Orhan Pamuk wreszcie po polsku

Kilka miesięcy temu zakończył się głośny proces, jaki pisarzowi wytoczyło państwo tureckie. W 2005 r. rząd turecki zarzucił Pamukowi oczernianie Turcji i wytoczył mu proces. Przyczyną był wywiad udzielony jednej ze szwajcarskich gazet, w którym Orhan Pamuk wspominał o ludobójstwie dokonanym na ludności ormiańskiej w Turcji podczas I wojny światowej. Prawo zadziałało do tyłu: wywiad nastąpił przed włączeniem do kodeksu karnego wiążącego w tej sprawie artykułu 301.

Po publikacji wywiadu w lutym 2005 r. nagonka, jaka rozpętała się w mediach i w środowiskach nacjonalistycznych, zmusiła pisarza do wyjazdu za granicę. Kilka miesięcy później powrócił, by stawić czoło oskarżeniom na procesie sądowym. W wywiadzie udzielonym BBC News oznajmił, że chce bronić wolności słowa, która jest jedynym ratunkiem dla Turcji, jeśli chce ona rozliczyć się z własną historią.

Ponieważ Orhan Pamuk został oskarżony ex post facto zgodnie z wymogiem tureckiego prawa wniosek o oskarżenie pisarza musiał trafić do ministra sprawiedliwości. 16 grudnia 2005 r. na podstawie jego decyzji postępowanie sądowe zostało zawieszone. Reakcją nacjonalistów był atak na odjeżdżający spod gmachu sądowego samochód Orhana Pamuka . Inną bardziej pokojowo nastawioną grupą protestujących dowodził słynny turecki pisarz, Bedri Baykam.

W grudniu 2005 r. oskarżyciele pisarza oddalili zarzut obrazy tureckiej armii, ale oskarżenie o obrazę Turcji (tureckości) zostało podtrzymane. Swój finał sprawa znalazła 22 stycznia 2006 r., kiedy to proces został jednak umorzony. Przyczyniły się do tego liczne protesty płynące z różnych kontynentów w obronie Orhana Pamuka . Proces odbił się bowiem głośnym echem na całym świecie i w nowym świetle postawił sprawę akcesji Turcji do Unii Europejskiej. 30 listopada 2005 r. europejski parlament zapowiedział wysłanie swojego delegata w roli obserwatora procesu, a 1 grudnia 2005 r. swój protest wystosowała także Amnesty International. Kilka dni później ośmiu uznanych na całym świecie pisarzy: Jose Saramago , Gabriel Marcia Marquez , Guenter Grass , Umberto Eco , Carlos Fuentes , Juan Goytisolo , John Updike oraz Mario Vargas Llosa – wydało wspólne oświadczenie, w którym udzielili oskarżonemu swojego poparcia.

6 października 2006 r. nakładem Wydawnictwa Literackiego ukaże się pierwsze polskie tłumaczenie powieści Orhana Pamuka .

Śnieg w przekładzie Anny Polat inicjuje tłumaczenia kolejnych dzieł znanego tureckiego pisarza.

W 2007 r. ukaże się Nazywam się Czerwień, w 2008 r. – Nowe życie.

Orhan Pamuk (ur. 1952 r.) – urodzony w bardzo zamożnej rodzinie (ojciec pracował w pierwszej tureckiej filii IBM) uczęszczał do amerykańskiego koledżu w Stambule. Ze względu na presję rodziców marzących dla niego o karierze architekta rozpoczął studia na tamtejszej politechnice. Po trzech latach jednakże zarzucił je definitywnie, pragnąc poświęcić się pisarstwu. W 1977 r. ukończył dziennikarstwo na stambulskim uniwersytecie. Lata 1985-1988 spędził na stypendium w Stanach Zjednoczonych (Uniwersytet Columbia, Uniwersytet Iowa). Regularnie zaczął pisać w 1974 r. Pierwsza jego powieść Karanlik ve Işik (Darkness and Light), opowiadająca historię trzech pokoleń bogatej rodziny mieszkającej w dzielnicy Stambułu, w której wychował się sam Orhan Pamuk , została nagrodzona w konkursie literackim Milliyet Press Novel Contest w 1979 r. Trzy lata później opublikowano ją pod tytułem Cevdet Bey ve Ogullari (Mr. Cevdet and His Sons). W 1983 r. przyznano jej nagrodę im. Orhana Kemala. To początek kariery pisarskiej Orhana Pamuka w kraju i za granicą. Jego książki przetłumaczono na ponad 40 języków. Ich łączna sprzedaż kształtuje się na poziomie 2 milionów egzemplarzy.