Książka Trudne pytania w dialogu polsko-żydowskim, będąca zbiorem krótkich esejów polskich i zagranicznych naukowców, historyków i dziennikarzy na temat polskiego i żydowskiego sposobu postrzegania historii i wspólnych relacji, trafiła właśnie do księgarń.
Publikacja powstała z inicjatywy Fundacji Forum Dialogu Między Narodami i American Jewish Committee. Jak wyjaśnił na czwartkowej konferencji prasowej w Warszawie prezes Fundacji Andrzej Folwarczny, książka ma budować mosty porozumienia pomiędzy Polakami i Żydami.
– Historia, której uczy się w szkole młody amerykański Żyd czy młody Izraelczyk, to zupełnie inna historia niż ta, którą w szkole poznaje młody Polak. Spory o symbole religijne w Auschwitz, o przedwojenny antysemityzm czy o odpowiedzialność za holokaust ukazują potrzebę tworzenia nowych form edukowania młodzieży. Taką rolę ma spełnić książka Trudne pytania... – zaznaczył Folwarczny.
Pomysł opracowania książki powstał przy realizacji przez fundację projektu „Trudne pytania”. Polegał on na przeprowadzeniu ankiet m.in. w Polsce, USA i Izraelu. Młodzi Polacy i Żydzi mieli wymienić w nich pytania dotyczące wspólnej historycznej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, które wydają im się najbardziej drażliwe, trudne i niepokojące.
Spośród około 3 tys. pytań socjologowie skupieni wokół fundacji Forum Dialogu Między Narodami oraz redaktorzy książki wybrali listę 50 najbardziej reprezentatywnych pytań młodzieży. Odpowiedzi na nie udzielają w książce polscy i zagraniczni eksperci, zajmujący się historią, socjologią, sprawami stosunków polsko-żydowskich i religią. Są wśród nich m.in. Władysław Bartoszewski , Leszek Kołakowski , Andrzej Paczkowski , Leon Kieres. W książce znalazły się takie m.in. pytania: „Skąd wzięli się Żydzi w Polsce?”, „Jak Polacy zachowywali się w okresie Holokaustu?”, „Czy Polacy odwiedzają miejsca zagłady i co wtedy czują?”, „Czy są w Polsce ludzie, którzy zaprzeczają zagładzie Żydów?”, „Czy w Izraelu przestrzega się praw człowieka?”, „Czy Żydzi to tylko wyznanie?”, „Czy Żydzi są lojalni wobec państw, w których żyją, czy wobec Izraela?”.
Obecny na czwartkowym spotkaniu z dziennikarzami Władysław Bartoszewski ocenił, że nawet najbardziej naiwne czy drażliwe pytania doczekały się takiej odpowiedzi, która z pewnością zaspokoi ciekawość młodego czytelnika. Zastrzegł, że książka ta nie może być jedynym źródłem wiedzy na temat stosunków polsko-żydowskich, ale pomoże je zrozumieć.
– Trzeba sobie jasno zdawać sprawę, że żadna publikacja nie może być remedium na niewiedzę i złą wolę, ale dialog w warunkach uczciwego poszukiwania prawdy o faktach, przy wzajemnym poszanowaniu wrażliwości oraz przeczuleń czy nawet urazów wywołanych przez doświadczenia z lat piekła, jest nam wszystkim potrzebny – uważa Władysław Bartoszewski .
Książka została wydana również w wersji angielskiej. Ukazała się nakładem wydawnictwa Jacek Santorski&Co.