Języki Obce w Europejskiej Stolicy Kultury

Noblistka, laureatka Pulitzera i najciekawszy prozaik świata arabskiego – Herta Müller , Jorie Graham i Hasan Blasim – to zagraniczni goście, których wieczory autorskie w ramach trzeciej odsłony projektu Języki obce będą głównymi wydarzeniami każdego z trzech dni Portu Literackiego, który rozpocznie się 19 kwietnia i potrwa do niedzieli 21 kwietnia.

Herta Müller , gość pierwszego dnia festiwalu, znana przede wszystkim z tłumaczonej na nasz język prozy, nie została jeszcze w dostatecznym stopniu doceniona za swoją liryczną twórczość. Urodzona w Banacie pisarka od wielu lat wykonuje wyjątkowe literackie pocztówki dla najbliższych, które przybierają formę poetyckich kolaży.

Dlatego przyjazdowi autorki do Polski towarzyszy premiera dwujęzycznej książki Kolaże. To wybór utworów z tomów: Die blassen Herren mit den Mokkatassen oraz wydanego zaledwie kilka miesięcy temu Vater telefoniert mit den Fliegen. Atrakcyjnie wydana publikacja łączy oryginalne graficzne kolaże z polskimi tłumaczeniami Leszka Szarugi.

* Kolaże to własnoręcznie tworzone przez Hertę Müller „poetyckie pocztówki”.* Pierwsze powstały z chęci wysłania znajomym „czegoś osobistego”: jeżdżąc pociągiem, latając samolotem, pisarka wycinała z gazet słowa i litery, zestawiała z fotografiami i przyklejała na kartki. Forma ewoluowała w poważny zamysł literacki kontynuowany przez dziesięciolecia.

Spotkanie z Müller, które odbędzie się 19 kwietnia o godzinie 18:00, poprowadzi Andrzej Kopacki.Wybitny tłumacz niemieckojęzycznej poezji i prozy pisze o kolażach: „Te słowa, wycięte i odosobnione, a następnie wklejone w nowe konfiguracje, nie tylko układają się w treść wiersza, lecz także przemawiają swoim plastycznym sąsiedztwem i zmysłowym wyglądem”.

Gość drugiego dnia festiwalu, Irakijczyk Hasan Blasim, jest wielką czytelniczą zagadką dla odbiorców z Polski i Europy.„Niewiele z literatury irackiej zostało przetłumaczone na języki zachodnie. Szaleniec z Placu Wolności tłumaczony był na włoski, fiński, angielski i polski, będzie tłumaczony na hiszpański i bułgarski. To rzadkość, jeśli chodzi o literaturę iracką” – mówi Blasim w wywiadzie z tłumaczką polskiej wersji książki Agnieszką Piotrowską.

Hasan Blasim jest poetą, prozaikiem, filmowcem, eseistą. Urodził się w Bagdadzie w 1973 roku, gdzie studiował na Akademii Filmowej. Mieszka w Finlandii, gdzie trafił po ucieczce najpierw z Bagdadu (1999), następnie z irackiego Kurdystanu (2004). Utwory z wydanego w tym roku przez Biuro Literackie Szaleńca z Placu Wolności powstawały na przestrzeni kilku lat na emigracji, nie dziwi więc, że dramat uchodźców stanowi istotny motyw zbioru.

„Niedosyt tłumaczeń świeżej, buntowniczej i barwnej literatury arabskiej możemy po części zaspokoić tomem opowiadań Hasana Blasima Szaleniec z Placu Wolności oraz powieścią Druzowie z Belgradu. Historia Hanny Jakuba Rabiego Dżabira” – pisze Hatif Janabi, który poprowadzi spotkanie z Blasimem w sobotę 20 kwietnia o godz. 18:00.

Finał Portu należeć będzie do Amerykanki: „Dla Jorie Graham wciąż aktualne pozostaje Eliotowskie wezwanie do zlikwidowania odstępu między naszymi zmysłami a intelektem, między uczuciami a ideami, za pomocą których porządkujemy obraz otaczającej nas rzeczywistości” – tak Grzegorz Jankowicz zapowiada spotkanie 21 kwietnia o godz. 18:00.

Graham jest jedną najbardziej uznanych poetek amerykańskich. Pulitzerem w kategorii poezja została uhonorowana za tom The Dream of the Unified Field: Selected Poems 1974-1994. W ostatnich miesiącach otrzymała brytyjską Forward Prize for Poetry i włoską Nonino International – obie zdobyła jako pierwsza w historii Amerykanka.

Pierwsze w historii jest również książkowe tłumaczenie wierszy Graham na język polski, którego fragmenty będą odczytywane podczas wieczoru autorskiego poetki. Prześwity, przełożone przez Miłosza Biedrzyckiego oraz Ewę Chruściel a wydane przez Biuro Literackie, zbierają utwory z lat 1980-2012.

Program Języki obce to festiwalowe spotkania z zagranicznymi gośćmi powiązane z wydaniem ich utworów w polskim tłumaczeniu. Biuro Literackie proponuje polskim czytelnikom możliwość poznania nie tylko dzieł zagranicznych artystów, ale także ich samych – dlatego wizyty autorów poprzedzają premierowe książki.

Do Portu Literackiego od 18 lat zawijają wybitni zagraniczni twórcy. W zeszłym roku najważniejszymi wydarzeniami były spotkania z Laurie Anderson i Edmundem White’em. Wcześniej festiwal odwiedzali artyści z Ameryki Łacińskiej i innych zakątków świata: Anglii, Austrii, Białorusi, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Łotwy, Islandii, Irlandii, Niemiec, Ukrainy, Rosji, Słowacji, Słowenii, Stanów Zjednoczonych, Szkocji, Szwecji, Walii i Węgier.