Nie wolno Ci tego czytać! 35 zakazanych książek
Od wieków w Polsce i na całym świecie aresztuje się nie tylko ludzi, ale także... książki. Zabrania się ich czytania, posiadania w domowej biblioteczce, a nawet zaglądania do nich w publicznych czytelniach i bibliotekach.
Nielegalne czytanie. Usunięcie ze szkoły, więzienie, a nawet śmierć za książkę
Od wieków w Polsce i na całym świecie aresztuje się nie tylko ludzi, ale także... książki. Zabrania się ich czytania, posiadania w domowej biblioteczce, a nawet zaglądania do nich w publicznych czytelniach i bibliotekach. Lekturami zakazanymi w różnych okresach były nie tylko takie książki, jak Mein Kampf Hitlera , Manifest Komunistyczny czy Biblia , ale także... Czerwony kapturek czy Charlie i fabryka czekolady ... Jakie były przyczyny tego rodzaju zakazów? Których tytułów nie pozwalano czytać Polakom? Których książek nie
wolno czytać także dzisiaj?
Z okazji trwającego właśnie Tygodnia Zakazanych Książek prezentujemy 35 lektur, które znalazły się na różnego rodzaju "indeksach ksiąg zakazanych" oraz piszemy, z jakich powodów zabraniano (lub wciąż się zabrania) ich czytania.
Mein Kampf - Adolf Hitler
W Polsce przed 1939 nie ukazało się ani jedno polskojęzyczne wydanie Mein Kampf. Po 1989 roku książkę wydały cztery wydawnictwa (Scripta Manent, Werset, Uzvara i XXL).
13 września 2005 we Wrocławiu rozpoczął się proces przeciwko wydawnictwu XXL.Z powództwem wystąpiły niemiecki Kraj Związkowy Bawaria, uznający się za posiadacza praw autorskich do książki oraz wrocławska prokuratura okręgowa. 22 maja 2007 postępowanie zostało warunkowo umorzone na okres dwóch lat. 25 maja 2009 wydawca został skazany na 3 miesiące więzienia w zawieszeniu na 2 lata oraz 10 tys. zł grzywny.
Biblia
Biblia Tysiąclecia to najpopularniejsze narodowe wydanie Pisma Świętego. Zawiera jedyny polski tekst Pisma Świętego, zatwierdzony do stosowania w liturgii przez Konferencję Episkopatu Polski, przystępne komentarze - przypisy, mapy oraz podręczny słownik biblijny.
Manifest komunistyczny - Karol Marks, Fryderyk Engels
W numerze 20-21/2010 "Krytyki Politycznej" ukazał się tekst Manifestu komunistycznego. Czy redakcja lewicowego pisma złamała polskie prawo? "Art. 256 §2 polskiego Kodeku Karnego głosi, że za rozpowszechnianie materiałów o treści komunistycznej, grozi kara grzywny lub pozbawienia wolności do lat 2" - pisał Paweł Miech na łamach ARTpapieru, ale od razu dodawał:
"Zagrożenie konsekwencjami prawnymi jest jednak pozorne. Paragraf §3 tego samego artykułu uściśla bowiem, że rozpowszechniania materiałów komunistycznych nie jest przestępstwem wtedy, gdy czyni się to dla celów edukacyjnych, artystycznych lub naukowych".
Lolita - Vladimir Nabokov
W 1955 roku francuskie MSW zakazało wydawania słynnej powieści Nabokova. Sam autor miał zresztą wielkie problemy z opublikowaniem "Lolity". Książka była zakazana również m.in. w Wielkiej Brytanii, Argentynie, Nowej Zelandii, RPA.
Najgłośniejsza powieść Vladimira Nabokova, jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, jest opisem seksualnej obsesji czterdziestoletniego mężczyzny na punkcie dwunastoletniej dziewczynki Dolores. Powieść przetłumaczona na kilkadziesiąt języków, wydawano ją w atmosferze kontrowersji i protestów, a autora pomawiano o pornografię i pedofilię. Obecnie uznawana jest za jedno z arcydzieł literatury światowej.
Czerwony kapturek - bracia Grimm
Klasyka literatury dziecięcej, tytułowa postać jest jedną z najsłynniejszych baśniowych bohaterek w historii literatury.
