Fotografie do Pamiętnika Dawida Rubinowicza w Muzeum Zabawek i Zabawy

Wykonane przez dzieci metodą otworkową zdjęcia ilustrujące Pamiętnik Dawida Rubinowicza oglądać można od środy do 20 kwietnia w Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach.

Jak poinformowała Agnieszka Kozłowska-Piasta z muzeum kilkadziesiąt zdjęć prezentowanych w Galerii Dziecięcej Abrakadabra to nieco niewyraźne i rozmazane ilustracje pamiętnika żydowskiego chłopca mieszkającego w czasie wojny w podkieleckim Bodzentynie i wywiezionego do Treblinki w 1942 roku.

Książka stała się osią projektu „Pamiętnik” realizowanego od lipca do października 2007 r. przez Stowarzyszenie na Rzecz Odnowy Wsi Odnowica w ramach programu Dla Tolerancji Fundacji Batorego. W projekcie uczestniczyło dwanaścioro dzieci z miejscowości Dąbrowa Dolna koło Bodzentyna.

Prezes Odnowicy Krystyna Nowakowska wybrała kilka fragmentów dzienników chłopca, dotyczących głównie życia codziennego - m.in. nauki jazdy na rowerze, wycieczki do lasu. Dzieci odegrały scenki zaaranżowane na podstawie książki i sfotografowały je metodą fotografii otworkowej. Zniekształcenia charakterystyczne dla tej metody fotografowania sprawiły, że zdjęcia wyglądają jak stare fotografie.

Zajęcia z fotografii otworkowej - wykonywanie aparatów z pudełek, naświetlanie i wywoływanie zdjęć - prowadziła Marta Kotlarska z warszawskiej Akademii Pstryk. W ramach projektu dzieci odwiedziły także zaniedbany bodzentyński kirkut, odsłoniły kilkanaście macew oraz uczyły się żydowskich wycinanek i kaligrafii.

Na wystawie w muzeum zdjęciom towarzyszą cytaty z pamiętnika Dawida Rubinowicza oraz pokaz slajdów - zdjęć dokumentujących kolejne etapy projektu: przygotowanie aparatów z pudełek, pozowanie do zdjęć, warsztaty wycinanek i kaligrafii, poszukiwanie żydowskich śladów w Bodzentynie.

Fotografia otworkowa polega na wykonywaniu zdjęć przy pomocy aparatu typu camera obscura (łac. ciemny pokój) - jest to zamknięte, poczernione od wewnątrz pudełko. Na jednej ściance znajduje się niewielki otwór spełniający rolę obiektywu. Promienie światła wpadające przez otwór rysują na przeciwległej ściance pudełka odwrócony i pomniejszony obraz. Zdjęcia otrzymuje się umieszczając tam materiał światłoczuły.

Dawid Rubinowicz (1927-1942) to syn mleczarza z podkieleckiego Krajna, autor pamiętników opisujących prześladowania Żydów w czasie II wojny światowej, zamordowany w wieku 15 lat przez Niemców. Podczas okupacji hitlerowskiej rodzina Dawida została przesiedlona do getta w Bodzentynie, a stamtąd we wrześniu 1942 pognano ich na stację kolejową w Suchedniowie, skąd zostali wywiezieni do niemieckiego obozu zagłady w Treblince.

Dzienniki Rubinowicza spisywane prostym językiem w pięciu szkolnych zeszytach od marca 1940 do czerwca 1942, obrazują zwykłe dzieciństwo przerwane okupacją i prześladowaniami niemieckimi. Odnalezione po wojnie zapiski zostały opublikowane w wielu krajach świata. W Polsce po raz pierwszy wydano je w 1960 roku.