II wojna światowa

Po dobrze przyjętym "Zakazanym porcie" duetu Radice-Turcioni wydawnictwo Mandioca sięgnęło po kolejny komiks utalentowanego małżeństwa. "Ziemia, niebo, kruki" to rzecz jeszcze lepiej opowiedziana i narysowana, choć gatunkowo o wiele cięższa i niestety okropnie aktualna.

Rosja się nie zmieniła: na terenach okupowanych w Ukrainie prowadzi bardzo podobną politykę do tej, którą stosowała w Polsce po 17 września 1939 r. - opowiada Wojciech Harpula, ekspert od spraw wschodnich.

"Chcę tylko powiedzieć, że podłości nie popełniłem, nie wysługiwałem się Niemcom. Wykorzystywałem każdą okazję, aby Żydom nieść pomoc. Trudno jest mi zebrać myśli. Zrobiono tu ze mnie zdrajcę. Robiłem błędy, ale nie popełniłem podłości" – to ostanie słowa wypowiedziane przed ogłoszeniem wyroku Żydowskiego Sądu Społecznego przez Michała Weicherta, który w czasie Holocaustu kierował organizacją dostarczającą Żydom leki i jedzenie.

"Wojna to najgłupsza rzecz na świecie" - mówi jeden z bohaterów tej książki. Inny, wychowany na przedwojennej propagandzie, przekazującej heroiczny wymiar wojny, zrozumiał, że był okłamywany, kiedy zobaczył strzępy ciał rozerwanych wybuchem, wiszące na drucie. Takie "niewygodne" historie znaleźć można na kartach najnowszej książki Magdaleny Rigamonti "Niewygodni".

1945 rok. III Rzesza upadła, ale ZSRR się wzmocnił. Mógł zagrozić Wielkiej Brytanii, chyba że uderzyłaby pierwsza. Tak narodził się plan operacji "Unthinkable".

24 czerwca 1948 roku Sowieci rozpoczęli blokadę Berlina. Na blisko rok sektory miasta znajdujące się pod kontrolą zachodnich aliantów zostały całkowicie odcięte od dostaw drogą lądową. W tej sytuacji Amerykanie i Brytyjczycy rozpoczęli przerzut niezbędnych zapasów z wykorzystaniem lotnictwa. Skala i koszty operacji do dziś robią wrażenie.

To stało się prawdopodobnie pod osłoną nocy jeszcze w 1941 r. Zaufany kamieniarz skuł z nagrobka na warszawskich Powązkach wszystkie litery naprowadzające na trop, że tu spoczywa Karol Antoni Juliusz Sym, powszechnie znany pod imieniem Igo, który przeżywszy lat 45, zamordowany został 7 marca 1941. Decyzję o usunięciu nazwiska znienawidzonego aktora prawdopodobnie podjął jego brat Ernest, który miał wszelkie podstawy, by obawiać się, że rodzinny grobowiec padnie ofiarą profanacji.

Największym postrachem Żydów ukrywających się przed Niemcami podczas II wojny światowej byli ludzie, którzy w zamian za pieniądze zajmowali się ich tropieniem i wydawaniem na pewną śmierć. W Berlinie najbardziej osławionym Greiferem ("łapaczem") wcale nie był fanatyczny nazista ani nawet Niemiec, lecz… Żydówka – Stella Kübler.

Minister edukacji zapowiedział wprowadzenie nowego przedmiotu, w ramach którego przedstawiany będzie temat męczeństwa polskich dzieci podczas II wojny światowej. Pisarka Joanna Rudniańska, która w swojej twórczości dla dzieci porusza temat wojny, jest tym zaniepokojona. "W tym kraju to jest nieprzyzwoite" - wyznaje.

- Gdy żołnierze znajdowali się jeszcze na radzieckiej ziemi, to picie wódki, nie seks, było głównym sposobem spędzania wolnego czasu. Mieszkające w pobliżu kobiety wiedziały, że zaczynają się kłopoty, gdy czerwonoarmiści wyruszali w poszukiwaniu jednego i drugiego – pisze autorka książki "Wojna Iwana".

W 1978 roku w rosyjskiej tajdze odnaleziono rodzinę, która od ponad 40 lat żyła z dala od cywilizacji – w warunkach podobnych do tych, w jakich mieszkały ludy pierwotne. Dzisiaj przy życiu pozostaje ostatni członek rodu – 80-letnia Agafia, która nie chciała wrócić do cywilizacji.

Egzekucja wykonana 7 marca 1941 r. przez żołnierzy Związku Walki Zbrojnej na Igo Symie była prawdziwym szokiem dla Niemców. Polacy ośmielili się podnieść rękę na ich protegowanego. Gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer krwawo zemścił się za śmierć ulubieńca.

W XX wieku Związek Radziecki prowadził i wygrywał wojny nie tylko dzięki generałom, taktyce oraz nowoczesnej broni. Swoje sukcesy militarne i polityczne zawdzięczał także pracy wybitnych szpiegów, których osiągnięć nie powstydziłby się nawet agent 007.

Mówiono, że jest "szaleńcem" i "faszystą". Obrzucano go obelgami. Kiedy z porażającą precyzją przewidział wydarzenia z września 1939 roku, zadbano, by jego proroctwo nie ujrzało światła dziennego. Wszystko to dlatego, że ośmielił się krytykować polski rząd – i nawoływał do sojuszu z Hitlerem.

Załatwimy was jeszcze! O załatwimy! Pamiętaj, każdy wróg ludu źle skończy! – krzyczy Salomon Morel. Więźniowie są przerażeni. Morel to Żyd i Polak, który w czasie wojny sam był ofiarą. Po wojnie, jako komendant obozu pracy Zgoda w Świętochłowicach, a następnie w Jaworznie, stał się oprawcą Ślązaków.

Na początku 1941 r. wojska niemieckie okupowały już niemal całą Europę. Hitler był przekonany, że lada dzień zwycięży.

Niedługo w amerykańskich księgarniach ukaże się "Dziennik Reni: życie młodej dziewczyny w cieniu Holocaustu". Krytycy już porównują książkę do "Dziennika Anne Frank".

Historia zmagań wywiadu II RP ze służbami III Rzeszy i Związku Radzieckiego obfituje w przykłady spektakularnych sukcesów i bolesnych porażek. To także opowieść o niezwykłych ludziach, o których dziś mało kto pamięta. Jednym z nich jest Rafał Protassowicki.

23-letnia Barbara Redwood znalazła się w nieodpowiednim miejscu i czasie. W 1942 r. mieszkająca w Hong Kongu Brytyjka dostała się do japońskiej niewoli. Przez blisko cztery lata skrzętnie opisywała życie w obozie jenieckim. Notowała m.in. na papierze toaletowym. Niezwykły pamiętnik zostanie wydany w jej setne urodziny.

W tej kwestii nie ma narodu całkowicie niewinnego. Grabili wszyscy. Jedni marzyli o stworzeniu monumentalnego muzeum. Inni traktowali to jako przedłużenie reparacji wojennych. Czy można wskazać, kto wziął najwięcej?
 Przeczytaj fragment książki Normana Daviesa ”Europa walczy 1939-1945. Nie takie proste zwycięstwo”.