Książki, o których wszyscy mówią, a których nikt nie czyta

Ile osób powołujących się na Biblię lub Koran rzeczywiście przeczytało te święte księgi? Czy gorliwi obrońcy Sienkiewicza i Gombrowicza naprawdę zapoznali się z Trylogią i " Ferdydurke "? Kto dzisiaj jeszcze ma świadomość, że " Kamasutra " to nie tylko bogato ilustrowany zbiór pozycji seksualnych, ale przede wszystkim klasyczny traktat o sztuce miłosnej sprzed wieków? Czy ktokolwiek czyta dzisiaj Szekspira , Żeromskiego , Prousta i Conrada ? W naszej galerii prezentujemy* książki, które są powszechnie znane, omawiane i dyskutowane, ale - jak przypuszczamy - bardzo rzadko naprawdę czytane*.

Na wasze komentarze, uwagi i propozycje znanych, choć rzadko czytanych tytułów książkowych czekamy nie tylko pod galerią, ale też na naszej stronie internetowej na Facebooku: tutaj !

Biblia Tysiąclecia to najpopularniejsze narodowe wydanie Pisma Świętego . Zawiera jedyny polski tekst Pisma Świętego , zatwierdzony do stosowania w liturgii przez Konferencję Episkopatu Polski, przystępne komentarze - przypisy, mapy oraz podręczny słownik biblijny. Biblia - "Księga Życia" - Verba Sacra - jest bez wątpienia najwspanialszym z dzieł w historii świata, bestsellerem wszech czasów. Polskie tłumaczenie z języków oryginalnych, znane pod historycznym już tytułem Biblia Tysiąclecia jest szczególnym znakiem
obecności Boga i Jego Objawienia w najnowszej historii naszego narodu.ďťż

Święta Księga islamu, według wyznawców objawiona przez Boga Mahometowi, kształtuje do dziś psychikę ludów muzułmańskich i określającej ich sposób życia duchowego i materialnego. Napisana klasycznym językiem arabskim zawiera całą ideologię islamu: doktryny religijne, przepisy kultu i rytuału, prawa karnego i cywilnego, nakazy moralne, zasady ustroju państwowego, a także opowieści zaczerpnięte z Biblii.

Ogniem i mieczem , pierwsza z powieści tworzących Trylogię, przedstawia dzieje Polski w dobie powstania Chmielnickiego (1648–1654). Pisarz, starając się wzbudzić w czytelnikach patriotyczne uczucia, nadał prozie cechy rycerskiego eposu, wprowadził baśniowość oraz wyrazistych bohaterów reprezentujących dobre i złe postawy.

Potop , druga z powieści tworzących Trylogię, przedstawia dzieje Polski w dobie najazdu Szwedów (1655-1660). Zasadniczą ideą powieści jest problem zdrady i wierności, będący kryterium moralnej oceny zarówno postaci historycznych (np. Radziwiłł), jak i fikcyjnych (przede wszystkim Kmicic).

Tom trzeci to Pan Wołodyjowski . Pan Michał Jerzy Wołodyjowski rozpacza po śmierci narzeczonej, Anusi Borzobohatej Krasieńskiej. Nie wierzy, by mógł być kiedykolwiek szczęśliwy w miłości. Tymczasem wkrótce pozna Basię Jeziorkowską, swą przyszłą towarzyszkę życia. Czy chwile szczęścia przyjdzie okupić bohaterską śmiercią w obliczu nadciągającej nawały tureckiej?

Skoro w zestawieniu pojawił się Sienkiewicz , nie może też zabraknąć Witolda Gombrowicza , który o autorze "Trylogii" napisał kiedyś: Potężny geniusz! - i nigdy chyba nie było tak pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego. To Homer drugiej kategorii. Kiedy próbowano usunąć Gombrowicza z listy szkolnych lektur, wiele osób protestowało, ale warto się zastanowić, czy Polacy rzeczywiście czytają Ferdydurke , Trans-Atlantyk , Dziennik , Kosmos lub Pornografię ?

Światem przedstawionym przez Gombrowicza rządzą prawa podboju. Jedni bohaterowie czyhają na drugich, a każdy kontakt międzyludzki stanowi zagrożenie. Wszelki indywidualizm podlega nieustannemu ograniczaniu, wtłaczaniu jednostki ludzkiej w gotowe formy społecznych stereotypów.dziś, po ponad 60 latach, podstawowe problemy powieści pozostają aktualne.

