Nie żyje Henryk Bereza, wybitny krytyk literacki

Zmarł Henryk Bereza, jeden z najwybitniejszych polskich krytyków literackich. Eseista i wieloletni redaktor miesięcznika „Twórczość". Jesienią skończyłby 86 lat.

Jako krytyk budził kontrowersje zdecydowanymi ocenami, jednak jego wypowiedzi były najczęściej opiniotwórcze. Uważał, że literatura może być źródłem rozumienia życia, choć nie - życiem prawdziwym. Mawiał, że "literatura nie ma być usługowa wobec ideologii, wobec jakiejkolwiek nauki, wobec jakiejkolwiek filozofii".

Odkrył dla literatury wielu młodych pisarzy, jak Marka Hłaskę, czy Edwarda Stachurę. Pisząc o twórczości tego ostatniego stworzył termin "życiopisanie".

Opublikował między innymi prace "Sztuka czytania", "Związki naturalne", za które otrzymał w 1973 roku nagrodę im. Stanisława Piętaka, a także - "Sposób myślenia: O prozie polskiej" oraz "...Wypiski..", "Względy" i w ubiegłym roku - "Zgłoski".

Henryk Bereza jest bohaterem wywiadu-rzeki przeprowadzonego z nim przez Adama Wiedemanna i Piotra Czerniawskiego, który ukazał się drukiem w 2010 roku pod tytułem „Końcówki. Henryk Bereza mówi”.

Urodził się 28 października 1926 roku w Miedniewicach. W czasie drugiej wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej. Kilka lat po wojnie debiutował w prasie literackiej. W 1952 roku ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował Uniwersytecie, później w Instytucie Badań Literackich.

Z "Twórczością" był związany ponad pół wieku. W 1951 roku został redaktorem pisma, następnie kierował działem krytyki, a potem - prozy. W latach 1980-2004 był zastępcą redaktora naczelnego. Od 1977 do 2005 prowadził autorską rubrykę "Czytane w maszynopisie".

Przez dwa lata był też przewodniczącym jury Nagrody Literackiej NIKE.