Jedenaście tysięcy pałek, czyli miłostki pewnego hospodara - Guillaume Apollinaire
W lutym 2010 roku Trybunał w Strasburgu uznał, że „Turcja uniemożliwiła dostęp do dziedzictwa literatury europejskiej i naruszyła wolność ekspresji”. Mowa o zarekwirowaniu i zniszczeniu nakładu oraz ukaraniu grzywną wydawcy przekładu powieści Apollinaire’a , którą sąd w Stambule uznał za „obsceniczną, niemoralną i podniecającą”. Wydawca książki odwołał się do Trybunału, który orzekł, że „państwa mogą w ochronie moralności ingerować legalnie, jeśli jest po temu nagląca potrzeba społeczna, a taka nie występowała w sprawie Akdasa”.
Szatańskie wersety - Salman Rushdie
Zakazana w następujących krajach za bluźnierstwa wobec islamu: Bangladesz, Egipt, Indie, Iran, Kenia, Kuwejt, Liberia, Malezja, Papua Nowa Gwinea, Pakistan, Senegal, Singapur, Sri Lanka, Tanzania, Tajlandia.Za napisanie "Szatańskich wersetów" na Salmana Rushdiego została nałożona fatwa, skazująca go na śmierć przez ajatollaha Alego Chomeiniego 14 lutego w 1989 roku.
Usunięta także z biblioteki publicznej w Wichicie (Kansas; 1989) za bluźnierstwa wobec proroka Mahometa.
Utwór bogaty jest w aluzje, zwłaszcza do życia Mahometa. Ukazuje się on nam jako człowiek wyrachowany, który ustala własne prawa, po czym anioł Gibril tylko je sankcjonuje. Bardzo kontrowersyjne wydaje się także być przyjęcie przez prostytutki imion żon Mahometa, a szczególnie Aiszy, uważanej w islamie za Matkę Wiernych.
O powstawaniu gatunków - Karol Darwin
Kolejna książka, która była zakazana w wielu krajach, w wielu szkołach zakazywano też nauczania teorii ewolucji Darwina. Autora oskarżano o "detronizację Boga". Książkę potępiano podczas kazań, ale nigdy jednak nie znalazła się ona na indeksie Kościoła katolickiego.
Najsłynniejsze dzieło Karola Darwina, zrewolucjonizowało nasze wyobrażenie o miejscu człowieka i innych żywych stworzeń na drabinie ewolucyjnej. Jako pierwszy wykazał, że gatunki podlegają modyfikacjom w wyniku walki o byt, a dobór naturalny jest procesem trwałym, nieodłącznym elementem istnienia. Opublikowana w 1859 roku książka wywołała burzę, trzeba jednak pamiętać, że jak na ówczesne czasy była odkryciem nie tylko kontrowersyjnym, ale wręcz burzącym wcześniejsze teorie dotyczące życia na ziemi.
Złote żniwa - Jan Tomasz Gross
"Złote żniwa" to esej historyczny Jana Tomasza Grossa i Ireny Grudzińskiej-Gross, w którym zajmują się przemilczanym aspektem stosunków polsko-żydowskich w czasie drugiej wojny światowej. Zaskakuje odwaga, z jaką autorzy podchodzą do zasadniczego tematu książki: roli chciwości Polaków i innych narodowości wobec Żydów podczas Zagłady.
Przeminęło z wiatrem - Margaret Mitchell
Czy lektury "Przeminęło z wiatrem" również zakazywano? Choć trudno w to uwierzyć, okazuje się, że jak najbardziej. Jednego z najsłynniejszych romansów wszech czasów zakazywano na przykład w niektórych amerykańskich szkołach, a przyczyną był... rasistowski język powieści.
Rok 1861. Czas wojny secesyjnej - Ameryka przechodzi głębokie wewnętrzne przemiany, które na zawsze zmienią jej obraz. Świat Południa, wielkich plantacji, możnych panów i czarnoskórych niewolników odchodzi w zapomnienie, pochłaniany przez industrialną, nastawioną na przemysł rzeczywistość. Scarlett O'Hara, córka zamożnego plantatora bawełny z Georgii, ma zaledwie szesnaście lat, jednak jej duma, upór i energia wydają się nie znać granic. Kiedy jej ukochany Ashley Wilkes zaręcza się z inną kobietą, Melanią, dziewczyna na złość jemu i sobie wychodzi za mąż za jej brata..
