Czekając nie tylko na koniec świata. Co będziemy czytać w 2012? Wybór najciekawszych premier

Od lat oczekiwany, niesamowicie szczery* Tajny dziennik Mirona Białoszewskiego* i drugi tom osobistych zapisków Sławomira Mrożka . Nowe książki autorów takich, jak Mario Vargas Llosa , Wiktor Pielewin , Etgar Keret ,* Andrzej Stasiuk* i Maria Nurowska . Wstrząsające reportaże: Jeana Hatzfelda o Rwandzie, Mariusza Zawadzkiegoo Iraku czy Stiga Dagermana o Niemczech. Kontrowersyjne eseje: * Śpiewakao *żydokomunie, Rennera i Berry'ego o pontyfikacie Jana Pawła IIczy * Horubały*o kulturze polskiej.

*Ukażą się także kultowe *wywiady Oriany Fallaci, sensacyjna biografia Elizabeth Taylor, fascynująca Historia nudy, pisma polityczne * Jana Józefa Lipskiego* czy poruszająca autobiografia zmarłego w 2010 roku wybitnego intelektualisty, Tony'ego Judta .

* Koniec świata? Poznaj ukrytą prawdę*

Dziennik Mrożka warto czytać, bo to historia nie tylko jednego pisarza, ale całej generacji intelektualistów ze wschodniej Europy, którzy podobnie jak on stanęli przed dylematem: zachowanie tożsamości za cenę kompromisu czy wolność połączona z ryzykiem utraty korzeni. Szczery do bólu, przepełniony goryczą, chwilami ekshibicjonistyczny jest jednym z najbardziej gorzkich świadectw ludzkiego dążenia do wolności - pisał Roman Pawłowski na łamach "Gazety Wyborczej".

* Koniec świata? Poznaj ukrytą prawdę*

Według laureata literackiej Nagrody Nobla pisanie powieści odpowiada temu, co robi striptizerka, kiedy rozbiera się przed publicznością i ukazuje swoje obnażone ciało. Powieściopisarz dokonuje tej operacji w przeciwnym kierunku.

W co zatem autor Szelmostw niegrzecznej dziewczynki„ubiera” swoje historie? W Listach do młodego pisarzaLlosa zdradza tajniki warsztatu. Szczerze mówi o obsesjach, z jakich wyrasta jego literatura. Nie boi się obnażać twórczych strategii. Przyznaje się do książkowych miłości i nienawiści. I konsekwentnie nas uwodzi, wprowadzając w mroczny świat swojej perwersyjnej wyobraźni.

Koniec świata? Poznaj ukrytą prawdę

Dziesięciu mężczyzn odsiadujących kary więzienia w Rilimie decyduje się mówić. Są wśród nich rolnicy, były wojskowy, nauczyciel. Wiosną 1994 roku stali się bezlitosnymi katami swoich sąsiadów, członków tej samej drużyny piłkarskiej, ludzi, z którymi chodzili na niedzielne msze, przyjaciół.

Koniec świata? Poznaj ukrytą prawdę

Mariusz Zawadzki jest jedynym polskim dziennikarzem, który widział Irak w czasach katastrofy. Oglądał go z dwóch stron: z okien amerykańskich wozów pancernych, ale też z perspektywy zwykłych Irakijczyków. A przy okazji wpadł na bombę na środku pustyni, cudem wymknął się bojownikom Armii Mahdiego, którzy chcieli porwać go dla okupu i udawał badacza Biblii, żeby przekraść się do baz kurdyjskich partyzantów w wysokich górach.

Nowy wspaniały Irak czyta się momentami jak powieść sensacyjną, ale ta książka jest czymś więcej: pasjonująca opowieścią o tym, jak dwa zachodnie imperia - brytyjskie i amerykańskie - stworzyły Irak, potem próbowały go ulepszać i zmieniać na swoją modłę.

Nikt nie mógł przeczytać Tajnego dziennikawcześniej. Cała twórczość Białoszewskiego to osobliwy pamiętnik. To dzieło - ze względu na stopień szczerości i samoobnażenia - mogło zostać wydane dopiero kilkadziesiąt lat po śmierci poety. W swojej „domowej epopei” Białoszewski przygląda się ludziom, znanym i nieznanym.

