilczych dzieci" zebrała Wioletta Sawicka. Oto fragment jej książki.

Lekarze z SS zabijający zastrzykami z benzyny i fenolu. Polowanie obozowych strażników na więźniów ze złotymi koronami zębowymi. Mordercza praca w kamieniołomach. Przeraźliwy głód i epidemie chorób zakaźnych. To wszystko dziesiątkowało zesłanych do KL Gross-Rosen, jednego z najcięższych obozów III Rzeszy. – Auschwitz? W Auschwitz w porównaniu z tym, co działo się w Gross-Rosen, było jak... w sanatorium – opowiada były więzień "kamiennego piekła".

Anne Frank i jej rodzina przez ponad dwa lata ukrywała się przed Niemcami na poddaszu fabryki należącej do jej ojca w Amsterdamie. Żydom pomagało kilka zaprzyjaźnionych osób. Ale o kryjówce wiedzieli też inni i właśnie jedna z wtajemniczonych osób miała zdradzić Franków i skazać ich na zagładę. Najnowsze śledztwo dowodzi, że tożsamość zdrajcy była znana praktycznie od samego początku, ale badacze ignorowali ważny trop.

W wieku 20 lat Adolf Hitler znalazł się niemal na samym dnie. Wylądował na ulicy. Sprzedał niemal wszystko, co posiadał, a żeby nie umrzeć z głodu, musiał stołować się w kościelnej jadłodajni. Jak do tego doszło?

13 lutego 1945 roku alianci zachodni dokonali jednego z najtragiczniejszych nalotów w historii – nalotu na Drezno. Zabytkowe miasto, przedwojenna siedziba artystów, perła architektury, zostało kompletnie zniszczone. W pożarach i eksplozjach zginęło 35 tysięcy osób, dziesiątki tysięcy odniosły poważne obrażenia.