Paragraf 22 - Joseph Heller
Książka zakazana w Ohio (1972 r.), Teksasie (1974 r.) i Waszyngtonie (1979 r.). Powód? "Obraźliwy język". Książkę próbowano usunąć także ze szkół m.in. z powodu ukazania kobiet w obraźliwy sposób.
Jedna z najwybitniejszych i najpopularniejszych powieści amerykańskich XX wieku. Utrzymana w poetyce czarnego humoru, ukazuje bezsens wojny i armii jako instytucji, wyśmiewa mechanizmy społeczne rządzące się logiką absurdu. Jej bohaterowie to zbiorowisko wariatów, fanatyków, idiotów i oportunistów, ale nade wszystko ludzi, którzy pragną jednego - by przeżyć.
Fanny Hill. Wspomnienia kurtyzany - John Cleland
Jedna z najsłynniejszych i najbardziej kontrowersyjnych pornograficznych książek, jakie napisano w dziejach literatury powszechnej. Od chwili wydania w 1750 roku, kiedy to uznano ją za niebywały skandal, przez ponad 200 lat stanowiła przedmiot wielokrotnych zakazów i represji w różnych krajach, również za oceanem.
To właśnie "Fanny Hill" była pierwszą powieścią, która w Stanach Zjednoczonych wywołała nienotowaną nigdy przedtem nagonkę na utwór literacki oraz stała się przedmiotem procesu o rozpowszechnianie dzieł obscenicznych. W roku 1820, w stanie Massachusetts, sędzia skazał dwóch wędrownych sprzedawców książek, handlujących m.in. powieścią Clelanda. Dopiero w roku 1963 (!), a więc ponad 140 lat po tym wydarzeniu i prawie 215 lat od wydania książki, sądy amerykańskie (jak również europejskie) uchyliły zarzut obsceniczności.
Bastion - Stephen King
Słynna powieść Kinga zakazana została m.in. w jednej ze szkół w Oregonie (1989 r.) za sceny przypadkowego seksu i przemocy.
Przerażająca wizja opustoszałego świata, obraz apokalipsy. Supernowoczesna broń biologiczna przynosi całkowitą zagładę. Bez wybuchów, bez terrorystycznych ataków, bez zapowiedzi - ludzkość umiera. Zaczyna się niewinnie, od zwykłego przeziębienia. Ktoś kichnął, ktoś umarł i nagle Ziemia stała się masowym grobem. Nieliczni, którzy przetrwali, zagubieni w nowym postapokaliptycznym świecie, zaczynają śnić.
Epidemia obudziła w ludziach wszystko co najgorsze, do głosu doszły najniższe, najbardziej prymitywne instynkty. Wciąż jeszcze są tacy, którzy wierzą w miłość, dobroć i braterstwo.
Mechaniczna pomarańcza - Anthony Burgess
Miasto nie może sobie poradzić z bandami mordujących i gwałcących wyrostków. Ale pełna makabra zaczyna się, gdy sąd i policja biorą stronę bandytów i zapewniają im bezkarność. Chociaż cenzura przez wiele lat prowadziła wojnę z Mechaniczną pomarańczą , do jej sławy przyczynił się kultowy film Stanleya Kubricka. Anthony Burgess stworzył dla tej powieści osobny język.
Zwrotnik Raka - Henry Miller
Książka do dziś uznawana jest za obsceniczną przez Citizens for Decent Literature. Inne książki Millera także były zakazane w USA. Zwrotnik Raka podobny los spotkał w RPA.
Atmosfera skandalu przygłuszyła istotną, bardzo w istocie wysublimowaną wartość artystyczną książki, jak i całego cyklu, w którego skład wchodzą ponadto, Czarna wiosna i Zwrotnik Koziorożca.
Ulisses - James Joyce
Monumentalne arcydzieło Joyce'a, powieść uważana za jedną z najtrudniejszych w historii literatury była zakazana w Wielkiej Brytanii w latach 30. oraz w Australii w latach 30. i 40. XX w. Przez jakiś czas była też zakazana w USA ze względu na treści o charakterze seksualnym.
Gdy Ulisses mimo przeszkód wreszcie ukazał się drukiem w 1922 roku, okrzyknięto go dziełem nieudanym, nieprzyzwoitym, niemoralnym itd. Uchodził za powieść, której porządny człowiek nie powinien nawet brać do ręki. Dziś, prawie sto lat później, jest powszechnie uważany za arcydzieło, którego nie wypada nie znać.
