Franaszek: Miłosz - człowiek wielkiego niepokoju

Tak naprawdę nie znaliśmy Czesława Miłosza. To był człowiek wielkiego niepokoju - uważa Andrzej Franaszek, autor najobszerniejszej z dotychczasowych biografii poety, która w maju trafi do księgarń. Franaszek pracował nad tą książką przez 10 lat.

Obraz
Źródło zdjęć: © "__wlasne

Tak naprawdę nie znaliśmy Czesława Miłosza . To był człowiek wielkiego niepokoju - uważa Andrzej Franaszek , autor najobszerniejszej z dotychczasowych biografii poety, która w maju trafi do księgarń. Franaszek pracował nad tą książką przez 10 lat.

Miłosz. Biografia autorstwa Andrzeja Franaszka to nie tylko portret jednego z największych twórców XX wieku, ale też obraz stulecia, ze wszystkimi jego wojnami, rewolucjami, totalitaryzmami, powstaniami, dyktaturami, zrywami niepodległościowymi. Franaszek zbierał materiały do tej książki przez przeszło dziesięć lat - w Polsce i na Litwie, we Francji i w Ameryce, badał archiwa w Beinecke Library i Maisons-Laffitte, prześledził korespondencję poety. Sam Miłosz zaakceptował Franaszka w roli swego biografa.

"Mam poczucie, że biografia Miłosza to opowieść o życiu pełnym bólu, a nie optymistyczna historia pisarza, który odniósł sukces na światową skalę. Wielkość Miłosza zrodziła się z nieustannego konfliktu, wewnętrznego napięcia, bólu i buntu, wątpliwości i niepokoju. Sam poeta utrzymywał, że jego życie to pasmo chaotycznych decyzji, miał poczucie, że jest igraszką losu" - mówił Franaszek podczas wtorkowej konferencji prasowej.

Zdaniem biografa, Miłosz był zaskakująco szczery w tym, co sam o sobie pisał. "Badając jego życie nie znalazłem żadnych ukrytych szkieletów w szafach, choć trafiałem na takie puste miejsca, których nie chciał dotykać we wspomnieniach" - mówił Franaszek podając jako przykład wydarzenia z dworu w Krasnogrudzie, gdzie młodziutki Miłosz , przeżywając pierwsze miłosne rozczarowanie, zagrał ze sobą w samobójczą rosyjską ruletkę, czy też pobyt w Budapeszcie w 1939 roku, gdzie on - zdeklarowany lewicowiec - szukał schronienia razem z całą resztą sanacyjnych urzędników, którymi zupełnie otwarcie pogardzał.

* Franaszek podkreśla, że najbardziej dramatycznym momentem życia Miłosza był okres, gdy w 1951 r. poprosił o azyl polityczny we Francji, choć był przekonany, że w konfrontacji z komunizmem świat zachodni musi przegrać.* "Emigracja oznaczała dla Miłosza wtedy śmierć za życia, oderwanie od jedynego języka, w którym umie pisać. Świadectwa Zofii Hertz i Jerzego Giedroycia , którzy udzielili Miłoszowi schronienia, pokazują go jako człowieka na granicy załamania nerwowego. Krążył po Maisons-Laffitte, zachowywał się jak zwierzę w klatce, myślał o samobójstwie" - mówił Franaszek .

Lata amerykańskie Miłosza z perspektywy czasu wydają się pasmem sukcesów uwieńczonych Nagrodą Nobla w 1980 r. Tymczasem przez kilkanaście lat Miłosz był w USA zupełnie nieznany, miał też poczucie, że w Polsce nikt o nim nie pamięta. W słonecznej Kalifornii tym dotkliwiej odczuwał duchową alienację. W latach 70. żona Miłosza Janka śmiertelnie zachorowała. Przez całe lata poeta wykładał na uniwersytecie i zajmował się chorą żoną, sprzątał, gotował. W tym okresie spadł na niego kolejny cios - ujawniła się choroba psychiczna jego młodszego syna. Miłosz szukał wtedy pociechy w pracy nad tłumaczeniem Biblii: Psalmów i Księgi Hioba. Po latach był też świadkiem choroby i śmierci swojej drogiej żony Carol, młodszej o ponad 30 lat,
która miała być dla niego podporą na starość. Potem odszedł brat Andrzej. "Pod koniec życia poeta został sam z pamięcią o nich i pytaniem o prawdziwą wartość swego dzieła" - podkreśla Franaszek .

"* Miłosz przez całe życie wchodził w konflikt może nie tyle z polskością, co z czymś, co można określić, jako lechickość.* Składały się na to doświadczenia z lat 30, kiedy, zdaniem Miłosza , doszły do głosu najgroźniejsze polskie cechy narodowe - ksenofobia i antysemityzm. I stale podkreślał swój dystans wobec polskości i swoje uwikłanie w polskość. Kiedy w latach 90. wrócił do Polski, traktowano go jak mistrza i nauczyciela, wielkiego poetę. Tymczasem on sam zmagał się z demonami niepewności i poczucia winy. Tak naprawdę go nie znaliśmy" - dodał Franaszek .

Andrzej Franaszek (ur.1971) literaturoznawca, krytyk literacki, redaktor działu kulturalnego w "Tygodniku Powszechnym" jest autorem takich książek jak Ciemne źródło (o Zbigniewie Herbercie ), antologii "Poznawanie Herberta" oraz esejów zebranych w tomie Przepustka z piekła. 44 szkice o literaturze i przygodach duszy ". Książka Miłosz. Biografia ukaże się 10 maja nakładem wydawnictwa Znak.

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]