Klasyczny traktat na temat sztuki miłosnej, w którym zasady tej najtrudniejszej i najpiękniejszej ze sztuk wyłożono bez cienia onieśmielenia, wstydu czy pruderii. Autor, Watsjajana, główną bohaterką swego dzieła czyni karne, czyli rozkosz płciową, zaś głównym tematem - reguły rządzące życiem zgodnym z karną, a wszystko zgodnie z obyczajami i tradycjami dawnych Indii. W tym elegancko przygotowanym i pięknie ilustrowanym wydaniu przedmiot męskiej i kobiecej seksualności rozważany jest w dwóch oddzielnych tomach, noszących sugestywne tytuły "Mężczyzna uwodzicielski" oraz "Kobieta zmysłowa". Ten najsławniejszy z traktatów miłosnych zilustrowany został wspaniałymi reprodukcjami hinduskich miniatur i zdjęciami rzeźb z Khadżuraho. Sztuka Książki jest bowiem jednym z wciąż pisanych rozdziałów Sztuki Miłości.

Słynna książka napisana przez dyktatora podczas jego pobytu w więzieniu na początku lat dwudziestych XX wieku. Pierwsza część książki została opublikowana w 1925 roku, druga - dwa lata później. W 1948 prawa autorskie do Mein Kampf alianci przekazali Krajowi Związkowemu Bawaria na podstawie wyroku sądu w Monachium o konfiskacie mienia należącego do Adolfa Hitlera . 30 kwietnia 2015 roku, 70 lat po śmierci autora, prawa autorskie do Mein Kampf wygasną, a utwór stanie się częścią domeny publicznej.

Silmarillion został opublikowany w 1977 roku, w cztery lata po śmierci autora, w opracowaniu jego syna Christophera. W 1956 roku sam pisarz tak mówił o swojej nieistniejącej jeszcze książce: „Nie sądzę, aby zyskała popularność Władcy Pierścieni – ani śladu hobbitów! Masa mitologii, wszędzie elfy i podniosła stylistyka...” A jednak Silmarillion stał się najsłynniejszym obok Władcy Pierścieni dziełem Tolkiena. Silmarillion to zbiór opowieści o Dawnych Dniach, czyli o Pierwszej Erze Świata, poprzedzającej epokę, w której rozgrywa się akcja Władcy Pierścieni . Legendy i mity sięgają zamierzchłych czasów, gdy pierwszy Władca Ciemności, Morgoth, przebywał w Śródziemiu, a Elfy Wysokiego Rodu toczyły z nim wojnę, by odzyskać Silmarile, trzy świetliste klejnoty, w których przetrwało światło Dwóch Drzew Valinoru.

Tytułowemu bohaterowi duch ojca objawia tajemnicę zbrodni, której stał się ofiarą. Książę nie może uwierzyć w nieprawość panującą na królewskim dworze, a sama zbrodnia staje się podstawą do zwątpienia w sens życia pozbawionego sprawiedliwości, wplątanego w nieuniknioną intrygę. Hamlet staje przed trudnym wyborem: zabić Klaudiusza - mordercę ukochanego ojca i unieszczęśliwić w ten sposób Gertrudę - matkę księcia, wdowę po zmarłym i, paradoksalnie, nową żonę oprawcy lub pozostać biernym, co wiązałoby się z nieuszanowaniem ostatniej woli ojca, jaką jest zemsta.

Iliada to zaklęty w micie poetycki obraz świata sprzed trzech tysięcy lat. Homerowa epopeja oddaje pełnię ludzkiej egzystencji, całe bogactwo rzeczywistości. Gniew Achillesa, przyjaźń Patroklosa, bohaterstwo Hektora, miłość Andromachy, ból Tetydy i Hekabe, pojednanie z Priamem ... niewyczerpane jest źródło piękna motywów i tematów Iliady.

Odyseja opisuje dalsze losy jednego z bohaterów Iliady – greckiego herosa Odyseusza, powracającego po zwycięskiej wojnie pod Troją do rodzinnej Itaki. Dziesięć lat tułaczki po lądach i morzach układa się w barwną mozaikę przygód, z której wyłania się obraz życia starożytnych Greków, ich obyczaje, wierzenia oraz kultura duchowość i materialna.

Grę w klasy można czytać w nieskończoność, odkrywając coraz to inne konteksty, układając za każdym razem nowe warianty zakończenia poszczególnych wątków, zmieniając kolejność rozdziałów i stron. Ta książka przypomina zabawę w klocki, kiedy z małych sześcianów powstaje pałac albo most - możliwości są nieograniczone, zwłaszcza gdy klocki dostaną się w ręce dziecka, które ożwi je swoją wyobraźnią. Gra w klasy , najsłynniejsza pozycja w dorobku Julio Cortazara , to "zabawka dla dzieci starszych" - autor daje klocki, a sam staje z boku i patrzy, co czytelnik z nich ułoży, zmuszając go tym samym do współdziałania. Powieść ukazała się w Polsce w roku 1968, stając się niemal z miejsca - i na długie lata - biblią ówczesnej młodzieży.