Władca much - William Golding
Powieść opowiada o grupie dzieci, które katastrofa samolotu rzuciła na bezludną wyspę, i które na tej organizują sobie życie bez dorosłych. Początkowo wszystko wygląda sielankowo: wyspa jest piękna, rośnie na niej wiele owoców, dzięki którym nie grozi widmo głodu i nie ma dorosłych z ich zakazami i nakazami. **
Dzieci spośród siebie wybierają przywódcę - Ralfa. Wszystkie postanowienia Ralfa, dotyczące organizacji życia na wyspie i prób uratowania, przyjmowane są z entuzjazmem. Sielska atmosfera wyspy powoli zaczyna zanikać...
Rzeźnia numer pięć - Kurt Vonnegut
Vonnegut potrzebował dystansu lat, a także doświadczenia wynikającego z publikacji czterech wcześniejszych powieści, by wreszcie przelać na papier swe doświadczenia z czasów, kiedy jako jeniec wojenny był świadkiem bombardowania Drezna. W rezultacie powstała książka uchodząca za jedną z najwybitniejszych amerykańskich powieści antywojennych.
Archipelag Gułag - Aleksander Sołżenicyn
Z powodu powieści autor został aresztowany, pozbawiony radzieckiego obywatelstwa i skazany na wygnanie. Książka była zakazana w ZSRR do 1980 roku z powodów politycznych.
Monumentalna praca słynnego pisarza i myśliciela Aleksandra Sołżenicyna, poświęcona więzienno-obozowej martyrologii narodu rosyjskiego i obywateli innych republik ZSRR i krajów, łączy w sobie elementy powieści, autobiografii, reportażu, wspomnień świadków i uczestników. Dzięki tej książce, opublikowanej w Paryżu w latach 1973-1975, świat poznał prawdę o łagrach i skrywanej przed opinią publiczną części historii ZSRR.
Kochanek Lady Chatterley - David Herbert Lawrence
W Australii zakazano nie tylko samą książkę Lawrence’a, ale także publikację na jej temat, The Trial of Lady Chatterley. Historia tej powieści przyczyniła się do złagodzenia cenzury w tym kraju. Mimo to w 2009 r. Australia Post (instytucja rządowa) zabroniła sprzedaży książki w swoich sklepach.
Ponadto książka znajdowała się na czarnej liście w wielu innych krajach, np. Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii.
Dziennik - Anne Frank
* Choć trudno w to uwierzyć, rodzice amerykańskich uczniów oskarżali poruszający dziennik Anny Frank o... niestosowność i podważanie autorytetu dorosłych. Z kolei jeden z rodziców arabskiego pochodzenia nie chciał, aby jego dziecko omawiało w szkole utwór, którego bohaterką jest Żydówka... W Libanie książki zakazano za pozytywne przedstawienie Żydów i Izraela.*
Nie mniej zaskakujące były wydarzenia z 1983 roku, kiedy to w Alabamie starano się o usunięcie książki z listy lektur. Powód? Dziennik jest zbyt przygnębiający.
Trzynastoletnia żydowska dziewczynka, ukrywająca się z rodzicami i znajomymi w czasie drugiej wojny światowej w centrum Amsterdamu, prowadziła osobliwy dziennik. Zapiski w formie listów do nieistniejącej przyjaciółki Kitty dają obraz ponad dwóch lat życia w zamknięciu, pełnego konfliktów międzyludzkich i strachu przed wykryciem. Ostatni zapisek powstał 1 sierpnia 1944 roku - na trzy dni przed aresztowaniem i przewiezieniem do obozu koncentracyjnego wszystkich mieszkańców kryjówki.
Rok 1984 - George Orwell
Klaustrofobiczny świat Wielkiego Brata, w którym każda sekunda ludzkiego życia znajduje się pod kontrolą, a dominującym uczuciem jest strach. Świat, w którym ludzie czują się bezradni i samotni, miłość uchodzi za zbrodnię, a takie pojęcie jak ‘wolność” i „sprawiedliwość” nie istnieją.
Na kuli ziemskiej są miejsca, gdzie ten świat wciąż trwa. I zawsze znajdą się cudotwórcy gotowi obiecywać stworzenie nowego, który od wizji Orwella dzieli tylko krok.
