Pieniądz w zbiorowej świadomości to obiekt pożądania, „narzędzie” spełniające marzenia. W etyce protestanckiej, jak pisał Max Weber, posiadany majątek jest zewnętrznym znakiem łaski, jaką Bóg obdarza człowieka. W uproszczeniu, jeśli Bóg jest szczodrobliwy to sakiewka złotem pęcznieje. Temat pieniądza nasuwa dwubiegunowy podział rozważań: bogactwo – ubóstwo. Nadaje się pieniądzom cechy: dobry, zły, niestały. Mamona deprawuje, ale ubóstwo też nie uszlachetnia, czasem staje się przyczyną nieprawych uczynków. Nie da się ukryć, iż bogacenie się, utrzymanie majątku, zaprząta myśli każdego człowieka przez większą cześć życia. Pieniądze znalazły również swoje miejsce w sztuce, literaturze, poświecono im prace naukowe. Bardzo interesujące spojrzenie na kwestię bogactwa można odnaleźć w książce Giovanniego Santambrogio Barwy pieniądza. Niewielka objętościowo praca, nasączona obficie wiedzą z wielu sfer kultury, opiera się w zasadniczej części na analizie płócien znakomitych malarzy, którzy podjęli temat
bogactwa. Poprzez czytelną symbolikę, religijne i społeczne nawiązania, ukazują naturę pieniądza, a właściwie charakter człowieka, którego stosunek do bogactwa może owocować bardzo skrajnymi zachowaniami, od hojności do skąpstwa. Santambrogio ukazuje pieniądz w różnych wymiarach: metaforycznym, religijnym, psychologicznym, społecznym. Wyrywa go z codzienności, wtrąca w inne wymiary. Analizując obrazy autor odczytuje dodatkowe znaczenia i konteksty.
Przedmowa Eugenio Borgna i wstęp Giovanniego Santambrogio znakomicie przygotowują do lektury. Trzy pierwsze rozdziały przedstawiają pozytywne cechy pieniądza. Kolejne trzy ukazują negatywny wymiar posiadanego bogactwa. Każdy esej rozpoczyna fragment Ewangelii, który wyznacza tor rozważań o pieniądzu. Cytowane słowa Dobrej Nowiny w kilku przypadkach są jednocześnie tematem omawianych obrazów. Poruszane kwestie mają wymiar ponadczasowy, ukazując ambiwalentny stosunek do bogactwa materialnego odkrywamy, iż przez wieki nic się nie zmieniło, dziś pieniądz odgrywa równie istotną rolę i ma niebagatelny wpływ na losy jednostki, jak i całych społeczeństw. Bogactwo odmienia człowieka. Odpowiadamy za wykorzystanie swoich zasobów. Możliwości są różne, wszystko zależy od tego, w czyich rękach znajduje się pieniądz, w dobrych czy złych...
Barwy pieniądza rozpoczyna analiza obrazu Quentina Metsysa "Bankier z żoną". Należy przy tym zwrócić uwagę, iż autor książki przystępując do rozważań nad dziełami skupia się również nad tłem historycznym utrwalonym na płótnach. Dzięki temu odbiorca może pełniej zrozumieć intencje malarza, jak również rolę pieniądza w danej sytuacji historyczno–społecznej. Bankier z żoną to przedstawienie uczciwego bogacenia się, pomnażanie tego, co zostało dane, pozytywne, sprawiedliwe powiększanie majątku. Uogólniając, jest to malarska pochwała przedsiębiorczości.
Santambrogio uważnie odczytuje symbolikę ukrytą w obrazach. Wiedza autora jest imponująca również w kwestii znajomości tekstów teologicznych. Budując możliwie jak najpełniejszy i wartościowy odbiór dzieła, autor krótko przedstawia sylwetki malarzy, najbardziej znaczące momenty ich życia bądź ważne cechy osobowości. W obrazie Caravaggia "Powołanie świętego Mateusza" można dostrzec wyższość bogactwa duchowego nad materialnym. Nową drogę, jaką odkrywa święty Mateusz autor określa mianem życiowego interesu. Pozytywny wymiar pieniądza domyka "Grosz czynszowy" Masaccia. Uczciwie pracować i bogacić się, płacić należne podatki, które przyczyniają się do rozwoju społecznego, sprawiedliwość w rozporządzaniu pieniądzem to ostatnie, pozytywne przesłanie. Jednak bogactwo duchowe również zostaje postawione nad bogactwem materialnym.
O negatywnym wymiarze pieniądza, który niszczy człowieka, wydobywa z niego wszystko co najgorsze, „opowiadają” dzieła "Chrystus wypędza kupców ze świątyni" Valentina de Boulogna, "Bankier" Rembrandta oraz "Siedem grzechów głównych" Boscha, kwatera obrazująca chciwość. W tej części pracy Santambrogio widzimy pieniądz, który hańbi, zniesławia, popycha do korupcji, rodzi chciwość, budzi w człowieku postawę posiadania dla samego posiadania. Posłowie ostatecznie dopełnia rozważania o bogactwie. W ostatnich słowach autor przedstawia w skróconej formie dzieje pieniądza. Początki bicia monet, wypieranie handlu wymiennego, rozpoczęcie działalności kredytowych, narodziny nowych systemów pieniężnych, wydanie pierwszych banknotów.
Giovanni Santambrogio przytacza opinie socjologów, cytuje ich prace, badania nad bogaceniem się społeczeństw i tworzeniem systemów ekonomicznych. Barwy pieniądza to bardzo spójna praca, konsekwentnie realizowana według zaplanowanego schematu. Atrakcyjna również od strony edytorskiej, reprodukcje dobrej jakości sprawiają przyjemność w obcowaniu z lekturą. Nie wyczerpuje ona w pełni tematu bogactwa, ale porusza w ciekawy i inteligentny sposób ważne aspekty posiadania pieniądza. Dla zainteresowanych spojrzeniem na sztukę z innej perspektywy, przez pryzmat różnych tekstów kultury, dla tych, którzy lubią „rozbierać” dzieła malarskie na części pierwsze i szukać ukrytych znaczeń, Barwy pieniądza Giovanniego Santambrogio to dobra pozycja książkowa dla domowej biblioteki.