Kolejne powstawały w heroicznych wręcz zmaganiach pisarza, odosobnionego niemal całkowicie w swym apartamencie na bulwarze Hausmanna, z postępującą chorobą. Tylko jeszcze dwa tomy ukazały się za jego życia: S trona Guermantes (Du cote de Guermantes) i Sodoma i Gomora (Sodome et Gomorrje), oba w 1921. Tomy pozostałe (z których ostatni kończył pisarz znajdując się już w stanie agonalnym) ukazywały się już po śmierci autora: Uwięziona (La Prisonniere) w 1923, Nie ma Albertyny (Albertine disparue) - 1925, i Czas odnaleziony (Le Temps retrouve) - 1927.
*Dzieło Prousta jest jednym z najważniejszych i najbardziej doniosłych dokonań artystycznych w literaturze XX wieku. *

* Życie. Instrukcja obsługi Georges'a Pereca to książka jedyna w swoim rodzaju. Stworzona w duchu OuLiPo, przy użyciu ścisłych matematyczno-szachowych reguł (dla niewtajemniczonych praktycznie niedostrzegalnych) i zarazem skrząca się bogactwem języka w bezliku barwnych opowieści.* Wyłaniają się z nich splątane losy mieszkańców pewnej paryskiej kamienicy, po której tajemniczych wnętrzach autor oprowadza czytelnika ruchem skoczka szachowego. Podążając jego śladami, zaglądamy do kolejnych rozdziałów-pomieszczeń, powiązanych ze sobą na wzór układanki o niezwykle gęstej, wieloznacznej symbolice. Skala nowatorstwa i epickiego rozmachu stawia tę powieść w szeregu najwybitniejszych utworów XX wieku, obok takich arcydzieł jak W poszukiwaniu straconego czasu czy Ulisses. Italo Calvino nazwał ją "ostatnim prawdziwym wydarzeniem w historii powieści". Dzięki
przestrzennej kompozycji można uznać ją także za jeden z najbardziej spektakularnych przykładów liberatury, czyli literatury integrującej tekst z materialną formą książki.

Friedrich Nietzsche (1844-1900) - wybitny niemiecki filolog klasyczny i filozof, jeden z najbardziej inspirujących myślicieli swych czasów; twórca oryginalnej koncepcji filozoficznej, która wywarła duży wpływ na międzywojenną sztukę i literaturę, powojenny egzystencjalizm oraz postmodernizm.* Autor Tako rzecze Zaratustra znany jest przede wszystkim jako krytyk zachodniej kultury, a w szczególności chrześcijaństwa. Głosił idee woli mocy, "nadczłowieka", przewartościowania wszystkich wartości.* Tako rzecze Zaratustra * to klasyczne już dzieło w historii filozofii i najbardziej znany traktat Nietzschego . W tej symbolicznej, stylizowanej na biblijną opowieści, tytułowy mędrzec głosi nietzscheańskie prawdy o ludzkiej naturze, o potrzebie jej przezwyciężenia, o afirmacji bytu i o wiecznym powrocie.*Ustami Zaratustry autor podważa tradycyjne pojęcie moralności i przedstawia swoją koncepcję "nadczłowieka".

Nasza bezradność wobec neoliberalnej hegemonii wymaga zdaniem Ĺ˝iĹžka terapii wstrząsowej. Pomysł na renesans Lenina może wzbudzać wybuch sarkastycznego śmiechu. Marks jest OK, ale Lenin? Czy nie jest on symbolem potężnej katastrofy, która odcisnęła swoje piętno na całym XX wieku? Słoweński filozof nie zajmuje się obroną dobrego wizerunku Lenina, interesuje go raczej pewien niezwykły moment w historii i Lenin jako myśliciel, który potrafił uchwycić jego znaczenie. Mamy tu wszystko, od Lenina-pomysłowego-rewolucyjnego-stratega do Lenina-ustanawiającego-utopię.