Pani Bovary - Gustave Flaubert
Dramat Emmy jest dramatem jednostki wyrywającej się ze swego środowiska i nie akceptującej swego losu, a jednocześnie niezdolnej do wyzwolenia się od niego. Wszystkie drogi ucieczki prowadzą przez uczucie do mężczyzny, ale żaden z partnerów Emmy nie dorównuje jej odwagą, przedsiębiorczością, a przede wszystkim siłą pragnień. Żaden nie jest w stanie sprostać jej wielkim potrzebom uczuć, jej szalonej zmysłowości, jej marzeniu o gwałtownej zmianie życia...
451 stopni Fahrenheita - Ray Bradbury
Antyutopijna opowieść o świecie przyszłości, w którym indywidualizm jest całkowicie stłamszony, wiedza nikomu niepotrzebna, a analfabetyzm mile widziany. Książki są złem, za ich posiadanie grozi kara, a strażacy palą je na wielkich stosach.
Nowy wspaniały świat - Aldous Huxley
W 1932 roku w Irlandii zakazano powieści Huxleya z powodu nawiązań o charakterze seksualnym. Usuwana z programów nauczania w USA: w Missouri (1980 r.), Oklahomie (1988 r.), Kalifornii (1993 r.) ze względu na negowanie wartości rodziny, chrześcijańskich i koncentrację wokół negatywnych aspektów.
Przedstawiona w powieści Huxleya wizja przyszłego społeczeństwa, które osiągnęło stan całkowitego zorganizowania i zrealizowało ideał powszechnej szczęśliwości, jest wizją przerażającą. W roku 2541 (czyli w 632 roku nowej "ery Forda") obywatele Republiki Świata powstają w rezultacie sztucznego zapłodnienia i klonowania. Od niemowlęcia poddawani są wszechstronnemu psychologicznemu i biologicznemu warunkowaniu po to, by w wieku dojrzałym stać się cząstkami kastowej społeczności, złożonej z pozbawionych wyższych uczuć ludzkich automatów...
Nocnik - Andrzej Żuławski
Jak podał pełnomocnik Rosati, mec. Maciej Lach, Sąd Apelacyjny w Warszawie już jakiś czas temu wydał postanowienie zakazujące dalszego rozpowszechniania Nocnika. Stało się to w ramach instytucji tzw. zabezpieczenia powództwa (wiele razy krytykowanej w mediach jako rodzaj cenzury prewencyjnej).
W niedawnej rozmowie z tygodnikiem „Wprost” Andrzej Żuławski stwierdził, że jego Nocnik został uznany za winnego i to jeszcze zanim udowodniono mu jakąkolwiek winę: „Proces toczy się do dziś i sąd usiłuje ustalić, jaka to jest wina. To już trwa wiele miesięcy, a przez ten czas moja książka gnije w więzieniu. Moje dobra osobiste w postaci zakazu rozpowszechniania tekstu, nad którym pracowałem dwa lata, zostały naruszone o wiele bardziej niż dobra osoby, która usiłuje udowodnić, że stała jej się wielka krzywda, bo się rozpoznała w jednej z książkowych postaci”.
Na zachodzie bez zmian - Erich Maria Remarque
Słynna antywojenna powieść Remarque'a zakazywana była wielokrotnie i z różnych powodów. W USA za obsceniczność. W Austrii i Czechosłowacji (1929 r.) zakazano jej czytać żołnierzom, a we Włoszech (1933 r.) została uznana za przejaw antywojennej agitacji. W nazistowskich Niemczech książki zakazano, ponieważ była zniewagą dla Wehrmachtu, a w 1933 r. znalazła się wśród pozycji palonych publicznie przez nazistów.
Osiemnastolatkowie i dziewiętnastolatkowie trafiają na front niemal prosto ze szkolnej ławy, namawiani przez nauczycieli do spełnienia obowiązku wobec ojczyzny. Czymże jednak jest ten obowiązek? - pytają siebie, świadomi, że strzelają do takich samych jak oni młodych, tęskniących za domem i pokojem i pytających o sens wojny wrogów.
Lot nad kukułczym gniazdem - Ken Kesey
W szpitalu psychiatrycznym pojawia się nowy pacjent, McMurphy, który rozregulowuje jego działający dotychczas jak w zegarku mechanizm. Nie podoba się to siostrze oddziałowej, tracącej z dnia na dzień autorytet wśród pacjentów i personelu. Chorzy czują się dużo lepiej, terapia zastosowana przez ich nowego towarzysza dobrze im służy...
