80. urodziny Leszka Kołakowskiego

* Leszek Kołakowski , jeden z najbardziej znanych współczesnych polskich filozofów, kończy we wtorek 23 października 80 lat.*

Z jubileuszem zbiega się publikacja pierwszego tomu wywiadu-rzeki Czas ciekawy, czas niespokojny , w której Kołakowski opowiada o swoim życiu Zbigniewowi Mentzlowi .

Prof. Leszek Kołakowski nigdy nie pisał dziennika i unikał odpowiedzi na pytania dotyczące własnej biografii. Tym razem jednak złamał tę zasadę - w rozmowie z Mentzlem mówi o swoim życiu. Ich rozmowa ma tylko dwa ograniczenia: „Nie będziemy rozmawiać o moich rodzicach. Jestem bardzo przywiązany do bliskich zmarłych” – zaznaczył Kołakowski na wstępie, dodając: „Nie chcę również rozmawiać o tym, kto z kim spał”.

Pierwszy tom rozmów obejmuje okres do 1968 roku. Kołakowski opowiada Mentzlowi o dzieciństwie, okupacji, latach szkolnych, wstąpieniu do partii i dojrzewaniu intelektualnym oraz o wyjeździe z Polski.

W jaki sposób Leszek Kołakowski , filozof pozytywista, materialista i marksista stał się Kołakowskim -mędrcem? – zastanawiał się Czesław Miłosz . Charles Taylor nazwał polskiego filozofa samotnym podróżnikiem, przenikliwym krytykiem wszystkich intelektualnych szkół, prawdziwym, acz sceptycznym myślicielem i współczującym obserwatorem wiary chrześcijańskiej.

Urodzony 23 października 1927 w Radomiu, Kołakowski ukończył filozofię na Uniwersytecie Łódzkim, podczas studiów zaangażował się w działalność Akademickiego Związku Walki Młodych Życie, przybudówki PPR.
– Niektórzy z nich nie ukrywali zatkniętych za pas naganów – wspomina Tadeusz Drewnowski , również członek Życia w wywiadzie z Lidią Ostałowską w „Gazecie Wyborczej”.

Po zdanym z wyróżnieniem magisterium Kołakowski trafił do stworzonego w 1949 roku pod patronatem PZPR Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych w Warszawie. W tej samej grupie młodych naukowców znaleźli się m.in. Jerzy Szacki , Bronisław Baczko , Jerzy Beylin. Działalność niektórych z nich po latach będzie określana jako Warszawska szkoła historyków idei.

Kołakowski w latach w latach 1947-1966 należał do PZPR, choć już w 1956 r. napisał swój pierwszy tekst skonfiskowany przez cenzurę. Był to napisany dla „Po Prostu” manifest „Czym jest socjalizm?”. Po długim wyliczaniu, czym nie jest socjalizm (przykłady zostały wzięte z rzeczywistości PRL-u), Kołakowski konkluduje: „Socjalizm jest to ustrój, który... eh!, co tu dużo mówić! Socjalizm jest to naprawdę dobra rzecz”.

* Kołakowski wraz z Marią Ossowską i Tadeuszem Kotarbińskim był w zespole naukowców, którzy w 1965 roku wspierali obronę w procesie Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, oskarżonych o rozpowszechnianie (...) fałszywych wiadomości w „Liście otwartym do Partii”. * Rok później Kołakowskiemu odebrano katedrę marksizmu i leninizmu, którą kierował na Uniwersytecie Warszawskim, i usunięto go z PZPR za zbyt radykalną krytykę władz. Za angażowanie się w wydarzenia marcowe 1968 roku, odebrano mu prawo wykładania i publikowania, co skłoniło Kołakowskiego do wyjazdu z kraju.

Na emigracji jego poglądy zaczęły stopniowo ewoluować w stronę ogólnie rozumianej myśli chrześcijańskiej. Po krótkim pobycie w Paryżu osiadł ostatecznie w Anglii, gdzie mieszka do dziś.

Jego słynny esej Tezy o nadziei i beznadziejności, opublikowany w paryskiej „Kulturze” w 1971 roku, uważany był za fundamentalny dla strategii opozycji antykomunistycznej. W latach 1977-1980 był jedynym członkiem KOR-u za granicami Polski.

W Anglii Kołakowski na stałe związał się z Uniwersytetem Oksfordzkim, gdzie w latach 1972-1991 był wykładowcą. Wykładał też w USA, m.in. w Yale i Berkeley.

W latach 1968-1976 Kołakowski napisał trzytomową pracę Główne nurty marksizmu , gdzie w sposób przekrojowy opisał rozwój tej doktryny. W latach 1967-1975 powstały m.in: Kultura i fetysze, Obecność mitu , Husserl i poszukiwanie pewności .

Głównym przedmiotem zainteresowań filozoficznych Kołakowskiego jest historia filozofii, zwłaszcza od XVIII wieku, w tym doktryny liberalizmu, a także filozofia kultury oraz religii.

Książkę Czas ciekawy, czas niespokojny opublikowało wydawnictwo Znak.