Wieczny prowokator

Obraz
Źródło zdjęć: © AFP

Laureat literackiej Nagrody Nobla José Saramago mówi, dlaczego wciąż jest komunistą.

Saramago to lewicowy prorok końca świata i prawdopodobnie ostatni mistrz powieści politycznej. Najsłynniejszy komunista Portugalii głosi w swoich książkach nadzieję na nowego, lepszego człowieka, ubolewając zarazem nad jej płonnością. Regularnie ściągało to na jego głowę gromy partyjnych towarzyszy, aż w końcu przyniosło mu Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Otrzymał ją krótko po ukazaniu się Miasta ślepców – powieści będącej parabolą czasów ostatecznych. Opowiada ona o epidemii ślepoty i niezdolności jej ofiar do wzajemnego wsparcia. Ludzie ci, umieszczeni w opuszczonym szpitalu psychiatrycznym, zmuszeni są razem żyć, ale szybko stają się sobie wrodzy. Tę negatywną utopię sfilmował ostatnio brazylijski reżyser Fernando Meirelles. Przed premierą filmu spotykamy się z 85-ż wcześniej, ale jak zawsze jest ożywiony i skoncentrowany.

To zaskakujące, że spotykamy się w Lizbonie. Od lat mieszka pan w Hiszpanii, po tym jak urażony opuścił pan Portugalię. * * José Saramago: Tak, legenda mówi, że odwróciłem się do ojczyzny plecami. Zawsze jednak miałem tu mieszkanie, jakiś czas temu kupiłem dom. Nawiasem mówiąc, płacę tu też podatki.

Zanim w 1992 roku przeniósł się pan na Lanzarote, ostro atakowano pana powieść Ewangelia według Jezusa Chrystusa. Z powodu rzekomej obrazy uczuć religijnych sekretarz stanu w portugalskim ministerstwie kultury skreślił ją z listy książek zgłoszonych do Europejskiej Nagrody Literackiej. W kwietniu 2008 roku w Lizbonie otwarta została poświęcona panu obszerna wystawa, a premier Portugalii osobiście panu gratulował. Czy nie był to gest pojednania? * * José Saramago: Nie muszę się z nikim jednać, bo nie byłem zwaśniony z Portugalią, lecz miałem jedynie problem z konkretnym rządem. Można to porównać do sytuacji, gdy ktoś przeprowadza się do innego mieszkania z powodu niesympatycznych sąsiadów. Kilku dziennikarzy zaraz zrobiło z tego historię.

Rozm. Evelyn Finger

Pełna wersja artykułu dostępna w aktualnym wydaniu „Forum”.

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]