Ile Polacy wydają na książki? Mniej niż sądzicie. Na wsiach jest jeszcze gorzej

GUS wydał raport za zeszły rok i zawarł w nim dane o działalności najróżniejszych podmiotów kulturalnych, które od początku pandemii COVID-19 pracowały na często zmienianych zasadach. Wszystko przez obostrzenia, które to się pojawiały, to znikały. W 2021 r. sytuacja uległa nieznacznej poprawie w stosunku do roku poprzedniego, ale tak naprawdę kultura dopiero teraz wstaje z kolan. Ile na nią wydaliśmy?

Pieniądze zawsze budzą emocje, więc w raporcie nie mogło zabraknąć tabelek z wydatkami. Opisano mnóstwo różnych zjawisk związanych z kulturą, wypisano też wydatki publiczne. Te wyniosły 12 274,4 mln zł i zwiększyły się w porównaniu z rokiem 2020 o 5,1 proc.

A co z gospodarstwami domowymi? Ile my, użytkownicy kultury, wydaliśmy na nią w zeszłym roku?

Okazuje się, że "przeciętne roczne wydatki na zakup artykułów i usług kulturalnych w 2021 r. wyniosły 340,44 zł (wobec 306,84 zł w 2020 r.) na 1 osobę w gospodarstwie domowym i zwiększyły się nominalnie o 33,60 zł (tj. o 11,0 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim". Na kulturę wydawaliśmy średnio 2,2 proc. swoich dochodów. To dobry czy zły wynik?

Nie brzmi najlepiej, gdy weźmiemy pod uwagę, że jedna trzecia wydatków na kulturę w polskich gospodarstwach domowych według GUS-u była związana z opłatami za abonament radiowy i telewizyjny oraz telewizję cyfrową i kablową. Czyli przeciętnie 113 zł z 340 zł wydanych na szeroko rozumianą kulturę przeznaczyliśmy po prostu na oglądanie telewizji. Nic dziwnego - odbiorniki znajdują się w 95,9 proc. domów, a oglądanie filmów i seriali to rozrywka, po którą najłatwiej sięgnąć.

Co z literaturą? W raporcie czytamy, że wydatki na książki i inne wydawnictwa wyniosły 27,84 zł przeciętnie na osobę (o 2,4 proc. więcej w porównaniu z 2020 r.). Na gazety i czasopisma Polacy wydali średnio 23,76 zł rocznie na osobę - o 1,5 proc. więcej niż w roku poprzednim.

Czy to oznacza, że kupowaliśmy więcej i chętniej sięgaliśmy po książki lub czasopisma? Niekoniecznie, jeśli weźmiemy pod uwagę inflację. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w 2021 r. w porównaniu do 2020 r. wzrosły bowiem średnio o 5 proc.

Patrząc na dane bardziej szczegółowo, widzimy, że wydatki mocno różniły się między miastami a wsiami. To podział, który utrzymuje się od lat, a różnice są bardzo duże.

"Przeciętne roczne wydatki na zakup artykułów i usług kulturalnych na 1 osobę w gospodarstwie domowym w 2021 r. wyniosły 407,52 zł (358,20 zł w 2020 r.) w miastach i 235,20 zł (226,32 zł w 2020 r.) na wsi. W miastach średnie roczne wydatki na zakup gazet i czasopism wyniosły przeciętnie 29,28 zł, tj. 7,2 proc. średnich rocznych wydatków gospodarstwa domowego na kulturę, a na wsi – 15,00 zł, tj. 6,4 proc. (w 2020 r. odpowiednio: 28,32 zł, tj. 7,9 proc. oraz 15,84 zł, tj. 7,0 proc.). Na zakup książek i innych wydawnictw wydano przeciętnie 38,16 zł, tj. 9,4 proc. w gospodarstwach mieszkających w miastach, a 11,76 zł, tj. 5,0 proc. na wsi".