Zabić drozda - Harper Lee
Słynna powieść zakazana w USA (Minnesocie i Teksasie), a także w innych krajach, przede wszystkim ze względu na rasistowskie obelgi znajdujące się w książce (m.in. "nigger").
Opowieść przekazuje nam dziewięcioletnia dziewczynka, córka szanowanego adwokata, który podejmuje się obrony Murzyna oskarżonego o gwałt na białej kobiecie, i stawia się tym samym w opozycji wobec społeczności miasteczka. Córka i syn wiernie trwają u jego boku. Pełna współczucia, dramatyczna, głęboko poruszająca powieść
Grona gniewu - John Steinbeck
Wielka powieść Steinbecka zakazana w wielu miejscach USA (m.in. Kalifornia). Amerykanie palili egzemplarze książki, powieść była atakowana przez prawicę i lewicę. Jak łatwo odgadnąć, atakowana ze wszystkich stron książka szybko stała się bestsellerem.
Rozgrywająca się na przełomie lat 20. i 30. XX wieku historia amerykańskiej rodziny Joadów, którzy w czasach wielkiego kryzysu decydują się opuścić rodzinną Oklahomę pogrążoną w trudnej sytuacji ekonomicznej i w poszukiwaniu pracy, jak wielu innych mieszkańców południowych stanów Ameryki, migrują do Kalifornii. Na miejscu okazuje się jednak, że nie ma ona nic wspólnego z mlekiem i miodem płynącą krainą znaną im z reklamowych folderów.
Folwark zwierzęcy - George Orwell
Dwie najsłynniejsze powieści Orwella - "rok 1984" i właśnie "Folwark zwierzęcy" - to zarazem dwie niezwykle często zakazywane powieści, dlatego też nie mogło zabraknąć ich w niniejszym zestawieniu.
Do końca lat 80. XX wieku "Folwark zwierzęcy" był zakazany przez polską cenzurę, ponieważ przedstawiał ustrój totalitarny, nawiązując do rosyjskich władz. Pierwsze oficjalne polskie wydanie ukazało się dopiero w 1988 r.
* Co ciekawe, w 1991 roku powieści zakazano także w Kenii. Powód? Orwell krytykuje w swoim dziele skorumpowanych przywódców. Z kolei w 2002 roku zabroniono lektury Orwella w szkołach w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, a to przez bohaterów w postaci mówiących świń. Uznano, że taki obraz godzi w wartości religii islamskiej.*
Charlie i fabryka czekolady - Roald Dahl
Pan Wonka ma pomysły doprawdy nie z tego świata: w swej sławnej fabryce czekolady wymyśla niesłychane smakołyki, ale nikt jeszcze nie był w środku ani nie widział pana Wonki! Charlie Bucket nie może uwierzyć w swoje szczęście, kiedy znajduje Złoty Talon, który pozwala mu zwiedzić wspaniała fabrykę. Ale i tak nawet nie przeczuwa, jakie go jeszcze czekają niespodzianki...
Cierpienia młodego Wertera - Johan Wolfgang Goethe
Publikacja książki została zakazana przez kościół, z powodów religijnych i społecznych. Zdaniem duchownych nakłaniała ona do samobójstwa (tzw. efekt Wertera lub "gorączka werterowska").
W 2007 r. znalazła się na tzw. indeksie Giertycha, ówczesnego ministra edukacji, który zmienił kanon lektur szkolnych.
Chata wuja Toma - Harriet Beecher Stowe
Buszujący w zbożu - Jerome David Salinger
W latach 1961-1982 książka była zakazana w szkołach i amerykańskich bibliotekach. Książka wzbudza kontrowersje z powodu wulgarnego języka, nawiązań seksualnych, dewaluację wartości rodziny, promocję alkoholu, papierosów i rozwiązłości.
Książka opowiada o dwudniowej odysei Holdena Caulfielda, zbuntowanego nastolatka, który w przeddzień Bożego Narodzenia ucieka ze szkoły i błądzi po ulicach Nowego Jorku.
Holden nie zgadza się na świat dorosłych, w którym dostrzega tylko fałsz i zwyrodnienie - jak Piotruś Pan nie chce być dorosłym, ponieważ tylko dziecko jest dla niego uosobienie niewinności i autentyzmu.