Adam Zagajewski nie żyje. Jego aktywność polityczna owocowała kolejnymi represjami ze strony władzy

Adam Zagajewski urodził się 21 czerwca 1945 r. we Lwowie w rodzinie intelektualistów i patriotów: jego dziadek był naczelnikiem lwowskiego kuratorium, ojciec – profesorem Politechniki Lwowskiej, pionierem polskiej elektroniki, matka – aktorką i tłumaczką. Zaraz po wojnie i zmianie granic przedwojennej Polski jego rodzina została wygnana na Ziemie Odzyskane, osiedliła się w Gliwicach. Do matury mieszkał na Śląsku, a potem wyjechał na studia psychologiczne i filozoficzne do Krakowa.

Już wtedy interesował się literaturą, pisał wiersze, związał się z krakowskim środowiskiem poetyckim. Bardzo szybko stał się jedną z najważniejszych postaci grupy poetyckiej "Teraz", będącej najbardziej aktywnym ugrupowaniem polskiej Nowej Fali poetyckiej, aktywnej od początku lat 70.

Pisarze związani z tym środowiskiem apelowali o to, aby sztuka mówiła prawdę o rzeczywistości. Postulowali społeczne zaangażowanie i aktywność na gruncie nie tylko literackim, ale i społeczno-politycznym.

Jeśli chodzi o kwestie artystyczne – Zagajewski był zwolennikiem koncepcji, że w poezji ważne są sensy, a nie gry językowe i zabawy słowem.

Programowym tekstem tego ugrupowania i drogowskazem, który przez wiele lat wyznaczał kierunek dla wielu progresywnych twórczyń i twórców, była książka "Świat nieprzedstawiony" z 1974 r., którą Zagajewski napisał wspólnie z Julianem Kornhauserem, ojcem Agata Kornhauser-Dudy. Było to niezwykłe połączenie tekstów krytycznoliterackich z manifestem programowym.

Jako poeta Zagajewski debiutował w 1967 r. wierszem "Muzyka", opublikowanym w piśmie "Życie Literackie", jego pierwszy tom zatytułowany "Komunikat" ukazał się w 1972 r.

Przez kolejne pół wieku publikował wiersze, eseje, powieści. Tłumaczył poezję z angielskiego. Był redaktorem wielu pism literackich, zarówno w Polsce, jak i w czasach emigracyjnych. Karierę redakcyjną zaczynał w oficjalnym piśmie "Student", pod koniec lat 70. współtworzył wydawane w podziemiu pismo "Zapis", w Paryżu pracował z kolei w "Zeszytach Literackich". Jego twórczość była bardzo ceniona i często tłumaczona na wiele języków. W ostatnich kilku latach regularnie wymieniany był jako polski kandydat do literackiej nagrody Nobla.

Zagajewski konsekwentnie wcielał w życie teoretyczne założenia Nowej Fali – udzielał się aktywnie na płaszczyźnie publicznej, brał udział w działalności rodzącej się w tamtym czasie opozycji demokratycznej.

Na przełomie lat 70. i 80. podpisywał liczne listy protestacyjne środowisk opozycyjnych do władz, m.in. "list 59" z 1975 r. i o pięć lat późniejszy apel do władz o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami i robotnicami z całej Polski.

Aktywność polityczna Zagajewskiego owocowała kolejnymi represjami ze strony władz. Najpierw, jeszcze w połowie lat 70., został objęty zakazem druku, dalsze reperkusje spowodowały, że zdecydował się na emigrację. Przez dwie dekady, od 1982 do 2002 r. mieszkał w Paryżu.

Po powrocie nierozerwalnie związany był z Krakowem. Prowadził aktywną działalność twórczą i dydaktyczną. Publikował najczęściej w wydawnictwie a5, założonym przez innego przedstawiciela Nowej Fali, a zarazem przyjaciela, Ryszarda Krynickiego.

Kolejne pozycje z logo tej oficyny wyróżniają się nie tylko wysokim poziomem literackim, ale także charakterystyczną szatą graficzną, nawiązującą do największych osiągnięć książki modernistycznej i awangardowej.

Poeta zmarł 21 marca 2021 r. Wiadomość potwierdziło krakowskie wydawnictwo Znak.