Pakt dla Kultury w zbiorach Biblioteki Narodowej

Podpisany przez premiera i przedstawicieli ruchu Obywatele Kultury dokument znalazł się wśród najważniejszych w historii Polski dokumentów w Pałacu Rzeczypospolitej. "Pałac Rzeczpospolitej to budynek, w którym znajdują się najcenniejsze zbiory Biblioteki Narodowej, najcenniejsze zabytki piśmiennictwa polskiego. (...) To tutaj znajduje się m.in. jedyny istniejący autograf Jana Kochanowskiego , to tu jest dawny "Rocznik Świętokrzyski" z informacją, że Dąbrówka przybyła do Mieszka oraz wiele innych znakomitości. Są tutaj dokumenty i rękopisy, które traktujemy jako konstytutywne dla polskiej kultury. Do nich dołącza jeszcze jeden dokument: Pakt dla Kultury" - powiedział szef Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski.

Aktywistka ruchu Obywatele Kultury, zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie Beata Chmiel przypomniała, że celem dokumentu jest zmiana stosunku do kultury w Polsce. "Chodzi o zmianę postrzegania kultury, edukacji kulturalnej, ale także upowszechniania kultury, promowanie jej, możliwość zrównania w prawach każdego - zgodnie z konstytucją i Deklaracją Praw Człowieka - jeśli chodzi o dostęp do kultury" - tłumaczyła.
Prezes Polskiego PEN Clubu Adam Pomorski zwrócił uwagę na wagę historyczną Paktu. "Nie było jeszcze nigdy w historii Polski umowy społecznej pomiędzy ruchem obywatelskim a władzą wykonawczą, która dotyczy wyłącznie kultury. I to jest ewenement, precedens" - ocenił Pomorski .

"Pytanie tylko, co konkretnie z tego Paktu wyniknie? Bo to, że udało nam się osiągnąć polityczny i historyczny sukces, zostaje poprzez złożenie dokumentu w tym szacownym gmachu potwierdzone. (...) To, co chcielibyśmy osiągnąć poprzez ten Pakt, to uruchomienie mechanizmów, które spowodują, że kultura dotrze wszędzie tam gdzie - nie tylko konstytucyjnie, ale też z powodu praw człowieka - dotrzeć powinna: do każdego obywatela i miejsca tej Ziemi" - zaznaczyła reżyser Agnieszka Holland .

W jej opinii bardzo dużo zależy od polityków. "Ale - jak się okazało - mnóstwo zależy także od nas i od tego, czy uda nam się podtrzymać poczucie obowiązku i egzekwować na co dzień, w przyszłości, realizację naszych postulatów" - zauważyła.

Wydawca i współautorka Społecznego Programu Czytelnictwa Beata Stasińska zapowiedziała, że w najbliższym czasie Obywatele Kultury przedstawią harmonogram działań. "Spróbujemy stworzyć (...) bazę pomysłów i wymiany myśli oraz nieustannych społecznych konsultacji. Niech ten pakt idzie w Polskę" - powiedziała.

* Pakt dla Kultury podpisał w sobotę w Warszawie premier Donald Tusk i przedstawiciele ruchu społecznego Obywatele Kultury, który zainicjował prace nad Paktem*, w tym m.in.: Agnieszka Holland , Jerzy Hausner , Krzysztof Krauze , Agnieszka Odorowicz, Krzysztof Materna i Krzysztof Warlikowski .

Jak zapisano w Pakcie, rząd ma doprowadzić do osiągnięcia poziomu co najmniej 1 proc. nakładów na kulturę w budżecie państwa, poczynając od roku 2012 w perspektywie do 2015 roku. Postulat po raz pierwszy został wyartykułowany w 2009 roku podczas Kongresu Kultury Polskiej w Krakowie. Zauważono wówczas, że z budżetu państwa na kulturę przeznacza się mniej niż 0,5 proc. W projekcie przyszłorocznego budżetu na instytucje oraz projekty związane z kulturą i ochroną dziedzictwa narodowego zaplanowano ponad 1,8 mld zł.

W Pakcie znalazły się także postulaty dotyczące zapewnienia równego dostępu do kultury wszystkim obywatelom i wprowadzenia nowoczesnej ustawy medialnej gwarantującej realizację misji mediów publicznych.Za pilne zadanie uznano stworzenie programu cyfryzacji dziedzictwa kulturowego. Rząd - przy udziale strony społecznej - ma też opracować i wprowadzić w życie wieloletni program na rzecz czytelnictwa.

Pakt ma charakter otwarty.Przystąpić może do niego każda organizacja kulturalna, społeczna, jednostka samorządu terytorialnego. Tekst Paktu znajduje się na stronie obywatelekultury.pl .