Lektury szkolne 2023/2024. Co się zmieniło w kanonie?
Za dużo jest w kanonie lektur Henryka Sienkiewicza, za mało humoru i wewnętrznego sporu - mówili swego czasu uczestnicy debaty wywołanej petycją dotyczącą wyrzucenia "W pustyni i w puszczy" z listy lektur. Oskarżanie polskiego Noblisty o rasizm i nawoływanie do "przewietrzenia" kanonu lektur szkolnych powraca od lat. I choć Sienkiewicz wydaje się być nie do ruszenia, to zmian w ostatnich latach nie brakowało.
Ostatnie duże zmiany w kanonie lektur szkolnych minister Czarnek zatwierdził stosownym rozporządzeniem w sierpniu 2021 r. Wbrew oczekiwaniom głównie środowisk lewicowych "W pustyni i w puszczy" nie zostało skreślone z listy lektur obowiązkowych. Mało tego – jako lekturę uzupełniającą ministerstwo zaproponowało jeszcze jeden, mało znany utwór Sienkiewicza.
Mowa o "Sądzie Ozyrysa". Króciutkiej satyrycznej humoresce z 1908 r., dostępnej także w wersji audiobook na platformie Audioteka.pl, gdzie jest czytana przez Stanisława Biczysko przez zaledwie 18 minut. "Sąd Ozyrysa" jest proponowany jako lektura uzupełniająca dla uczniów klas 7-8. Sienkiewicz przedstawił w tym utworze faraońskiego ministra Psunabudesa, nad którego duszą odbywa się sąd. W zaświatach walczą o nią Głupota i Niegodziwość. Do sporu włącza się sam Ozyrys, który na rozjemcę powołuje Mądrość, ale nawet wtedy sytuacja nie staje się klarowna. "Sąd Ozyrysa" jest przedstawiony niczym bajka dla dorosłych, a Sienkieiwcz żartuje na początku, że to tłumaczenie starożytnego papirusu, ukrywając przed cenzurą, że humoreska jest szyderstwem z władzy i biurokratów.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Audiobooki, od których się nie oderwiecie. Masa superprodukcji
Samo "W pustyni i w puszczy", o które wielu spiera się od lat, pozostaje lekturą obowiązkową, omawianą przez uczniów klas 4-6. Klasyczna powieść Sienkiewicza doczekała się niezliczonych wydań, a na platformie Audioteka.pl jest dostępnych aż pięć różnych audiobooków. Także czytanych przez znanych aktorów: Annę Dereszowską i Krzysztofa Kolbergera.
Jedną z ciekawych nowości, która weszła do kanonu lektur szkolnych po ostatnich zmianach, jest z kolei "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie" Julity Grodek. Książka ta nosi podtytuł "Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie" i jest ciekawą i bardzo przystępną biografią polskiej Noblistki, o której uczą się dzieci w klasach 1-3. Dla Grodek tytułowania Mania to nie tylko dwukrotna zdobywczyni Nagrody Nobla i kobieta naukowiec, ale także "jedna z pierwszych kobiet na świecie, które zrobiły prawo jazdy, a jednocześnie matka dwóch uzdolnionych córek". "Ta książka pomaga poznać bliżej Marię i jej życie od najmłodszych lat, aż do momentu, kiedy poświęcając swoje zdrowie dokonała wielkiego odkrycia, które do dziś pomaga ludziom w walce z rakiem" - czytamy w opisie tej fascynującej książeczki, która uczy i inspiruje.
Inną ciekawą i bardzo współczesną nowością, tym razem dla starszych czytelników (klasy 7-8), jest "Jesienna miłość" Nicholasa Sparksa. Autor bestsellerów wielokrotnie przenoszonych na ekran przez filmowców z Hollywood ("Pamiętnik" z Ryanem Goslingiem i Rachel McAdams, "List w butelce" z Kevinem Costnerem i wiele innych) tym razem przeniósł czytelników do roku 1958. W centrum wydarzeń znajduje się Landon Carter, który rozpoczyna naukę w ostatniej klasie szkoły średniej w Beaufort. Do tej samej szkoły chodzi Jamie Sullivan, "nieszkodliwa dziwaczka", która nie rozstaje się z Biblią i cały wolny czas poświęca opiece nad owdowiałym ojcem. Życie Landona i Jamie zmienia się całkowicie, gdy chłopak zaprasza ją na licealny bal...
"Jesienna miłość", tak jak wiele innych powieści Sparksa, doczekała się popularnej ekranizacji. Film trafił na ekrany w 2002 r. pod tytułem "Szkoła uczuć", a główne role zagrali Mandy Moore i Shane West.
Materiały prasowe Jeśli o ekranizacjach lektur szkolnych mowa, to warto wspomnieć o książce, która zniknęła z kanonu po rozporządzeniu ministra Czarnka. Chodzi o "Stowarzyszeniu umarłych poetów" Nancy H. Kleinbaum. Książka była wcześniej omawiana na lekcjach języka polskiego w klasach 7-8, choć wielu ten tytuł zapewne kojarzy się przede wszystkim z kultowym filmem z 1989 r., za który Robin Williams był nominowany do Oscara. I jest to bardzo słuszne skojarzenie, gdyż "Stowarzyszenie umarłych poetów" Kleinbaum to rzadki przykład książki, która powstała jako adaptacja filmowego scenariusza (nota bene – nagrodzonego Oscarem).
Poruszająca historia Johna Keatinga, który wywraca do góry nogami życie uczniów elitarnej Akademii Weltona ("Co zwycięży: rygorystycznie przestrzegana tradycja czy prawo do marzeń, wolności i młodzieńczego buntu?"), nie jest już proponowana uczniom ostatnich klas szkoły podstawowej. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, by sięgnąć po film z fenomenalną rolą Williamsa czy audiobooka na Audioteka.pl, czytanego przez świetnego aktora i lektora Jacka Rozenka.
