ZMP stworzył pewien wzorzec organizacji młodzieżowej - który funkcjonował do końca PRL-u - koncentrujący się na organizowaniu masowych akcji i na niemal kompletnym zaniku działalności w okresie pomiędzy nimi - powiedział podczas prezentacji książki Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie w latach 1948-1957 jej autor dr Marek Wierzbicki . Prezentacja odbyła się we wtorek w warszawskim Domu Spotkań z Historią.
"Książka ta zajmuje się ustaleniem prawdy o rzeczywistym obliczu ZMP i w pewnym sensie weryfikacją legendy ZMP tworzonej w okresie PRL-u" - dodał Wierzbicki . Jak powiedział, podczas czteroletniej pracy nad książką zapoznał się z ok. 35 tys. dokumentów.
Pozycja zawiera trzy działy poświęcone chronologicznej historii ZMP, relacjami Związku z różnymi warstwami społecznymi oraz analizą postaw kierownictwa i zwykłych członków ZMP.
Jak powiedział prowadzący spotkanie prof. Andrzej Paczkowski z Instytutu Studiów Politycznych PAN, ZMP ma szczególne miejsce w historii Polski. "W tej organizacji szlify społeczne i polityczne nabyło mnóstwo osób działających później aktywnie w życiu społecznym, politycznym i kulturalnym kraju" - podkreślił.
Recenzent książki, prof. Andrzej Friszke, zwrócił uwagę, że ZMP był strukturą dokładnie kopiującą wzorce sowieckie. "Związek był ważnym elementem stalinizacji Polski. Był aparatem biurokratycznym, dławiącym wszelkie oddolne inicjatywy, wszelką indywidualną aktywność. Był gigantyczną strukturą bez ducha" - powiedział prof. Friszke.
Związek Młodzieży Polskiej powstał w roku 1948 w wyniku połączenia Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, Związku Młodzieży Demokratycznej, Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczpospolitej Polskiej "Wici" oraz Związku Walki Młodych. Powołano go do realizowania polityki komunistycznej wobec młodzieży; ideowo, politycznie i organizacyjnie był podporządkowany PZPR. W 1948 roku liczył ok. pół miliona członków, w 1955 roku - ok. dwa miliony. Podczas październikowego przesilenia politycznego 1956 roku nastąpił rozpad ZMP. Został rozwiązany w 1957 roku.