Raymond Federman, czyli jak w zaskakujący sposób opowiedzieć o Holokauście?

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Seria Liberatura krakowskiego wydawnictwa Korporacja Ha!art, w której opublikowano do tej pory dzieła autorstwa m.in. Georgesa Pereca i Herty Mueller, nabiera coraz większego rozpędu. Właśnie ukazała się w niej Podwójna wygrana jak nic, wybitna powieść Raymonda Federmana brawurowo przełożona przez Jerzego Kutnika.

Podwójna wygrana jak nic to najwybitniejsza powieść w dorobku Raymonda Federmana , książka zrywająca z konwencjonalną narracją i w zaskakujący sposób traktująca tematykę Holokaustu. Szukając odpowiedniego sposobu na opisanie dramatycznych przeżyć – straty najbliższych, emigracji, zagubienia w obcym językowo i kulturowo świecie – pisarz wypracował unikalny styl, w którym słowa układają się w obrazy, prowadząc czytelnika przez opowieść jak przez labirynt.

Książka ukazuje się w serii Liberatura Korporacji Ha!art, w brawurowym przekładzie (i składzie) Jerzego Kutnika, wybitnego znawcy twórczości amerykańskiego pisarza i jego wieloletniego przyjaciela. Jest to dopiero trzecie na świecie tłumaczenie tego dzieła, a zarazem jedyne, które odzwierciedla oryginalną typografię pierwszego wydania, w całości złożonego przez autora na maszynie do pisania.

Larry McCafferyuważa, że "Podwójna wygrana Raymonda Federmana to najbardziej radykalna z nowatorskich powieści pierwszej fali postmodernizmu w Ameryce. Nie znam książki, która wymagałaby od czytelnika głębszego przedefiniowania tego, czym jest i czym może być powieść. Nigdy nie otrząsnąłem się z wrażenia, jakie na mnie wywarła ta książka. Z wami będzie tak samo".

Jerzy Kutnik, autor przekładu na język polski, twierdzi, że nie musi nawet "uzasadniać, dlaczego powieść została opublikowana w serii Liberatura, gołym okiem bowiem widać, że mamy tu do czynienia z książką totalną, która z aktu pisania jako fizycznej, a nie tylko umysłowej, czynności, czyni kluczowy składnik świata przedstawionego".

Raymond Federman (1928-2009) – urodzony w Paryżu powieściopisarz i poeta żydowskiego pochodzenia, tworzący po angielsku i francusku. Cudem ocalał z Holokaustu – czternastoletniego chłopca matka wepchnęła do komórki na schodach, kiedy Gestapo wchodziło do domu. Jego rodzice i dwie siostry zginęli w Auschwitz, a on sam schwytany później w łapance, trafił do transportu żydowskich dzieci, z którego udało mu się uciec. Przedostał się na południe Francji, gdzie do końca wojny ukrywał się na wsi, pracując jako parobek.

W 1947 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Zaczynał od prostego robotnika w fabryce samochodów w Detroit, walczył w Korei, potem studiował romanistykę, by wreszcie po zrobieniu doktoratu zostać profesorem literatury francuskiej i porównawczej na State University of New York w Buffalo. Był wybitnym znawcą twórczości Samuela Becketta , teoretykiem literatury, autorem manifestu Surfikcji (1975) oraz jednym z czołowych przedstawicieli powieści postmodernistycznej.

Debiutował w 1971 roku nowatorską powieścią Podwójna wygrana jak nic (Double or Nothing), która zapewniła mu pozycję jednego z największych awangardzistów dwudziestowiecznej literatury. Pozycję tę ugruntował kolejnymi utworami, zwłaszcza napisaną po francusku powieścią Amel Eldorado (1974) i jej anglojęzyczną wersją Take It or Leave It (1976), dwujęzycznym Głosem w szafie (Voice in the Closet, 1979) oraz Podwójną wibracją (The Twofold Vibration, 1982). Uprawiał także poezję i eseistykę.

Centralnym tematem jego twórczości było doświadczenie Zagłady, osamotnienia i zagubienia we współczesnym świecie. Jednocześnie cechuje ją rzadkie poczucie humoru i dystans do rzeczywistości – dystans jak najbardziej uzasadniony, gdyż zgodnie z ideą surfikcji „rzeczywistość ma charakter fikcyjny, a zadaniem literatury jest ów fikcyjny charakter uzmysłowić”.

**W tym celu pisarz wypracował oryginalną poetykę, która poza mnożeniem perspektyw i piętrowych narracji wykorzystuje liberackie środki wyrazu – znaczącą typografię, narrację wizualną i przestrzenną, autorską kompozycję tomu. Wzmacnia ona zasadnicze przesłanie jego twórczości – o potędze fikcji, która nadaje kształt życiu.

[GW]

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]