Studia, druga wojna światowa, rozliczenie z wojną

Jan Józef Szczepański urodził się w 1919 roku w Warszawie. Ukończył orientalistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i zamieszkał na stałe w Krakowie. Uczestniczył w kampanii wrześniowej, w 1941 roku wstąpił do Związku Jaszczurczego i do 1943 roku pracował w komórce wywiadu. W 1943 roku został żołnierzem AK i walczył w partyzantce.
Okresowi wojennemu poświęcił niektóre ze swoich słynnych dzieł literackich. W "Polskiej jesieni" opowiada o wrześniowej klęsce, a w opowiadaniach partyzanckich ("Buty") mierzy się krytycznie z legendą "leśnych ludzi". Tematyka wojenna wróciła także w scenariuszach Szczepańskiego napisanych do filmów Stanisława Różewicza ("Westerplatte" i "Wolne miasto").
Krzysztof Zanussi twierdzi, że Szczepańskiego "rozliczenie z wojną i jego widzenie własnych doświadczeń, cała perspektywa etyki, którą on wniósł, ten duch jakby konradowski, który ja odnajdywałem w jego pisarstwie, to było coś niezwykle dla mnie ujmującego. I pozostaje do dziś wartością nienaruszalną".