Ryjówka malutka (Sorex minutus) to najmniejszy gatunek ssaka żyjący w naszym kraju. Stworzonko osiąga od 4 do 6,5 cm długości plus 3,2-4,4 cm ogona. Waży od 3 do 7 g. Jak sama nazwa mówi, charakterystycznym elementem budowy jego ciała jest wydłużony ryjek, notabene zaopatrzony w długie włosy czuciowe, nadające twarzy maleństwa pocieszny wygląd. Aby przetrwać, ryjówka musi każdego dnia zjadać więcej niż sama waży. A żywi się głównie owadami, natomiast zimą, kiedy ich brakuje – nie gardzi również nasionami i owocami. Wystarczy jednodniowy brak pokarmu, aby zwierzątko padło z głodu.
Czy taka malutka i delikatna istotka może stać się komiksowym herosem, dokonującym bohaterskich czynów i ratującym swój świat od zagłady? Za sprawą uroczych opowieści Tomasza Samojlika – naukowca, pasjonata i twórcy – okazuje się, że jak najbardziej. W wymyślanych i rysowanych przez siebie historiach autor dowodzi, że także w komiksowym bohaterstwie nie rozmiar się liczy, ani nawet supermoce jakieś nadzwyczajne, ale wielkie serce i używanie intelektu w słusznej sprawie. Na dobrą sprawę Dobrzyk, bo takie imię nosi Samojlikowa ryjówka, nawet charakterologicznie nie pasuje do standardowego wzorca superbohatera.
Jest typem raczej introwertycznym i depresyjnym, trudno przychodzi mu wyrażanie uczuć, unika otwartej konfrontacji z innymi i w ogóle jest trochę zakręcony i oderwany od rzeczywistości. Ale kiedy zachodzi konieczność, kiedy nadciąga realne zagrożenie, kiedy ważą się losy jego bliskich i jego rzecznej doliny, wtedy budzi się w nim... no może nie lew, ale na pewno dużo większy i groźniejszy zwierz niż on sam. Dobrzyk dzielnie stawiał już czoła zagrożeniom ze strony człowieka – zaśmiecającego i zatruwającego środowisko naturalne („Ryjówka przeznaczeniaprzeznaczenia”), a także inwazji bezwzględnych norek amerykańskich („Norka zagłady”). W trzecim albumie serii („Powrót rzęsorka”) czeka go kolejne wyzwanie. Jest nim pożar lasu, wywołany – jakżeby inaczej – przez nieodpowiedzialne postępowanie człowieka.
Katastrofa zbliża się nieubłaganie do zamieszkiwanej przez ryjówki doliny rzeczki. Ale to nie jedyny problem, bo sama rzeczka zaczyna zanikać. Dzieje się to za sprawą bobrzej rodziny, która powyżej doliny przegrodziła koryto solidną tamą. Jakby tego mało, władcą doliny ogłosił się zadufany w sobie Odylec (ryjówka średnia, Sorex caecutiens), wspierany przez cechującą się niezwykle wrednym charakterem matkę Mordredę. O megalomanii króla świadczy wynajęcie dwóch hip-hopowych trubadurów, którzy składają dla niego rymy. Markotnego i pełnego złych przeczuć Dobrzyka pociesza darząca go nieśmiałym uczuciem Śmiłka (ryjówka aksamitna, Sorex araneus). Bohater pozostaje także w kręgu zainteresowania przebojowej Żywii (zębiełek karliczek, Crocidura suaveolens), ale raczej dlatego, że... jego pozycja społeczna pasuje do jej wysokiego mniemania o sobie. Choć na jej korzyść należy zapisać, że nie bacząc na konsekwencje odrzuca awanse Odylca, a w chwili próby wykazuje się niezwykłą dzielnością.
Kiedy zbliża się pożar, Dobrzyk – jak przystało na ryjówkę przeznaczenia, o której mówi proroctwo – ze wszystkich sił stara się stanąć na wysokości zadania, czyli ratować dolinę. Wpierają go w tym obie dziewczyny, a potem również jeż Kosmacz oraz nieoczekiwanie powracający dawny druh Labhallan (rzęsorek rzeczek, Neomys fodiens) wraz ze swą nieodłączną towarzyszką Koriną (zębiełek białawy, Crocidura leucodon). Swoją rolę w walce z żywiołem odgrywa również wygłaszający proroctwa żółw błotny Fiodor oraz mędrzec Sorek (ryjówka aksamitna). W opowieści występują także inni przedstawiciele ssaczego drobiazgu o podobnych ryjówkom rozmiarach. W tym towarzystwie jeż to już olbrzym, a bóbr – istna Godzilla. Swoje epizody na planszach mają nawet biedronki i dżdżownice, a sytuację z wysokiej gałęzi komentuje para kruków, które wychowują kukułkę.
Niebanalną, pełną ciepłego, inteligentnego humoru fabułę uzupełniają wątki poboczne, które nadają jej dodatkowej atrakcyjności i poszerzają zakres przekazywanych wiadomości o życiu lasu i jego mieszkańców. Temu ostatniemu służą również umieszczone na końcu tomu plansze prezentujące zwierzęta występujące w komiksie. Jednak oprócz niewątpliwych walorów edukacyjnych, z ostrzeżeniem przed konsekwencjami wypalania traw na czele, album Samojlika promuje mnóstwo pozytywnych wartości. Znajdują one odzwierciedlenie w stosunkach międzyludzkich (i oczywiście międzyzwierzęcych), nie tylko kształtując postawy przyjazne przyrodzie i wszystkim żywym istotom, ale także zachęcając do społecznej aktywności, współpracy z innymi, działania ku wspólnemu pożytkowi, samodzielności myślenia, przeciwstawiania się złu.
Samojlik przekonuje, że dzięki takim postawom, w konfliktowych czy kryzysowych sytuacjach można znaleźć rozwiązania korzystne dla wszystkich stron. Wyraża także przekonanie, że szlachetność i dobro, choć czasem z pozoru mało spektakularne i delikatne jak ryjówka, wygrywają ze złem, pozwalają pokonać podziały, nieporozumienia, pychę, bezmyślność, głupotę. Autor nie ukrywa, że te wszystkie przejawy zła są obecne w świecie, ani że są groźne i mogą prowadzić do katastrofy. Dzięki temu prezentowany przez niego obraz rzeczywistości daleki jest od disnejowskiej cukierkowatości i zyskuje wielką wiarygodność. Staje się przez to atrakcyjny dla odbiorców w różnym wieku – z obcowania z nim wiele radości będą czerpać zarówno dzieci ledwo oderwane od matczynej spódnicy, jak i dorośli w kwiecie wieku.
Bohaterowie komiksu budzą niekłamaną sympatię, choć nie są pozbawieni ludzkich wad i słabości. Samojlik portretuje ich z niezwykłą życzliwością i wielkim poczuciem humoru. Oczywiście są też czarne charaktery, jednak autor nawet im nie odmawia prawa do duchowej przemiany. Wszystkie elementy przygodowej opowieści o pięknym przesłaniu harmonijnie współgrają ze sobą, a profesjonalne, wyraziste rysunki doskonale wpisują się w narrację. Czyni to z „Powrotu rzęsorka” lekturę ze wszech miar godną polecenia – nie tylko wszystkim miłośnikom komiksów czy przyrody, ale też każdemu, kto ceni oryginalne i dobrze opowiedziane historie.