Sztuka jest religią intelektualistów

Bardzo trudno jest napisać biografię neurotyka, który obrazuje swoje lęki i fobie w kolejnych filmach, a w świecie filmowym uchodzi za geniusza. Jest to szczególnie trudne, ponieważ chodzi o Woody Allena. Dzięki zaangażowaniu autora tej literackiej próby, a jednocześnie wielkiego fana dzieł filmowych Allena, mamy możliwość zagłębienia się w mniej znane fakty z biografii reżysera. Autor nie tylko opisuje fakty z życia, ale także przybliża kolejne filmy, dlatego rozumiemy bardziej dosłownie przesłanki, jakimi reżyser kierował się przy pisaniu kolejnego scenariusza filmowego. Woody Allen, urodzony w 1935 roku w Nowym Jorku jako Allan Stewart Konigsberg, od najmłodszych lat przejawiał zainteresowanie szklanym ekranem. Przechodził również okres fascynacji magią i był także dobrze zapowiadającym się pięściarzem. Jednak dwie inne pasje pozostały mu do chwili obecnej – to kino i jazz, w którym się realizuje poprzez występy z własnym jazzbandem. W wieku 17 lat rozpoczął karierę jako autor dowcipów i humoresek,
dwa lata później był najmłodszym scenarzystą jednego z programów rozrywkowych stacji NBC. Pomiędzy tymi wydarzeniami został wyrzucony z uczelni i po raz pierwszy się ożenił; później sam zaczął występować jako artysta kabaretowy, poznał swą drugą żonę…

W 1965 wystąpił w epizodzie w filmie „Co słychać, koteczku”, do którego napisał pierwszy scenariusz na zamówienie. Jako aktor wystąpił w kilku komediach, napisał kilka scenariuszy oraz sztuk teatralnych, aby w 1969 wyreżyserować swój pierwszy film „Bierz forsę i w nogi”. Odtąd zaczyna się opowieść o realizacji kolejnych przedsięwzięć Woody’ego, przeplatana migawkami z życia osobistego (nagłośniony związek z Mią Farrow z jeszcze głośniejszym rozstaniem i odebraniem praw rodzicielskich oraz związek zakończony małżeństwem z adoptowaną córką Farrow – Soon Yi). Kolejnym etapem wprowadzenia w filmografię Allena jest wyjaśnianie przez autora kluczowych dla jego twórczości haseł czy symboli, co pomaga lepiej zrozumieć znaczenie muzyki jazzowej czy samego Nowego Jorku. Całość książki zamyka szczegółowa filmografia, w której można przeczytać zarys akcji poszczególnych filmów wraz ze szczegółowym wyjaśnieniem znaczenia scenariusza, ponieważ niejednokrotnie są to obawy i fobie Allena, przełożone na obrazy. Niejako
„przy okazji” poznajemy powody, dla których niektórzy aktorzy hollywoodzcy tak często się pojawiają w jego filmach(m.in. Jeff Daniels, Diane Wiest, Diane Keaton) oraz dlaczego inni dobijają się po role u niego, chociaż aktorskie gaże za udział w jego filmach są praktycznie symboliczne w porównaniu z produkcjami Hollywood.

Ta książka pozwala poznać bliżej człowieka, który z chęcią opisuje swe rozmaite obawy, a następnie nadaje im formę scenariusza, realizowanego jako film. Ten schemat corocznej realizacji reżyserskich wizji pozwala mu na samorealizację „bez zwiększania częstotliwości wizyt u psychoanalityka” jak sugeruje autor biografii. Próba przybliżenia sylwetki reżysera w moim odczuciu powiodła się – poznajemy motywy jego działań i widzimy Nowy Jork z trochę innej, bardziej odrealnionej, perspektywy. Całość tego poniekąd albumowego dzieła wieńczą piękne zdjęcia – zarówno samego reżysera, jak i fotosy z filmów, w tym także zdjęcia, które nigdy nie ujrzały światła dziennego.