Stefan Żeromski

Prozaik, dramatopisarz, publicysta.

Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Studia w Instytucie Weterynaryjnym w Warszawie przerwał w 1888 r. z braku środków do życia. Następnie pracował jako guwerner w dworach szlacheckich, m.in. w Nałęczowie.

Chory na gruźlicę, wyjechał w 1892 r. do Szwajcarii, gdzie pełnił funkcję zastępcy bibliotekarza Polskiego Muzeum Narodowego w Rapperswilu.

Od 1919 r. przebywał w Warszawie. Był inicjatorem projektu Akademii Literatury, współzałożycielem i prezesem (1920) Związku Zawodowego Literatów Polskich, założycielem Straży Piśmiennictwa Polskiego i polskiego PEN Clubu (1924).

Przyczynił się do powstania Towarzystwa Przyjaciół Pomorza (1920), uczestniczył w akcji plebiscytowej na Mazurach. W dowód uznania dla zasług otrzymał mieszkanie na Zamku Królewskim w Warszawie.

W 1924 r. był kandydatem do Nagrody Nobla, ale jej nie otrzymał, głównie z powodu kampanii niemieckiej po opublikowaniu tomu Wiatr od morza (1922). Zbiory prozy: opowiadania opublikowane pod pseudonimem Maurycy Zych (1895, m.in. Doktor Piotr, Siłaczka) oraz Rozdziobią nas kruki, wrony... (1895) nawiązujące do powstania styczniowego; utwory powieściowe (1898, dłuższe opowiadania, np. O żołnierzu tułaczu, Promień).

Powieści społeczno-obyczajowe: Syzyfowe prace (1897), Ludzie bezdomni (tom 1-2, 1899, z datą 1900). Wydarzeniem stała się wielka powieść historyczna z okresu wojen napoleońskich Popioły (tom 1-4, 1904) oraz "klechda" z czasów powstania styczniowego Wierna rzeka (1912).