Nie tylko Olga Tokarczuk. Polscy nobliście w dziedzinie literatury

Wiadomość o tym, że Olga Tokarczuk dostała Literacką Nagrodę Nobla, w pewnych kręgach nie była zaskoczeniem. Już od dawna pisarka była wśród mocnych kandydatów do nagrody.

W 2018 r. ze względu na zamieszanie w Akademii nikt nie otrzymał Nobla w dziedzinie literatury. W tym roku były to aż dwie osoby – Olga Tokarczuk i Peter Handke. Wybór polskiej pisarki niezmiernie nas ucieszył. Tym bardziej że ostatnią nagrodę w tej dziedzinie Polska otrzymała – bagatela – 23 lata temu.

Z tej okazji warto przypomnieć wszystkie nazwiska noblistów w dziedzinie literatury, a także osoby, które były brane pod uwagę do otrzymania nagrody.

Henryk Sienkiewicz otrzymał Nobla w 1905 r. Międzynarodową sławę przyniosła mu przetłumaczona na wiele języków powieść "Quo vadis?". Pisarz odebrał nagrodę osobiście.

Podczas przemowy noblowskiej padły znamienne słowa: "Zaszczyt ten, cenny dla wszystkich, o ileż jeszcze cenniejszym być musi dla syna Polski!... Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysiącznych dowodów, że ona żyje!... Głoszono ją niezdolną do myślenia i pracy, a oto dowód, że działa!... Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać!".

Jako ciekawostkę można dodać, że najbardziej niepocieszoną osobą była Eliza Orzeszkowa. Była pewna, że dostanie Nobla.

Kolejnym polskim noblistą w dziedzinie literatury jest Władysław Reymont, który odebrał nagrodę rok przed śmiercią, czyli w 1924 r. "Chłopi" byli tą powieścią, która przyniosła mu największą sławę.

Co ciekawe, po wyborze noblisty, który dostał 20 tysięcy złotych, do Reymonta spływały listy z prośbą o wsparcie finansowe.

Nasz podziw wzbudza jednak najbardziej tłumaczka szwedzka powieści Ellen Wester, która dokonała niemożliwego – oddała koloryt językowy "Chłopów".

Na kolejnego Nobla w dziedzinie literatury musieliśmy czekać do 1980 r. Otrzymał go nie kto inny tylko Czesław Miłosz, który przebywał poza Polską.

Wiele osób uważała, że przyczynki okołoliterackie były ważniejsze niż prawdziwy talent, gdyż nagroda polskiemu poecie została przyznana w tym samym roku, w którym utworzono Solidarność.

Członkowie Akademii przyznali w końcu, łamiąc własne zasady, że Czesław Miłosz już od czterech lat był brany pod uwagę do otrzymania nagrody.

Kolejną wielką poetką, która dostała Nobla, była Wisława Szymborska. Nagrodę otrzymała w 1996 r. Była bardzo zaskoczona otrzymaniem wyróżnienia, choć Akademia nie miała wątpliwości.

Jej poezję uznali za "ironiczną pozwalającą historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości".

W 2019 r. przyszedł czas na Olgę Tokarczuk, która już od kilku lat była w gronie osób najbardziej zasługujących na Nobla. Pisarkę informacja zastała w trasie. Była bardzo zaskoczona.

Akademia doceniła Tokarczuk "za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia".

Warto również wspomnieć o innych literatach, którzy choć nie dostali Nobla, byli brani pod uwagę do otrzymania nagrody: Eliza Orzeszkowa, Stefan Żeromski, Tadeusz Zieliński, Szalom Asz, Leopold Staff, Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Parandowski oraz Witold Gombrowicz.