Przygląda się również sobie, odsłania bujne życie towarzyskie, artystyczne, prywatne, erotyczne. Grzesznik, który „grzech” swój wybrał i przełamał tabu. Optymista, któremu życie nie oszczędziło męczarni, choroby i samotności.

Autor Cesarza, Szachinszacha, Imperium, Hebanu opowiada o całym procesie twórczym – od wymyślenia tematu, poprzez zbieranie informacji, opracowanie materiału, po żmudny trud samego pisania. Zwraca uwagę na niezwykle istotne szczegóły, jak tytuł czy pierwsze zdanie tekstu. Chociaż mówi przede wszystkim o ogólnych zasadach powstawania reportażu, zwierza się też ze swojej metody pracy, zwłaszcza że ilustruje opowieść wspomnieniami i anegdotami ze swego życia, podróży reporterskich, spotkań ze studentami dziennikarstwa.

**Książka powinna zainteresować wiernych czytelników dzieł Ryszarda Kapuścińskiego, jak i osoby pasjonujące się dziennikarstwem, chcące je studiować i uprawiać.

Andrzej Stasiuk, ur. w 1960 r. w Warszawie, prozaik, eseista. Zadebiutował w 1992 roku zbiorem opowiadań Mury Hebronu. W 1994 roku opublikował tom poezji Wiersze miłosne i nie, a rok później powieść Biały kruk, na podstawie której Jerzy Zalewski nakręcił film Gnoje.

W 1995 roku ukazały się Opowieści galicyjskie (na motywach których Dariusz Jabłoński nakręcił film Wino truskawkowe), a następnie Przez rzekę (1996), Dukla (1997), Dwie sztuki (telewizyjne) o śmierci (1998), Jak zostałem pisarzem (próba autobiografii intelektualnej)(1998), Dziewięć (1999), Tekturowy samolot (2000) - zbiór szkiców, esejów i małych próz pisanych w latach 90., Zima (2001) i Jadąc do Babadag (2004). Laureat wielu nagród i wyróżnień, autor tłumaczony na liczne języki obce.

Nuda to jedna z najbardziej podstawowych emocji towarzyszących człowiekowi – dotyka go niezależnie od jego pochodzenia, wieku, czy od czasów, w których przyszło mu żyć.

Wiele osób traktuje nudę z pogardą, twierdząc, że dotyczy ona jedynie jednostek niedojrzałych, leniwych, bezczynnych lub mało inteligentnych. Lecz zdaniem autora nuda jest najzwyklejszą a jednocześnie fascynującą częścią naszej codziennej ludzkiej egzystencji. Jest uczuciem konstruktywnym i przynosi ludzkości wiele korzyści. Nie sposób zaprzeczyć temu, że stała się ona przyczyną poszukiwania i powstawania coraz to nowych zabaw, rozrywek i sposobów spędzania czasu, a także wpłynęła na rozwój sztuki i literatury.

Autorka zafascynowana jego postacią i od lat zbierająca wszelkie związane z nim materiały, uświadomiła sobie, że po Cybulskim zostało mnóstwo wypowiedzi, listów, notatek oraz nagrań archiwalnych w radiu.

I wtedy właśnie wpadła na pomysł, że odda głos samemu Zbyszkowi Cybulskiemu, żeby opowiedział o sobie i o aktorstwie, które było jego życiem. Rezultatem jest właśnie ta książka.

Daria kochała męża. I zabiła go. Z miłości. Znacznie od niej starszy Edward był redaktorem naczelnym pisma literackiego. Widział w niej zdolną pisarkę i fascynująca kobietę. Nikt jednak nie znał prawdziwego oblicza ich związku - miłości, która stała się toksyczną i niebezpieczną grą.

Skazana na dwanaście lat za zbrodnię w afekcie Daria trafiła do więzienia. Do piekła, które okazało się dla niej czyśćcem. Drogę do samej siebie odnalazła dzięki drugiej kobiecie...

Profesor Paweł Śpiewak, wybitny socjolog, pod tym prowokacyjnym tytułem zawarł swoje wnikliwe badania nad zjawiskiem uczestniczenia Żydów w komunistycznych instytucjach.

Powstała fascynująca książka, która tłumaczy, skąd się wziął stereotyp żydokomuny i na ile był rzeczywiście uzasadniony, a na ile jest tylko antysemickim epitetem.

T. nie jest zwykłym pielgrzymem, lecz wymyślonym przez Ariela alter ego Lwa Tołstoja, a jego historia – powieścią tworzoną przez grupę ghostwriterów na kształt gry komputerowej, w której zasady zmieniają się w zależności od koniunktury. W rezultacie nie wiadomo już, czy to ghostwriterzy piszą o hrabim T., czy hrabia T. o Arielu Edmundowiczu Brachmanie, czy też Pielewin o Tołstoju, Dostojewskim i Sołowjowie – w rzeczywistości nic nie istnieje.

I nie ma nic świętego – autor kpi z idei Tołstoja i Dostojewskiego, nie zostawia suchej nitki na współczesnych wydawcach, których interesuje tylko zysk, ośmiesza patos i wzniosłe tony.

Torunn walczy o utrzymanie rodzinnego gospodarstwa, mając do pomocy młodego zmiennika Kai Rogera. Margido jest zajęty modernizacją i rozwojem działalności swojego biura pogrzebowego w Trondheim. Tymczasem w Kopenhadze panuje ożywione podniecenie, ponieważ Erlend i Krumme spodziewają się dzieci z Jytte i Lizzi. Planują wielką przebudowę silosa w Neshov i zamierzają korzystać z gospodarstwa jako miejsca na wakacje. Obie pary wspólnie jadą do rodzinnego gospodarstwa z planami na przyszłość i własnym architektem. Tego lata wiele zmieni się w Byneset, gdy tak niezwykle odmienni członkowie rodziny ponownie zbiorą się razem…

"Powieść norweskiej pisarki Anne B. Ragde zdobyła nie tylko rzesze czytelników (ponad milion egzemplarzy sprzedanych w samej Norwegii, popularna ekranizacja), ale też uznanie krytyki i jurorów prestiżowych nagród. Ragde napisała wspaniałą wielowątkową powieść o postępującym rozpadzie dysfunkcjonalnej rodziny i nieudolnych próbach walki z chorymi emocjami. Norweska pisarka dowiodła, że „popularna saga norweska” wcale nie musi być określeniem pejoratywnym" (Grzegorz Wysocki o Ziemi kłamstw).

Literatura faszystowska w obu Amerykach to naśladująca słowniki literackie encyklopedia pisarzy, którzy… nie istnieli – zbiór anegdotycznych biografii zmyślonych profaszystowskich autorów, będący swego rodzaju parodią niechlubnych nurtów w literaturze Ameryki Łacińskiej.
Książka, choć przepełniona inteligentnym humorem, nie zawsze skłania do śmiechu. W tej nietypowej formie autorowi udało się zawrzeć refleksje na temat literatury i polityki oraz ich wzajemnego przenikania się.
Popis tej samej pomysłowości, fantazji i swady, którymi zachwycili się czytelnicy Dzikich detektywów .

*Sensacyjny zapis licznych faktów pedofilii i pederastii, których przez wiele lat bezkarnie dopuszczali się duchowni katoliccy *Tłem książki jest głośny w ostatnich latach skandal obyczajowy – ujawnione przez media rozmiary zjawiska seksualnego wykorzystywania nieletnich przez duchownych katolickich. Jednakże głównym jej tematem nie jest pedofilia księży, lecz mechanizmy instytucjonalne, które za pontyfikatu Jana Pawła II uniemożliwiały skuteczne przeciwdziałanie temu zjawisku. U źródeł owych mechanizmów leży bezwzględna zasada ukrywania wszelkich faktów, których ujawnienie mogłoby zaszkodzić Kościołowi – wśród nich ciężkich przestępstw popełnianych przez jego przedstawicieli.

Autorzy są katolikami, a ich twórczość pisarska jest trwale związana z problematyką wyznaniową. W 2008 roku Jason Berry nakręcił na podstawie książki głośny film.

