Bajki Zbigniewa Herberta

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Dziś do księgarń trafiły Bajki pióra Zbigniewa Herberta .

Bajki ukazują się w serii Biblioteka Poetycka Wydawnictwa a5 pod redakcją Ryszarda Krynickiego.

W latach 50. Zbigniew Herbert własnoręcznie sporządzał dla najbliższych przyjaciół książeczki ze swymi utworami. Jedną z nich były Bajki – zbiór ofiarowany Tadeuszowi Chrzanowskiemu, którego Herbert poznał wkrótce po wojnie w czasie studiów na Krakowskiej Akademii Handlowej.

Ten rękopiśmienny tomik, z którego reprodukcje dwóch stron po raz pierwszy ukazały się drukiem w Tygodniku Powszechnym z 9 sierpnia 1998 r. jest ważnym dokumentem kształtowania się poetyki i niezwykle bogatej osobowości i wyobraźni młodego Herberta . Znalazły się w nim dwadzieścia dwa wczesne utwory z gatunku, który poeta odkrył dla siebie w 1952 roku, i który najpierw nazywał bajkami, żeby w końcu w tomie, któremu tytuł nadał jeden z najbardziej niezwykłych utworów tej książeczki: Hermes, pies i gwiazda , powrócić do skromnej, rzeczowej nazwy: proza poetycka.

Kilka słów od wydawcy:
O istnieniu rękopiśmiennego tomiku < Bajki Zbigniewa Herberta dowiedziałem się z pożegnalnego numeru „Tygodnika Powszechnego” z 9 sierpnia 1998 roku, gdzie pośród wspomnień i wierszy o Poecie znalazłem reprodukcję dwóch stron z tej książeczki, na których dzięki szkłom powiększającym udało mi się odcyfrować dwa znane mi skąd inąd utwory: Po koncercie oraz Umarli i zauważyć, że różnią się one nieco (a jeśli chodzi o Po koncercie – to dosyć istotnie) od wersji drukowanej w tomie Hermes, pies i gwiazda . W redakcji „Tygodnika dowiedziałem się, że pochodzą one (podobnie jak poemat Toledo w ciemnej źrenicy, którego okładka i dwie strony zreprodukowano w tym samym numerze) ze zbiorów Tadeusza Chrzanowskiego, jednego z najbliższych przyjaciół Herberta , chociaż on sam w swoim wspomnieniu jedynie skromnie napomknął, iż ma plik jego ręcznie pisanych […] utworów z tamtego czasu, czyli z początku
lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku.

(...)

Badacza twórczości Zbigniewa Herberta może zastanawiać, iż kolejność pierwszych dwunastu utworów w Bajkach (1953) odpowiada niemal całkowicie (oczywiście z wyjątkiem utworów pominiętych) kolejności, w jakiej pojawiły się zarówno w notatniku z roku 1952, noszącym teraz numer 44, jak również kolejności w tomie Hermes, pies i gwiazda , jeśli nie liczyć Chińskiej bajki. Także w wypadku późniejszych utworów zdarza się, iż ich kolejność w książce jest niekiedy bliska kolejności, w jakiej następowały po sobie w notatnikach, co rzadko zdarza się w wypadku wierszy. Jednak jeszcze bardziej mogą go zastanowić dwa sparafrazowane cytaty z Prawdziwej księgi południowego kwiatu Czuang-Tsy (w notatniku nr 57, opisanego ręką Herberta datą: 1955), zwłaszcza Motyl (dziesiąta przypowieść z rozdziału drugiego), który brzmi tak, jakby napisał go tak bliski mu Jorge Luis Borges.

W druku po raz pierwszy prozy poetyckie Herberta pojawiły się dopiero w roku 1956, w lipcowym numerze „Twórczości”. Wśród szesnastu opublikowanych tam tekstów znajdowało się dziewięć, zamieszczonych wcześniej w Bajkach (1953). Sam tytuł Bajki , jako tytuł cyklu, pojawił się w druku chyba tylko raz, w 13(428) numerze „Tygodnika Powszechnego” z 31 marca 1957 roku. Z utworów zamieszczonych w naszej książeczce znalazł się tylko jeden: Hermes, pies i gwiazda . Wśród tytułów, o których była już tutaj mowa, tylko Fotoplastikon, lecz był to już zupełnie inny utwór, ten, jaki znamy z książki – a którego, co dziwne, nie udało mi się dotąd znaleźć w żadnym notatniku.

Ryszard Krynicki

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]