Ponad 2,6 tys. eksponatów z Kolegium Jezuickiego w Braniewie, znajdujących się obecnie w zbiorach szwedzkich m.in. własnoręcznie dzieła Mikołaja Kopernika z jego notatkami - znalazło się w katalogu, którego prezentacja odbyła się we wtorek w Warszawie.
Trzytomowy katalog powstał w ciągu 20 lat, dzięki współpracy stołecznej Biblioteki Narodowej i szwedzkiej Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali, gdzie obecnie znajdują się zbiory. W katalogu znalazło się 58 rękopisów, 336 inkunabułów oraz 2255 książek drukowanych, pochodzących z XVI i pierwszej ćwierci XVII wieku, zarówno polskich, jak i obcych.
Dostęp do tych dzieł i możliwość ich skatalogowania dają nam bezcenną możliwość odtworzenia dzięki nim obrazu ówczesnej Polski, kraju otwartego i wielokulturowego. Po II wojnie utraciliśmy blisko 70 proc. zbiorów bibliotecznych, stąd dostęp do tak wielu dzieł kultury polskiej jest szczególnie cenny - mówił Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej. Promocja odbyła się w siedzibie jej zbiorów specjalnych w Pałacu Rzeczpospolitej.
Jezuickie kolegium w Braniewie powstało w 1565 roku. Na przełomie XVI i XVII wieku było znanym ośrodkiem akademickim, popularnym zwłaszcza wśród młodych Szwedów, którzy przyjeżdżali tam na studia z powodów religijnych, a także z braku placówki podobnej rangi w ich kraju. Król szwedzki Gustaw Adolf, walczący z Polską i katolikami, wprowadził w związku z tym zakaz studiowania w Braniewie pod karą śmierci.
Gdy okazało się, że zakaz nie skutkuje, podczas wyprawy wojennej w 1626 roku wydzielony oddział armii szwedzkiej zdobył Braniewo, zapakował kolegialną bibliotekę w specjalne, uszczelnione smołą beczki i wysłał do Szwecji. Zostały podarowane Uniwersytetowi w Uppsali, gdzie znajdują się do dziś.
Prace zmierzające do skatalogowania zbioru zapoczątkował prof. Józef Trypućko, polonista z Uniwersytetu w Uppsali. W 1989 roku została podpisana polsko-szwedzka umowa o prowadzeniu prac badawczych, dzięki której księgozbiór braniewski został skatalogowany, co pozwoliło na jego naukowe opracowanie.
Książki z Biblioteki z Braniewa są znane i cenione w Szwecji. 11 eksponatów związanych z tym księgozbiorem znalazło się na otwartej w listopadzie ubiegłego roku w Zbrojowni Zamku Królewskiego w Sztokholmie wystawie Łupy wojenne, prezentującej najcenniejsze szwedzkie zdobycze wojenne.
Promocji katalogu towarzyszyła jednodniowa wystawa poświęcona księgozbiorowi z Braniewa; znalazły się na niej egzemplarze starych ksiąg, zakupionych przez jezuitów na miejsce zrabowanych dzieł.