"Zaletą mojej profesji jest to, że dysponujemy opowieścią, w której można umieścić przykład, detal, ilustrację. Jako historyk powojennego świata, wspominający w trakcie milczącego przesłuchiwania siebie szczegóły własnego życia, mam tę przewagę, że moja narracja zarówno łączy, jak i ubarwia wspomnienia pod innymi względami rozłączone. Mówiąc bezceremonialnie – od wielu innych ludzi, którzy, jak wynikałoby z mojej niedawnej korespondencji, mają podobne wspomnienia, odróżnia mnie to, że mogę je wykorzystać na różnorakie sposoby. Z tego jednego powodu uważam się za szczęściarza". (Tony Judt)

Do domu pisarza wdziera się mężczyzna, który pragnie, by opowiedziano mu zmyśloną historię, tęskni bowiem za czymś innym niż prawdziwe, niemożliwe do zniesienia życie. Czytelnicy mający wobec literatury podobne oczekiwania nie zawiodą się – nowe opowiadania Kereta pełne są niezwykłych zdarzeń, poetyckiej magii i nadziei, którą można odnaleźć nawet w najbardziej dramatycznych okolicznościach.

* Pomysłowość autora jest nieograniczona, a przewrotne poczucie humoru idzie w parze z umiejętnością budowania napięcia.*

Gdy w 1904 roku „wielki generał potężnego Kaisera” Lothar von Trotha skazał na śmierć afrykański lud Herero, nikt nie mógł przypuszczać, że jego zbrodnie okażą się zaledwie skromnym początkiem masowych rzezi. Następne sto lat upłynęło pod znakiem mordów i okrucieństw. W wieku dwudziestym z powodu przynależności do określonego narodu, klasy lub grupy społecznej miały zginąć setki milionów osób. Zbrodnie te, szczególnie gdy czyta się o nich w jednej książce, robią wstrząsające wrażenie. Nic dziwnego, że książka Goldhagena wywołała żywą dyskusję na całym świecie.

Jednak nie o epatowanie przemocą amerykańskiemu historykowi chodzi. Goldhagen, znany z bezkompromisowego podejścia do historii, rozpracowuje anatomię tych zbrodni. Przygląda się uważnie sprawcom. Analizuje mechanizm działań prowadzących do ludobójstwa. Zastanawia się, co zrobić, żeby nie dopuścić do powtórzenia znanego scenariusza.

Jego praca przypomina pracę lekarza, który usiłuje opisać jednostkę chorobową i zaproponować terapię. Ostatnie sto lat dostarczyło Goldhagenowi aż nadto materiału. Nie ma się co łudzić, że świat już się otrząsnął z tej choroby.

Uwierzytelnił go Albert Speer, uplastycznił Joachim Fest, a w nominowanym do Oscara filmie Upadek został pokazany na nowo. Hans-Joachim Neumann i Henrik Eberle badają tę kwestię, szukając odpowiedzi m.in. w zachowanej w całości spuściźnie osobistego lekarza Hitlera, Theo Morella, oraz w ekspertyzach medycznych, analizach farmakologicznych i rozmowach ze świadkami historii.

Hans-Joachim Neumann - emerytowany profesor medycyny, przez wiele lat był dyrektorem jednej z klinik w berlińskim szpitalu Charité. Jest uznanym historykiem medycyny. Henrik Eberle wykłada historię najnowszą na uniwersytecie w Halle.

Pradziad – twórca maszyny do liczenia. Dziad – astronom. Ojciec – wybitny lekarz, który prawdopodobnie posłużył Prusowi jako pierwowzór postaci doktora Szumana w Lalce. Wuj – twórca uniwersalnego języka alternatywnego wobec esperanto… A on? Poeta, szukający swojego miejsca. Pełen pasji felietonista, odznaczający się stylem bezceremonialnym, szyderczym, prowokacyjnym. Człowiek o wariackim poczuciu humoru. Homo politicus, pacyfista, marzący o świecie bez granic. Samotnik, chłodny intelektualista, ale jednocześnie fighter, żywiołowy buntownik. Fascynująca osobowość.

