Trwa ładowanie...
d1r5u4v

Pierwsza, pełna biografia Modrzejewskiej autorstwa amerykańskiej autorki

Choć Szekspira grała na scenach amerykańskich z polskim akcentem, Helena Modrzejewska osiągnęła za oceanem wielki sukces. Jej karierę analizuje książka, nagrodzona przez stowarzyszenie historyczne PAHA, autorstwa Beth Holmgren "Starring Madame Modjeska".

d1r5u4v
d1r5u4v

Choć Szekspira grała na scenach amerykańskich z polskim akcentem, Helena Modrzejewska osiągnęła za oceanem wielki sukces. Jej karierę analizuje książka, nagrodzona przez stowarzyszenie historyczne PAHA, autorstwa Beth Holmgren "Starring Madame Modjeska".

"Polacy niewiele wiedzą o amerykańskiej karierze Modrzejewskiej. Myślą, że +zdegradowała się+ wyjeżdżając do USA. A ona naprawdę odniosła tu wielki sukces. Recenzenci pisali, że była najlepszą szekspirowską aktorką" - mówi w rozmowie z PAP prof. Beth Holmgren, która kieruje wydziałem studiów slawistycznych i euroazjatyckich na prestiżowym Duke University. Choć naukowiec nie ma polskich korzeni od studiów na Harvardzie zafascynowana jest polską literaturą i językiem.

Holmgren przez niemal 10 lat badała w USA i Polsce dokumenty poświęcone życiu i karierze Heleny Modrzejewskiej. Ta uznawana za najwybitniejszą polską aktorkę XIX w. i jedną z najpiękniejszych kobiet epoki, sławę zdobyła na deskach najlepszych warszawskich i krakowskich teatrów grając wielkich klasyków: Szekspira, Schillera czy Słowackiego. W 1876 roku wyemigrowała do Kalifornii w USA z rodziną i grupą przyjaciół, wśród których był m.in. Henryk Sienkiewicz. Za oceanem też zyskała wielki rozgłos, jeżdżąc ze swym zespołem na turnee po całym kraju i występując u boku takich sław jako Edwin Booth czy Maurice Barrymore. Publiczność i krytyków uwiodła swymi kreacjami w repertuarze szekspirowskim.

W USA, jak opowiada Holmgren, Modrzejewska na nowo się "wykreowała", występując jako Helena Modjeska. Zwykła przedstawiać się jako "europejska arystokratka", choć była mieszczańskim, nieślubnym dzieckiem, o czym Amerykanie dowiedzieli się dopiero po jej śmierci. "Nie spodobał jej się Nowy Jork, bo był brudny i było za wielu imigrantów. A ona nie chciała grać dla Polonii; nie chciała być aktorką drugiej sceny. Wybrała San Francisco" - opowiada Holmgren. Po zaledwie kilku miesiącach intensywnej nauki angielskiego z powodzeniem zadebiutowała w California Theatre występem we francuskiej sztuce "Adrienne Lecouvreur".

d1r5u4v

"Nigdy nie pozbyła się polskiego akcentu, ale grała tak doskonale, że nikt nie śmiał jej krytykować" - mówi Holmgren. Gdy Modrzejewska zmarła w 1909 r. jeden z krytyków pisał, że publiczność nie chciała słuchać innych szekspirowskich aktorek bez akcentu.
Nikt wcześniej nie przeanalizował tak dokładnie jak Holmgren recenzji, jakie ukazały się na temat Modrzejewskiej w amerykańskiej prasie przez 30 lat jej kariery w USA. Efektem tych badań jest książka "Starring Madame Modjeska: On Tour in Poland and America" wydana przez wydawnictwo Bloomington, Indiana University Press. W piątek książka otrzymała w Waszyngtonie nagrodę im. Oskara Haleckiego. Przyznało ją Polsko-Amerykańskie Stowarzyszenie Historyczne PAHA (Polish American Historical Association), istniejąca od 1942 roku organizacja zrzeszająca kilkuset historyków polskich i zagranicznych zajmujących się dziejami Polski.

Recenzentka Kathelen Cioffi oceniała w "Polish Review", periodyku wydawanym przez University of Illinois, że książka Holmgren jest pierwszą, pełną biografią Modrzejewskiej, która analizuje zarówno polską jak i amerykańską karierę aktorki. "Książka nie jest ani polskocentryczna, jak mają tendencję być liczne polskie prace o Modrzejewskiej, ani amerykanocentryczna, czym cechowały się praktycznie wszystkie dotychczasowe angielskojęzyczne pozycje. Holmgren pokazuje natomiast życie aktorki, które było jej własną kreacją; jej ambicje zdobycia międzynarodowej sławy, jej miłość do Polski i równie silną miłość do południowej Kalifornii oraz jej determinację do występowania w repertuarze stanowiącym największe wyzwanie" - napisała Cioffi.

Sama Holmgren nie kryje podziwu dla polskiej aktorki, która zdobyła nie tylko silną pozycję na scenie, ale też w życiu społecznym. "Jej kariera i biografia mnie zafascynowały. Nie była święta, ale była geniuszem" - opowiada. Wiele osób w Polsce miało żal, że wyjechała z kraju, ale Modrzejewska - jak tłumaczy ją Holmgren - osiągnęła na polskiej scenie pod zaborami, to co było do zdobycia. "Chciała być międzynarodową gwiazdą i grać Szekspira. Przez Amerykę planowała zdobyć Londyn" - opowiada. Amerykańską badaczkę zafascynował też wielki optymizm i energia Modrzejewskiej. "Występowała niemal każdego wieczoru i jednocześnie pisała 80 listów tygodniowo. Pisała też artykuły o sztuce. Nie było kresu jej energii" - mówi Holmgren.

Aktorka zmarła 8 kwietnia 1909 roku na Bay Island w Kalifornii. Jej pogrzeb odbył się w Los Angeles, ale zgodnie z ostatnią wolą, jej szczątki spoczęły później obok grobu matki w Krakowie na cmentarzu Rakowickim. Polskie uroczystości pogrzebowe przerodziły się w patriotyczną manifestację.

Trwają starania nad wydaniem książki po polsku jeszcze w tym roku przez wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

d1r5u4v
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d1r5u4v

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj