Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, 72- letnia prof. Yi Lijun powiedziała, że - podobnie jak reszta pracowników i studentów Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych - w 1970 roku wypędzona została na wieś.
– Poprzez pracę na roli przejść miałam reedukację ideologiczną – dodała.
W Chinach trwała rozpętana przez Mao Zedonga rewolucja kulturalna (1966-1976), wymierzona w inteligencję i przejawy burżuazyjnej ideologii.
Pani Yi ujawniła, że podczas zsyłki podjęła prace nad przekładem Części III Dziadów Adama Mickiewicza ; tłumaczyła w szałasie, w nocy przy lampie naftowej.
Tłumaczenie wydrukowano w 1976 roku, po zakończeniu rewolucji kulturalnej, kiedy Mao już nie żył.
W tym roku przypada 40. rocznica wybuchu wydarzeń, zainicjowanych powołaniem do życia Grupy ds. Rewolucji Kulturalnej. Gronu radykałów przewodniczyła żona Mao, Jiang Qing, do spółki z trzema innymi działaczami. Nazwano ich później bandą czworga.
W poniedziałek grupa intelektualistów chińskich wezwała władze, by wreszcie zgodziły się na nieskrępowane badania nad tym okresem w dziejach państwa. Zdaniem autorów apelu, o ekscesach partyjnych fundamentalistów młodzież nie wie dziś niemal nic. Domagają się oni, by rząd patronował uruchomieniu muzeum, które ukaże 10-letnią gehennę narodu. Działania tzw. gwardii rewolucyjnej i fanatycznych hunwejbinów spowodowały wtedy śmierć milionów ludzi, innych torturowano, okaleczono i represjonowano. Zdewastowano tysiące zabytków.
Yi Lijun nie chce dużo opowiadać o tamtych dawnych doświadczeniach. Wdzięczna jest tylko Mickiewiczowi , że pomógł jej przetrwać dwa lata katorgi. Polski wieszcz ujął ją autentycznym patriotyzmem i romantycznym płomieniem, jak również nieugiętością w walce z przemocą.
Chińska uczona przybliżyła swoim rodakom wiele innych dzieł Mickiewicza , a także twórczość innych polskich mistrzów pióra. Niebawem przystąpi do przekładu Pana Wołodyjowskiego ; wcześniej przetłumaczyła już Ogniem i mieczem oraz Potop .