Joanna Kuciel-Frydryszak przedstawia koleje życia Antoniego Słonimskiego – od narodzin przy ulicy Niecałej w Warszawie aż do dnia, w którym trumna z jego ciałem nie zmieściła się w wykopanym dole…Przypomina działalność Skamandrytów, fenomen kawiarni Pod Picadorem i Ziemiańskiej, odświeża znajomość bogatej twórczości poety. Pozwala poznać kobiety jego życia, oddanych przyjaciół i zawziętych wrogów, stanąć wraz z nim przed sądem czy do pojedynku…

Horubała pokazuje, że kultura może być sprawą budzącą namiętności. Z pasją łamiąc czytelnicze przyzwyczajenia i utrwalone hierarchie prowadzi nas przez księgarnie, cmentarze, biblioteki, sale teatralne, korytarze sądów i wnętrza kościołów. Nie klęka przed autorytetami. Proponuje nieodświętne lektury największych. Rozbija ideologiczne schematy, krytykuje swoich, próbuje odnaleźć sens u przeciwników.

*Powieść McGaherna to głębokie studium zaburzonych relacji pomiędzy zgorzkniałym i bezwzględnym ojcem a córkami wychowywanymi przez niego w atmosferze nieustannego lęku i emocjonalnego uzależnienia. *Michael Moran jest byłym żołnierzem, samotnikiem, którego losy na zawsze naznaczył udział w irlandzkiej wojnie o niepodległość. Niepokojąca historia rodzinna zgrabnie wpisuje się w obyczajowość Irlandii pierwszej połowy XX wieku.

John McGahern (1934–2006) zasłynął jako autor licznych powieści i zbiorów opowiadań. Został uhonorowany ważnymi nagrodami literackimi, jego twórczość tłumaczono na wiele języków. Za nominowaną do Booker Prize powieść Między niewiastami otrzymał m.in. nagrodę „Irish Times”. Na postawie tej książki powstał serial dla BBC.

Nawet psy (2010) to świetnie skonstruowana, nowoczesna wielowątkowa powieść, poruszająca trudne współczesne problemy: narkomanię, bezdomność, nieradzenie sobie z życiem. W przejmujących okolicznościach poznajemy losy kilku mieszkańców miasta w północnej Anglii - Roberta, Danne'ego, Stev'a, Heather, Laury. To przeważnie narkomani, których egzystencja sprowadza się do zdobywania kolejnych życiodajnych działek.

Cała opowieść jest niezwykle dramatyczna, chwilami nawet drastyczna, kiedy bohaterowie McGregora muszą się zmierzyć ze stanem "na głodzie", ale humanistyczny wymiar książki w połączeniu z doskonałym warsztatem pisarskim sprawiają, że mamy do czynienia z prawdziwym wydarzeniem literackim.

Patriotyzm i socjalizm, pojednanie z Niemcami i Ukraińcami, walka z antysemityzmem i nacjonalizmem, polityka demokratyczna i sprawiedliwość społeczna – tematy pism i treść życia Jana Józefa Lipskiego to największy chyba pomnik polskiej lewicy niekomunistycznej. Świecki święty, spadkobierca tradycji Żeromskiego i Brzozowskiego, dla wielu – guru opozycji przedsierpniowej. Charyzmatyczny patron środowiska KOR i wzór niezłomnej odwagi – postać wielka i wyjątkowa. I jak wiele polskich wielkości – zbyt często czczona, a zbyt rzadko czytana.

* Pisma polityczne Jana Józefa Lipskiego to zapis kilku dekad walki o lepszy świat – demokratyczny, wolny, sprawiedliwy społecznie. Autor Katolickiego Państwa Narodu Polskiego nie tylko był moralnym autorytetem, ale i wyznaczał sposób myślenia niezależnej inteligencji. Jego eseje otwierały ważne polskie debaty i kształtowały polską tożsamość.*

Są wśród nich m.in.: Willy Brandt, Henry Kissinger, Golda Meir, Indira Gandhi, Hajle Syllasje, Jasir Arafat, Giulio Andreotti. Książka ukazuje odwagę Fallaci, bezkompromisowe dążenie do prawdy oraz krytykę cynizmu polityków.

Wydawca dołożył wszelkich starań, aby możliwie wiernie odtworzyć oryginalny kształt książki – jej format, czcionkę, zaprojektowaną zgodnie z sugestiami Joyce’a okładkę, oraz wywiedzioną z matematyczno-geograficznych proporcji liczbę stron, jak wiele wskazuje, zaplanowaną przez autora. W oryginale Finnegans Wake zawsze wydawane było w identycznej, 628-stronicowej objętości i taką objętość ma również polski przekład. Dołącza on do elitarnego klubu niewielu powstałych do tej pory kompletnych tłumaczeń tej jedynej w swoim rodzaju książki.