Z komentarza Ĺ˝iĹžka wyłania się postać Lenina-w-stawaniu-się, a zatem nie Lenin-radziecka-instytucja, ale filozof wrzucony w otwartą i przypadkową sytuację. W Rewolucji u bram znajdziemy błyskotliwą diagnozę współczesnego świata i fascynujące polemiki z najważniejszymi współczesnymi intelektualistami lewicy: m.in. Jürgenem Habermasem , Ulrichem Beckiem , Anthonym Giddensem , Alainem Badiou , Antonio Negrim , Chantal Mouffe , Ernesto Laclauem. Po przeczytaniu Rewolucji u bram czytelnik może być zaskoczony, gdy tytuł wyda mu się czymś więcej niż jedynie wspomnieniem przeszłości...

Dwa z najgłośniejszych tytułów książkowych ostatnich lat. Burza medialna, dziesiątki recenzji i polemik, książka jako temat w głównych wydaniach telewizyjnych wiadomości, brutalne oskarżenia i nieczyste zagrania wielu publicystów. Pytanie tylko - jak wielu oburzonych (jak i zachwyconych) książkami Grossa rzeczywiście je przeczytało? Podobne pytania postawić możemy także w przypadku wielu innych głośnych książek ostatnich lat, chociażby biografii Wałęsy autorstwa Zyzaka, którą prezentujemy na kolejnej stronie galerii.

Jan Tomasz Gross dotyka bolesnej tematyki stosunków polsko-żydowskich. Odkrycia, których dokonał, pisząc w " Sąsiadach " o sprawie zamordowanych przez polskich sąsiadów Żydów z Jedwabnego, wstrząsnęły opinią publiczną i zmusiły nas do rewizji głęboko zakorzenionej wizji własnej historii.

W " Strachu " autor analizuje doświadczenia wracających do domów polskich Żydów i konfrontuje je z najnowszymi polskimi i światowymi badaniami naukowymi. Efektem jest socjologiczno-historyczny esej, który omawia stosunki polsko-żydowskie tuż po zakończeniu wojny, a swoją kulminację znajduje w reinterpretacji największego w powojennej Europie pogromu Żydów w Kielcach.

W głównej warstwie narracyjnej opowiada o przygodach dresiarza Silnego z pięcioma kolejnymi dziewczętami. Jednocześnie stanowi nadrealistyczną alegorię polskiej tożsamości narodowej w rzeczywistości małego miasta w województwie pomorskim. Wątki kryminalne przeplatają się w niej z nadzwyczaj dojrzałą egzystencjalną refleksją. Trzeba tu dodać, że jest to utwór dość brutalny, uświadamiający jak wielkim zagrożeniem jest dla człowieka narkotyk (w tym wypadku amfetamina), niszczący osobowość i generujący niebezpieczne urojenia.
Uwagę zwraca zwłaszcza doskonale stylizowany język podkultury marginesu społecznego. Książka ukazuje się z rekomendację znanego poety Marcina Świetlickiego , który podsumował ją następująco: "Podejrzewam, że Masłowska jest ruskim szpiegiem".

Owładnięty obsesją przetestowania własnego charakteru, wśród morskich odmętów, na odległych lądach Jim poszukuje okazji, by się sprawdzić, by dorównać wysokim standardom moralnym, które głosi. Lecz surowa, brutalna rzeczywistość stawia wyzwania znacznie trudniejsze, niż się spodziewał. Zawieszony między honorem i wstydem, winą i potrzebą odkupienia, Jim zmaga się z największym przeciwnikiem: własną słabością.

Więcej na temat nienawiści do " Lorda Jima " oraz najnowszego przekładu powieści przeczytacie w naszym serwisie: tutaj!

Wytykano Żeromskiemu kasandryczny ton, a nawet (nic nowego) kalanie własnego gniazda. A przecież miał rację, pokazując poprzez losy Cezarego Baryki bezmiar idealizacji i oczekiwań wobec niepodległej Polski oraz brutalną rzeczywistość nędzy, nierówności społecznej, nadętego frazesu politycznego, ideowego zagubienia.

Tytułowy bohater jest uczonym doktorem, który poświęcił życie na poszukiwanie jego sensu i zgłębianie tajemnicy istnienia. Osiągnąwszy jednak wiek starczy, zdaje sobie sprawę z jałowości własnych starań. Rozczarowany odrzuca więc racjonalizm nauki i zawiera pakt z diabłem. W zamian za odsprzedanie duszy otrzymuje młodość, sławę, bogactwo, a także możliwość przemieszczania się w czasie i przestrzeni. Rozpoczyna nowe życie, doznaje ludzkich radości i cierpień. Dopiero jednak u kresu swych dni zrozumie, co naprawdę czyni człowieka szczęśliwym...

* Faust - nad którym J.W.Goethe pracował blisko sześćdziesiąt lat - jest jego najwybitniejszym dziełem.*

*[Grzegorz Wysocki] *