Niesamowita teoria. Jeżeli on nie jest Banksym, to kto?

Banksy jest jak duch. Brytyjski artysta street art pojawia się tam, gdzie jego sztuka może być komentarzem politycznym do bieżących wydarzeń, nigdy nie pokazując swojej twarzy. Gdy jego pracę próbowano zlicytować, zadbał o to, by w trakcie aukcji uszkodziła ją niszczarka, wywołując wielki skandal w świecie sztuki. Teraz jego dzieło, uwiecznione na drzwiach przeciwpożarowych w paryskiej sali koncertowej Bataclan, zostało skradzione. Banksy budzi wielkie emocje. Kim tak naprawdę jest?

Kiedy w marcu 2016 roku w ukazał się news, że dzięki geoprofilowaniu grupa naukowców z Queen Margaret University ustaliła tożsamość Banksy’ego, przez świat przetoczyło się tsunami rozczarowania. Tajemniczym artystą ulicznym miał być niejaki Robin Cunningham, który na zdjęciach w internecie bardziej przypominał wujka Poldka (jak określiła to moja żona), niż partyzanckiego twórcę. Później lotem błyskawicy po sieci rozeszła się teoria, określająca Banksy’ego jako grupę, na czele której stoi założyciel legendarnego zespołu… również wywodzącego się z Bristolu.

Szkocki pisarz Craig Williams opublikował na stronie Glasgow Transmission tekst, w którym przedstawił swoje śledztwo, zdecydowanie mniej zaawansowane niż to prowadzone przez naukowców. Williams wyszedł od plotki, która wypłynęła w 2010 roku, w związku z pojawieniem się kilku prac artysty w Ameryce Północnej. Głosiła ona, że słynne murale nie są dziełem jednego człowieka, ale grupy streetartystów, podążających za trasą koncertową zespołu Massive Attack. Jak to wyglądało?

1 maja 2010 roku w San Francisco pojawiło się sześć prac przypisywanych Banksy’emu (w tym słynne "This Will Look Nice When It’s Framed"), podczas gdy Massive Attack koncertowało tamże 25 i 27 kwietnia. Podobna sytuacja miała miejsce w Toronto, gdzie zespół grał 7 i 9 maja – w ostatnim z wymienionych dni w największym mieście Kanady pojawiły się trzy dzieła Banksy’ego. 12 maja kolejny mural pojawił się w Bostonie – Massive Attack dało tam koncert dzień później. To nie jedyne wydarzenia, o których Williams wspomina w swoim artykule. Przytacza też inne koncerty zespołu z lat 2006, 2008 oraz 2013. Działalność Banksy’ego w Nowym Jorku w październiku 2013 roku dziwnym trafem też nakładała się z występami zespołu w Wielkim Jabłku w dniach 28 września – 4 października.

Mając takie dane, Craig Williams zaczął szukać podobnych zbiegów okoliczności w pozostałych zakątkach świata – tam gdzie artysta z Bristolu również "zniszczył" kilka elewacji. Jedną z nich był kościół w centrum Neapolu, gdzie praca przypisywana artyście pojawiła się około sierpnia 2004 roku. I chociaż Massive Attack nie grał wówczas koncertu we Włoszech, jeden z założycieli zespołu, Robert Del Naja, prywatnie zagorzały fan klubu piłkarskiego Napoli i grafficiarz, był na meczu ulubionego klubu… we wrześniu 2004 roku. Przypadek? Zapewne taki sam jak fakt, że właśnie w Neapolu przyszedł na świat ojciec muzyka Massive Attack.

Poruszające murale w Palestynie? Del Naja i Massive Attack od 2005 roku współpracują z fundacją HOPING, która jest skrótem od Hope and Optimism for Palestinians in the Next Generation. Murale w Melbourne z 2003 roku? Trasa koncertowa Massive Attack po Australii w tym samym czasie. Zamalowanie jednej ze ścian w stolicy Mali? Współpraca Del Naji w projekcie Affrica Express oraz wizyta w Afryce w 2007 roku, a także znajomości na malijskiej scenie muzycznej. Spójrzcie tylko na poniższą grafikę.

Jeśli wam mało, to co powiecie na to, że Banksy wielokrotnie wspominał o swojej znajomości z Del Nają? Albo to, że Del Naja, który miał zainspirować twórczość Banksy’ego, pojawił się w kapitalnym dokumencie Banksy’ego "Wyjście przez sklep z pamiątkami"? Albo nawet to, że to właśnie Banksy napisał przedmowę do "3D & the Art of Massive Attack" (3D to pseudonim Del Naji), wspominając, jak w wieku 10 lat dzieciak przezywany 3D rzucił malowanie ścian i zajął się muzyką?

Craig Williams sam nie jest w pełni przekonany co do prawidłowości swojej teorii, ale po skumulowaniu tak wielu "zbiegów okoliczności" chyba nikt nie będzie patrzeć na niego jak na wariata. Nie wskazuje konkretnej osoby, ale kandydatura Roberta Del Naji na przywódcę wędrownej trupy artystów wydaje się być nadto oczywista.

Tekst pierwotnie ukazał się na blogu "Kulturą w płot".