Krzysztof Pomian odebrał nagrodę PEN Clubu im. Pruszyńskich

* Krzysztof Pomian , wybitny humanista, historyk i filozof odbrał w poniedziałek nagrodę polskiego PEN Clubu im. Ksawerego i Mieczysława Pruszyńskich. Laureat, który publikuje zarówno po polsku, jak i po francusku, powiedział, że ta nagroda jest nobilitacją jego polszczyzny.*

– Moje stosunki z językiem polskim są skomplikowane. Był pierwszym językiem, jakiego się nauczyłem, ale dzieciństwo spędziłem w Kazachstanie, zanurzony w języku rosyjskim. Matka bardzo pilnowała mojej polszczyzny, rusycyzmy były karane klapsami, ale i tak mam poczucie, że nigdy nie będę po polsku pisał tak, jak ten, kto tu dorastał. Pisać nauczyłem się po rosyjsku, moim pierwszym poetą był Puszkin – mówił Krzysztof Pomian podczas poniedziałkowej ceremonii wręczenia nagrody w warszawskim Domu Literatury.

– W sumie w Polsce przeżyłem tylko 23 lata życia - dużo więcej poza krajem. Opublikowałem po francusku tyle samo, co po polsku. Dlatego mam pewien kompleks polszczyzny. Nie czuję się pisarzem, używam języka nieco instrumentalnie, ale i tak często zastanawiam się, ile ta moja polszczyzna jest warta językowo. Dlatego ta nagroda imienia Pruszyńskich jest dla mnie tak szczególna – zaznaczył laureat.

– Dzieło Pomiana jest tak obszerne i wielostronne, że człowieka ogarnia pokora, jak sobie to uzmysłowi. Rozrzut kompetencji autora przyprawia o zawrót głowy - poza szeroko rozumianą humanistyką, Pomian pisywał też o kolekcjonerstwie, a nawet historii fizyki i teorii katastrof. Ale wszystkie te dzieła to jakby gałęzie wielkiego drzewa, które ma wspólny pień, rdzeń, tożsamość. Myślę, że jest nim pomianowska wrażliwość na historyczność wszelkich rzeczy, zdolność uchwycenia ich w perspektywie przemijania i trwania w historii – mówił o laureacie prof. Jerzy Jedlicki.

* Krzysztof Pomian urodził się w Warszawie w 1934 roku. Po wybuchu wojny wywieziony razem z rodziną do Kazachstanu.* W grudniu 1941 r. tuż po zwolnieniu z łagru (na mocy amnestii dla Polaków) umarł jego ojciec. W 1946 wraz z matką wrócili do Polski.

W 1952 r. Krzysztof Pomian rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego i wstąpił do PZPR. Należał do radykalnej lewicowej młodzieży studenckiej zwalczającej stalinizm. W październiku 1956 r. organizował wiece studenckie na Politechnice Warszawskiej. Po wygłoszeniu w 1966 r. krytycznego referatu wobec PZPR został wykluczony z partii, a kiedy dwa lata później, w marcu 1968, poparł wystąpienia młodzieży studenckiej, został usunięty z uniwersytetu wraz z 20 innymi pracownikami tej uczelni, m.in. Leszkiem Kołakowskim .

Szykanowany przez władze, w 1973 r. wyemigrował do Francji. Podjął pracę w Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu. Związał się „Kulturą”, był jednym z najbliższych współpracowników Jerzego Giedroycia. Wspierał działalność emigracyjnej opozycji.

Od 1999 r. jest profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.Ma na swoim koncie ok. 400 publikacji. Najsłynniejsze jego książki to m.in. Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Przeszłość jako przedmiot wiary, Europa i jej narody , Zbieracze i osobliwości. Paryż-Wenecja XVI-XVIII wiek, Oblicza dwudziestego wieku.

Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego przyznawana jest za reportaż literacki, opowiadania i literacką eseistykę. Ma na celu upamiętnienie twórczości Ksawerego Pruszyńskiego . Jej laureatami byli m.in. Ryszard Kapuściński , Jacek Żakowski , Hanna Krall , Teresa Torańska .