25 rocznica przyznania Nobla Czesławowi Miłoszowi

Oryginał dyplomu Nagrody Nobla, kilkadziesiąt zdjęć i dokumentów dotyczących życia i twórczości Czesława Miłosza można od piątku oglądać na wystawie w Krakowie.

Ekspozycję urządzono w urzędzie miasta w 25. rocznicę przyznania Czesławowi Miłoszowi Nobla i 60. rocznicę wydania tomu wierszy Ocalenie.

Wystawa przypomina najważniejsze wydarzenia w życiu poety. Fotografie przenoszą widzów na Wileńszczyznę, w świat, w którym dorastał i dojrzewał Miłosz - do majątków w Szetejniach i Krasnogrudzie. Są zdjęcia dziadków i rodziców poety, a także młodego Czesława - gimnazjalisty i studenta.

Czasy powojenne to okres pracy Miłosza w dyplomacji - w USA i Paryżu. Kilka prezentowanych zdjęć pokazuje dom poety w Berkeley w USA, gdzie osiedlił się po wyjeździe z Europy. Na wystawie przypomniano także wizytę Miłosza w Polsce w 1981 roku m.in. jego spotkanie w „Tygodniku Powszechnym”, wydawnictwie Znak, uroczystość wręczenia doktoratu honoris causa KUL i odwiedziny w Stoczni Gdańskiej.

Twórcy wystawy przywołali też najistotniejsze wydarzenia w literackim życiorysie poety. Należała do nich niewątpliwie publikacja w 1945 roku tomu Ocalenie zawierającego wiele wierszy ważnych dla kilku pokoleń Polaków m.in. Campo di Fiori, Wiara, Nadzieja, Miłość, Biedny chrześcijanin patrzy na getto. Aż do roku 1980 była to jedyna książka Miłosza wydana oficjalnie w Polsce.

– Wielu ludziom ten tom pozwolił przeżyć i uwierzyć, że są po stronie ocalonych. Wielu wybitnych humanistów właśnie od tej książki zaczęło budowanie swoich księgozbiorów – mówi Agnieszka Kosińska, przez lata sekretarz Czesława Miłosza .

Kosińska zaznaczyła, że wystawa ma przypomnieć, jak bogate i pełne trudnych momentów było życie poety.
– Chcieliśmy pokazać właśnie owe zawęźlenia, które utrudniają patrzenie na życiorys Miłosza , i pokazać zdjęcia z epoki, co może być ciekawe, zważywszy, że Miłosz żył blisko wiek i spinał swoim życiorysem erę pary, kolei żelaznych, dawnych dworków szlacheckich i zdobywania kosmosu – dodała.

Twórcy wystawy przypominają , że nazwisko Czesława Miłosza od 1951 roku zostało objęte tzw. podmiotowym zapisem cenzorskim, co oznaczało, że żadne dzieło sygnowane przez poetę nie mogło się ukazać w Polsce drukiem. Pomimo tego zakazu wiersze Miłosza znalazły się w kilku antologiach wydrukowanych podczas jego nieobecności w kraju. Za swoją twórczość poeta w 1980 roku otrzymał Nagrodę Nobla - na wystawie są zdjęcia pokazujące, jak poeta przygotowywał się do tej uroczystość m.in. przypinając sobie znaczek „Solidarności”.

Wystawę zamyka cytat z tekstu Czesława Miłosza opublikowanego na Boże Narodzenie 1983 roku: „Wiadomo już dzisiaj, że przyszłość zależy od tego, jak ludzkość widzi samą siebie i swoje miejsce w porządku stworzenia. Toteż nadzieja, że wyobraźnia zdoła przywrócić człowiekowi jego utraconą wagę i godność powinna towarzyszyć wszystkim życzeniom ludzi dobrej woli.”

Prezentowane w Krakowie zdjęcia pochodzą z prywatnych archiwów rodziny Miłosza i jego przyjaciół. Wystawę zorganizował istniejący od 2003 roku The Milosz Instytut Library and Archives oraz Urząd Miasta Krakowa. Jej współtwórcą jest pasjonat twórczości Czesława Miłosza , Grzegorz Musidlak.

Wystawa będzie czynna w krakowskim magistracie tylko do 23 października. Od 1 grudnia do stycznia będzie prezentowana w Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.