Dario Fo nie żyje

Kilka godzin przed ogłoszeniem nazwiska tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla zmarł Dario Fo , zdobywca tej nagrody z 1997 roku. Włoski satyryk, dramaturg, reżyser, aktor i skandalista miał 90 lat.

Dario Fo zmarł dzisiaj w szpitalu w Mediolanie z przyczyn naturalnych. Noblista dożył 90 lat, mimo że już w latach 60. ciążył na nim wyrok śmierci wydany przez włoską mafię. Przyczyną było wyreżyserowanie przez Fo programu, w którym ukazano zabójstwo dziennikarza dokonane przez mafiozów. 17 czerwca 1995 roku noblista przeżył udar mózgu i stracił wzrok, który odzyskał po rocznej rekonwalescencji.

Jego twórczość nawiązywała do commedia dell'arte. Była też mocno osadzona w bieżącej sytuacji we Włoszech i na świecie - Fo nawiązywał m.in. do konfliktu izraelsko-palestyńskiego i wojny w Wietnamie. Wraz z żoną Franką Rame, z którą przez dekady tworzyli wspólnie teatr, opłacał też adwokatów działaczom skrajnej włoskiej lewicy, oskarżonym o działalność wywrotową.

W latach pięćdziesiątych Dario Fo założył wraz z żoną i kilkoma aktorami silnie zaangażowany politycznie zespół teatralny. W parafiach ogłaszane były ostrzeżenia przed oglądaniem ich sztuk. Fo spełniał rolę autora tekstów, reżysera, scenarzysty, aktora; wraz ze swoją trupą wystawiał komiczne przedstawienia tam, gdzie dało się to robić. Wielką popularność przyniosły mu występy w telewizyjnym show “Conzonisima”. W 1968 r. założył nowy zespół “Stowarzyszenie Nowa Scena”, przemianowany później na “Kolektyw teatralny Komuna”.

Fo był jednym z wielu autorów, którego sztuki poddawano cenzurze w demokratycznych Włoszech m.in. ze względu na krytykę Kościoła i rządu.

(img|693379|center)

W 1997 r. Akademia Szwedzka uczyniła Dario Fo laureatem Literackiej Nagrody Nobla. *Decyzja o przyznaniu mu Nobla była jednym z największych zaskoczeń ostatnich lat. *W uzasadnieniu wyboru napisano, że spotkało go to wyróżnienie za odwagę w kreowaniu tekstów, które jednocześnie bawią, angażują i otwierają przed odbiorcą nowe perspektywy oraz nawiązanie do tradycji średniowiecznych kuglarzy, chłostanie władzy i przywracanie godności najbardziej upokorzonym.

Jego najbardziej znane sztuki to "Archaniołowie nie grają w flippera", "Komiczne misterium", "Przypadkowa śmierć anarchisty", "Papież i czarownica". Napisał ich i wystawił kilkadziesiąt, wiele z nich cieszyło się niesłabnącą przez lata popularnością.

W zeszłym roku na polskim rynku ukazała się książka "Córka papieża" , w której, opierając się na wielu źródłach, w tym na autentycznych listach Lukrecji Borgii, Dario Fo przedstawia zupełnie inny obraz córki papieża, która jawi się jako łagodna i odważna kobieta, uwikłana w bezwzględną grę swego ojca.