5 książek Olgi Tokarczuk, które musisz przeczytać
Olga Tokarczuk otrzymała Literacką Nagrodę Nobla 2018 za "narracyjną wyobraźnię, która z encyklopedyczną pasją pokazuje przekraczanie granic jako formę życia". Aby dowiedzieć się, co to dokładnie znaczy, warto sięgnąć po jedną z jej wybitnych książek.
"Księgi Jakubowe"
"Księgi Jakubowe" to dzieło absolutnie monumentalne, którego źródła i konteksty można by wyliczać godzinami. Tokarczuk opisuje świat w czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów i na pograniczu kultur. To właśnie ta jukstapozycja żydowsko-polska sprawia, że dzieło polskiej noblistki jest nieprzeciętne w swoim przekazie.
Opowieść historyczna wyrywa się z ram swojego gatunku, ponieważ w jej centrum jest samotna jednostka, która tylko czeka, aby stać się kimś wybitnym. "Pan Tadeusz" spotyka "Dziady", a to wszystko okraszone jest mistycyzmem, którego nie powstydziłby się sam Słowacki.
Sama Tokarczuk opisuje "Księgi Jakubowe" słowami:
– Mówiąc w wielkim skrócie, opowiada o tym, jak spora grupa Żydów z Podola, wyznawców XVII-wiecznego kabalisty i rabina Szabtaja Cwi, uważającego się za mesjasza, przeszła z wielką pompą na katolicyzm pod wodzą swojego przywódcy, kupca Jakuba Franka, przedtem zaś przez jakiś czas wyznawała islam.
"Bieguni"
Wydana w 2007 r. książka "Bieguni" doczekała się międzynarodowego rozgłosu prawie 11 lat później, kiedy Olga Tokarczuk odebrała Nagrodę Bookera.
W obfitości obrazów i metafor tworzących tę publikację wyróżnia się jeden – droga. To ona jest motywem przewodnim "Biegunów". Tokarczuk stworzyła filozoficzny przekrój przez czas, miejsce i przestrzeń. Wszystkie historie w "Biegunach" są ze sobą nierozerwalnie związane i stanowią wiwisekcję etosu współczesnego podróżnika.
Mnogość wątków to niewątpliwie wielki atut "Biegunów". Noblistka bierze na warsztat zarówno temat Wikipedii, jak i historię XVII-wiecznego anatoma, Filipa Verheyena.
"Dom dzienny, dom nocny"
Jaki jest sens życia? Na to właśnie pytanie Olga Tokarczuk stara się odpowiedzieć w książce z 1998 r. "Dom dzienny, dom nocny". Ta, z pozoru przytłaczająca i mroczna opowieść, daje nam nadzieję na lepsze jutro. Pisarka wykorzystuje narrację patchworkową, która dzięki swojej fragmentaryczności wciąga czytelnika w niepowtarzalnie kruchy i ulotny klimat powieści. W centrum wszystkiego mamy magiczny realizm.
W jednym z wywiadów Olga Tokarczuk zdradziła, że "Dom dzienny, dom nocny" to swojego rodzaju prequel do "Ksiąg Jakubowych":
– Dla mnie, może to przewrotne, "Księgi Jakubowe" to jednak kontynuacja "Domu dziennego, domu nocnego". Tam było o próbach zakorzenienia, tutaj jest o podróży. To dwa bieguny życia.
"Prowadź swój pług przez kości umarłych"
"Prowadź swój pług przez kości umarłych" to bez wątpienia jedna z najpopularniejszych książek Olgi Tokarczuk. Krytycy zgadzają się również co do tego, że powieść wydana w roku 2009 jest najprzystępniejszym dziełem noblistki.
Książka jest kanonicznie definiowana jako "thriller", ma jednak z tym gatunkiem niewiele wspólnego. Tokarczuk raz jeszcze bawi się formą i kwestionuje granice nałożone przez swoich poprzedników. Przenosimy się do sennej Kotliny Kłodzkiej. Życie mieszkańców małej wsi zatrząśnie się w posadach, kiedy zacznie dochodzić do serii tajemniczych morderstw.
Dziesięć lat po publikacji książka Tokarczuk została przetłumaczona na angielski i cieszy się wielkim zainteresowaniem. Natomiast w roku 2017 Agnieszka Holland nakręciła "Pokot", czyli film na podstawie książki "Prowadź swój pług przez kości umarłych".
"Prawiek i inne czasy"
W książce "Prawiek i inne czasy" ponadczasowy uniwersalizm przeplata się z ambitną próbą scharakteryzowania środkowoeuropejskiej prowincji. Tokarczuk opisuje losy dwóch rodów, Boskich i Niebieskich i zabiera czytelnika w fascynującą podróż przez niemal cały wiek XX.
Powieść traktuje o przemijaniu i walce z codziennym trudem. Z pozoru proste tematy zostają umagicznione poetyckim językiem pisarki.