Trwa ładowanie...
recenzja
23-04-2010 13:34

Czytaj oryginały. Europe Central

Czytaj oryginały. Europe CentralŹródło: Inne
d44o2xr
d44o2xr

Jeden z największych obecnie amerykańskich pisarzy w postmodernistycznym stylu dotyka najbardziej bolesnych miejsc europejskiego dziedzictwa.

Dorobek pisarski Vollmanna jest imponujący. Napisał Rising Up and Rising Down, historię przemocy, a jednocześnie swoisty przewodnik po zapalnych miejscach globu. Ta licząca siedem tomów księga, której pisanie zajęło mu dwadzieścia trzy lata próbuje znaleźć korzenie przemocy, przyczyny moralnego przyzwolenia jakie daje na nią ludzkość. Pomocne jest tu dziennikarskie doświadczenie, które Vollmann w pełni wykorzystał pisząc An Afghanistan Picture Show o swojej reporterskiej podróży do Afganistanu w 1980 roku. Napisał do tej pory cztery części cyklu Seven Dreams - dokumentującego zderzenie kolonizatorów z miejscową ludnością Ameryki Północnej: The Ice Shirt, Fathers and Crows, The Rifles, oraz Argall: The True Story of Pocahontas and Captain John Smith. W zbiorze opowiadań The Rainbow Stories penetrował mroczne dzielnice San Francisco wnikając w świat handlarzy narkotyków, skinheadów, prostytutek.

Jego najnowsza książka Europe Central, nagrodzona National Book Award, jest dziełem monumentalnym – liczy ponad siedemset stron plus pięćdziesiąt przeznaczonych na przypisy. Na kartach książki dokonuje się spotkanie dwóch systemów totalitarnych: nazizmu i komunizmu. Perspektywa Vollmanna nie jest tą, którą znamy z Amerykańskich filmów wojennych. Tu nie ma miejsca na zwycięską walkę dobra ze złem, a Europa to miejsce między dwoma ciemnościami. Promienie słoneczne między dwoma ciemnościami nie są w ogóle promieniami słonecznymi - pisze autor, który z nadzwyczajną skrupulatnością, w nieco barokowym stylu, przedstawia bohaterów uwikłanych w trudne moralne wybory do których zmusza ich historia.

Tytułowa Europe Central to centrala telefoniczna gdzie mieszają się głosy, miejsce spotkania wojennych komunikatów. Niemiecki telegrafista nagle zamienia się w pisarza, narratora. Narratorów, postaci jest tu niesłychanie wiele - znanych i nieznanych, fikcyjnych i prawdziwych, głównych i epizodycznych. Fakty historyczne mieszają się z bujdą i zmyśleniem.

Znajdziemy tu między innymi opowiadania, lub jak chce Vollmann przypowieści splatające, porównujące losy bohaterów.

W środku książki umieścił historię rosyjskiego generała Vlasowa, obok niej niemieckiego marszałka polowego Paulusa. Obydwaj zdradzają . Vlasow schwytany przez Niemców zgadza się utworzyć tzw. armię Vlasowa walczącą przeciw Stalinowi. Paulus wzięty do niewoli podczas niemieckiej obrony Staliningradu, zostaje wykorzystany przez Rosjan w celach propagandowych. Obydwaj zostają jedynie żałosnymi i ponurymi odbiciami własnej świetności.

d44o2xr

Najbardziej niezwykłą postacią jest wybitny kompozytor Dymitr Szostakiewicz, alter ego Vollmanna. Ten zniewolony, doprowadzony do szaleństwa przez opresyjną władzę umysł zmaga się z hipnotyczną i obsesyjną miłością do Eleny Konstantynowskiej. Jednocześnie tworzy swoje opus magnum – Opus 110. Odbijają się w nim dźwięki wojny, szepty kochanków, których miłość legła w gruzach. Vollmann daje nam wskazówki, że po jego napisaniu Szostakiewicz przestał żyć na prawdę. Życie w piekle na ziemi nigdy nie może być prawdziwe. Europa jest Europą; Europa jest kobietą. Imiona Europy to Maria-Luiza Moskwa I Berlin Liubowa; Europa jest Eleną Ekaterinburg i Konstancją Konstaninowską , nie wspomniane Galina Germany, Rosa Russkaya ...wszystkie wymienione Europy są Eleną. Vollman zdaje się utożsamiać Europę z kobietą jako płynnym, enigmatycznym i wartościowym dobrem, niestety nieosiągalnym dla nikogo.

Europe Central jest poświęcona pamięci Danilo Kisa , autora Grobowca dla Borysa Dawidowicza . I rzeczywiście w tej książce tkwi klucz do zrozumienia dzieła Vollmanna. Kis tworzy anonimowe życiorysy komunistycznych rewolucjonistów, często katów, którzy stają się ofiarami systemu. Fikcja miesza się z rzeczywistością, wielość form literackich daje złudzenie obiektywnego poznania. Bezbronność wobec świata, systemu mającego za nic jednostkę, Kis przedstawia wycofując się w grę formą.

Misją przyświecającą Vollmannowi jest odzyskiwanie pamięci i zapobieganie nieuchronnemu procesowi zapominania. Tylko tak możemy odzyskać Europę dla Amerykanów, Niemców, Polaków, Rosjan.

d44o2xr
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d44o2xr