Kilka sekretów wszechświata

„Kosmos” to kolejna już książka Tomasza Rożka, która wprowadza czytelników w krainę nauki. Nie da się jednak ukryć, że jest to pozycja znacznie trudniejsza niż wcześniejsza „Nauka to lubię. Od ziarnka piasku do gwiazd” - adresowana jest więc ona raczej do młodzieży i dorosłych. Nie jest to bynajmniej związane z niedostatkiem umiejętności popularyzatorskich autora, lecz wynika z tego, że współczesne teorie astronomiczne i fizyczne są na tyle skomplikowane, iż trudno byłoby przy ich wyjaśnianiu nie korzystać z pojęć i podstawowych informacji z zakresu fizyki, które powinniśmy opanować w czasie edukacji szkolnej.

Istotne jest, że Tomasz Rożek umożliwia czytelnikom zgłębianie przedstawionych w „Kosmosie” zagadnień na różnych stopniach szczegółowości. Niewątpliwie w najbardziej przystępny sposób napisane są dialogi, w których przedstawiony jest zaledwie zarys najważniejszych kwestii związanych z daną tematyką. Nieco więcej wysiłku wymaga już zrozumienie wywodów w akapitach oznaczonych liczbami, chociaż z pewnością nie przerasta to możliwości osób o wykształceniu humanistycznym. Dla najwytrwalszych czytelników przeznaczone są informacje podane w dodatkowych opisach na marginesach. Ponadto co jakiś czas pojawiają się jeszcze dwustronicowe wstawki z tekstami na pomarańczowym tle, gdzie znajdziemy rozmaite dygresje, podsumowania a czasem również propozycje doświadczeń, które możemy sami przeprowadzić (szkoda tylko że tych ostatnich jest tak niewiele…). Jedynym mankamentem takiego rozwiązania jest, że przemieszczanie się między poszczególnymi poziomami nie odbywa się całkiem bezkolizyjnie. W celu zagłębienia się w detalach
musimy bowiem oderwać się od bardziej ogólnego wątku czasem dosłownie w samym środku wywodu, więc przy powrocie do niego konieczne bywa cofnięcie się do początku danego akapitu.

Książka Tomasza Rożka oferuje ludziom pragnącym poszerzyć zakres posiadanej wiedzy możliwość udania się w naprawdę kosmiczną podróż. Autor rozpoczyna swoją opowieść od tego co największe, czyli wszechświata, by potem bliżej przedstawić czytelnikom galaktyki, gwiazdy, planety, Ziemię, a wreszcie pochylić się nad istotami żywymi. Przemierzamy więc kosmos począwszy od jego granic aż do pojedynczych bakterii, od Wielkiego Wybuchu po czasy współczesne, a nawet możemy poznać przewidywania co do przyszłości wszechświata. Oczywiście nie jest to publikacja przeznaczona dla specjalistów, więc czytelnicy nie będą musieli się przedzierać przez nadmiar fachowej terminologii czy wielostronicowe wyliczenia. Nawet skomplikowane teorie są przedstawione na tyle obrazowo, że przy odrobinie wysiłku umysłowego może zrozumieć je także laik - chociaż czasami może wymagać to od niego powtórnej lektury niektórych fragmentów tekstu.

Niewątpliwie „Kosmos” jest niezwykle atrakcyjny również od strony wizualnej. Nasz wzrok przyciąga już nietypowa obwoluta, a nawet tasiemka służąca za zakładkę okazuje się źródłem ciekawej informacji. Swoistą odskocznią od naukowych wyjaśnień stanowią zaś fotosy ze znanych filmów science fiction, a z kolei liczne zdjęcia kosmicznych obiektów nie tylko pozwalają nam łatwiej zrozumieć poruszane w książce kwestie, ale po prostu działają na naszą wyobraźnię. Nie sposób bowiem nie zgodzić się z autorem, że jeden taki obraz mówi więcej niż dziesięć tysięcy słów. Wszystko to sprawia, że „Kosmos” jest naprawdę pasjonującą lekturą dla wszystkich osób chcących poszerzać swe horyzonty. Zapewne będą one też z niecierpliwością czekać na zapowiadane przez autora kolejne dwa tomy (o człowieku i świecie rzeczy bardzo małych).