Spotykają się dwie nowojorskie pary. Obie uważają się za elitę amerykańskiej socjety. Dobrze sytuowani, świetnie wychowani, posyłający dzieci do najlepszych szkół. Kiedy ich synowie wszczynają bójkę, na pozór niewinne spotkanie rodziców, zorganizowane celem wyjaśnienia sprawy, przeradza się w lawinę potyczek i wzajemnych złośliwości.

* W tym piekielnie zabawnym pojedynku stawką będzie dobre imię i status każdego z uczestników. Nic zatem dziwnego, że wytrawni przeciwnicy dopuszczą się ciosów poniżej pasa...*

Masha Gessen (ur. 1967) to rosyjska dziennikarka, która w latach 1981 – 1991 pracowała w Stanach Zjednoczonych, po czym powróciła do Moskwy, gdzie mieszka obecnie. Pisała m.in. dla The New Republic i New Statesman. Jest rosyjską korespondentką US News & World Report. Autorka kilku książek dotyczących głownie życia społecznego i politycznego współczesnej Rosji, a także biografii słynnego rosyjskiego matematyka Grigorija Perelmana.

Masha Gessen była świadkiem niezwykłej kariery Władimira Putina, dotarła też do źródeł informacji, z których nie udało się wcześniej czerpać nikomu innemu.„Putin – człowiek bez twarzy” to wstrząsająca historia, ukazująca polityczne manipulacje wojną, terroryzmem i ludzkim życiem, manipulacje, które tworzą dzisiejsze oblicze rosyjskiego imperium.

„Putin – człowiek bez twarzy” to opowieść równie niezwykła, jak zaskakująca kariera Władimira Władimirowicza Putina – pozbawionego błyskotliwych talentów funkcjonariusza KGB niskiej rangi, który został prezydentem Rosji i niemal błyskawicznie zlikwidował dorobek demokratycznych przemian, sprawiając, że kraj ponownie stał się zagrożeniem dla świata i jego własnych obywateli.

Była szara, deszczowa jesień 1946 roku. Miasta zrujnowane po alianckich nalotach. Ludzie gnieździli się w zimnych, zalanych wodą piwnicach. Panował głód. Można było jeść mięso niewiadomego pochodzenia albo próbować coś ukraść. Kobiety, te młodsze, ładniejsze, oddawały się alianckim żołnierzom za papierosy, czekoladę i konserwy. Bo - jak twierdzili niektórzy - lepiej upaść, niż pójść na dno. Ziemniak stał się tym, dla czego warto było narażać życie. Zbierało się okruchy węgla i chrust na opał. Tak wyglądała ponura codzienność mieszkańców Kolonii, Hamburga czy Frankfurtu nad Menem.

Stieg Dagerman - korespondent szwedzkiej gazety, wysłany, by opisać krajobraz po upadku Trzeciej Rzeszy - zobaczył w Niemcach nie sprawców największej tragedii XX wieku, ale ludzi trawionych przez głód, zimno i nędzę, zmagających się z rozgoryczeniem i poczuciem winy.Nie podważając skali niemieckich zbrodni, próbował zrozumieć, czy cierpienia zwykłych Niemców po wojnie to sprawiedliwość dziejowa, czy nieuprawnione okrucieństwo. Stworzył * reportaże najwyższej próby, zachowujące aktualność wobec wciąż nierozwiązanych kwestii odpowiedzialności i kary za zbrodnie II wojny światowej.*

**Zdaniem Breta, Taylor była najbardziej kontrowersyjną gwiazdą kina od czasów Mae West – systematycznie niszczyła wszystkie swoje związki emocjonalne, szczególnie zaś te, które zazwyczaj bywają najważniejsze: związki z partnerami życiowymi, na których wybierała dość często osoby biseksualne albo homoseksualistów, czy z własnymi dziećmi.

Wybór tytułów i opracowanie galerii: Grzegorz Wysocki .**