Praktykującego psychiatry rozważania pozornie złożone, a proste o szczęściu i nieszczęściu
Prawda 5: Niekiedy szczęściem jest nie wiedzieć.
Jak oceniać taką książkę? Trudno odpowiedzieć na to pytanie jednoznacznie. Literacko dość prosta. Wydrukowana tak, by wydawało się, że zawiera więcej treści niż to ma miejsce (dużo białej przestrzeni na stronie). Lekka, łatwa i dla niektórych przyjemna. U jednych wywołująca poczucie straty czasu, u innych sięgania do spraw zasadniczych. Powiem tak: ta książka nie zaszkodzi, a zatem oceniam ją pozytywnie. Biorąc pod uwagę, ile wokoło jest książek wywołujących lub pogłębiających depresję oraz inne negatywne stany psychiczne należy pozycje takie jak Podróże Hektora przyjąć z uśmiechem. Nie oczekując jednak, że jest to literatura bardzo wysokich lotów (choć wg wydawcy nawiązuje do wielkich tradycji literatury francuskiej), a raczej poradnik ubrany w proste literackie wdzianko. Do wielu taka forma będzie skuteczniej przemawiać niż suche kilkustronicowe wyjaśnienie paru myśli.
Prawda 15: Szczęście to czuć, że się żyje pełnią życia.
Bohaterem książki jest Hektor, psychiatra praktykujący. Gdybym miał się wybrać do tego eksperta ludzkiej psyche to broniłbym się przed tym rękami, nogami i kałasznikowem. Z powodu jego... wybiórczej inteligencji (szeroko rozumianej). Momentami w trakcie lektury chce się krzyczeć: lekarzu ulecz samego siebie. Z tą inteligencją Hektora („Hektor jest inteligentny; nie zapominajcie, że to psychiatra”) jest tak, że często czytelnik ma wrażenie, że wie i rozumie więcej niż on. Poprawia to z pewnością samopoczucie czytającego i chyba o to chodzi autorowi. Choć dla mnie Hektor byłby bardziej przekonywujący jako sprzedawca crossaintów, polski pseudohydraulik (model podszywający się pod fachowca) lub uczeń Sartre’a. Wtedy jego pozorna głębia ukryta w jawnej prostocie byłaby naturalna i zrozumiała sama przez się. A tak momentami wygląda na to, że człowiek nieprzeciętny musi się zniżać do prostaczków w sposób zaskakująco-paraliżująco-nienaturalny.
Prawda 7: Błędem jest sądzić, że szczęście to cel.
Hektor próbuje odpowiedzieć na pytanie co to znaczy być szczęśliwym. Stopniowo, w trakcie podróży po świecie w poszukiwaniu odpowiedzi, wypisuje ponad dwadzieścia prawd o szczęściu. Powieść jest niejako ilustracją do nich. Większość prawd głoszonych w książce nie jest ani zbyt odkrywcza, ani nowa. Trudno chyba po prostu wymyślić jeszcze coś poza tym, co już powiedziano. I raczej nie o to chodzi. Czasami potrzebujemy przypomnienia o rzeczach wydawałoby się oczywistych. Wiemy o nich, a zapominamy. Chodzi o to, żeby uświadomić je sobie i odkryć na nowo. Przewartościować to czym żyjemy i co nas otacza. Owszem są w życiu momenty, gdy dokonuje się to metodami o wiele bardziej radykalnymi: realne zagrożenie własnego życia, ciężka choroba, śmierć najbliższych. Uczymy się wtedy dość szybko, choć niestety nie zawsze trwale, ale za to dużym lub zbyt dużym kosztem.
Prawda 20: Szczęście to sposób patrzenia na świat.
Jednym z najciekawszych (najzabawniejszych, najprawdziwszych - niepotrzebne skreślić) wniosków płynących z książki jest, że psychoterapeuta to specjalista, który w sposób naturalny na każde pytanie odpowiada pytaniem. Szkoda, że wiedziałem o tym wcześniej. Jak dla mnie książka nie jest zbyt zabawna (nie uśmiechałem się zbyt wiele w trakcie lektury), choć raczej pogodna. Trochę irytuje mnie traktowanie czytelnika jak prostaczka, który nie zna słowa narkotyk lub lek psychotropowy. No cóż, do jednych trafia prostota, do drugich złożoność. Biorąc pod uwagę ogólny wydźwięk książki oceniam ją pozytywnie, choć literacko mogłaby być lepsza, a treściowo bardziej subtelna. „... suma tych trzech różnic, czyli różnicy między tym co człowiek ma a tym co chciałby mieć, między tym co ma dzisiaj a tym co miał w przeszłości i między tym co ma a tym co mają inni, jest ściśle związana z poczuciem szczęścia. Im ta suma jest niższa, tym człowiek jest szczęśliwszy.”