Życie. Po prostu - nowa biografia Marka Edelmana

* Życie. Po prostu - taki tytuł nosi biografia Marka Edelmana napisana na podstawie rozmów z bohaterem przez Witolda Beresia i Krzysztofa Burnetkę . Książka właśnie trafia do księgarń.*

Autobiograficzny wywiad z Edelmanem - ostatnim żyjącym przywódcy powstania w warszawskim getcie - ukazuje się w przeddzień rocznicy żydowskiego powstania. Książka mówi nie tylko o doświadczeniu holokaustu, przedstawia też czas powojenne. Edelman mówi o komunistach, opozycji, wspomina inwigilowanie przez SB, opowiada o pierwszych polskich próbach transplantacji serca, wspomina spotkania z Janem Pawłem II , Dalajlamą , Vaclavem Havlem .

Dokładna data urodzin Marka Edelmana nie jest znana, przyjęto, że przyszedł na świat 1 stycznia 1922. Urodził się w Homlu, w rodzinie żydowskiej związanej z Bundem - socjalistyczną organizacją żydowskich robotników. Marek Edelman wraz z matką pod koniec lat 20. przeprowadzili się do Warszawy. Po śmierci matki w 1934 roku sam zarabiał na swoje utrzymanie.

Podczas okupacji Edelman zaangażował się w działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej, był jednym z jej założycieli. Podczas powstania, po samobójstwie Mordechaja Anielewicza został ostatnim przywódcą bojowników ŻOB podczas walk. Był w grupie kilkunastu uczestników powstania, którym udało się kanałami opuścić teren getta. Edelman brał też udział w powstaniu warszawskim.

Po wojnie nie wyjechał z Polski, od 1946 na stałe zamieszkał w Łodzi, został kardiologiem. Razem z prof. Janem Mollem - pionierem leczenia zawałów serca w Polsce - opracował metodę przeprowadzania operacji kardiologicznych w stanie rozległego zawału. W 1968 roku podczas antysemickiej nagonki Marek Edelman został zwolniony z pracy w szpitalu wojskowym. Po interwencji Józefa Cyrankiewicza dostał posadę w jednym z łódzkich szpitali miejskich.

Pracę straciła wtedy także żona Edelmana Alina Margolis, także lekarka. Ona zdecydowała się wraz z dziećmi na emigrację do Francji, Edelman postanowił nie ruszać się z Łodzi. Zapytany, dlaczego w 1968 roku nie wyjechał z Polski odpowiedział: „Co to, ktoś mi będzie narzucał, co ja mam robić i gdzie ja mam jechać?”.

Edelman w działalność opozycyjną zaangażował się w połowie lat 70. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Listu 101 intelektualistów przeciwko zmianom konstytucji, skierowanego do władz PRL, działał w Zarządzie Ziemi Łódzkiej Związku Solidarność. W stanie wojennym był internowany. W 1988 r. Marek Edelman przewodniczył Komisji ds. Mniejszości Narodowych przy Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie. Później działał w Unii Demokratycznej i Unii Wolności.

Prawie 500-stronicowa biografia jest najobszerniejszą książką o Edelmanie , jaka dotychczas się ukazała. Sam bohater komentuje na nowo swoje własne wspomnienia zawarte w książkach Getto walczy i Strażnik oraz w wywiadach z Hanną Krall i Anką Grupińską .

Taki sam tytuł jak wywiad-rzeka noszą monodram i film oparte na rozmowach z Edelmanem w reżyserii Artura Barona. Spektakl w kwietniu pokazany zostanie w kilku polskich miastach, film wyemitować ma TVN. Książka Życie. Po prostu ukazała się nakładem wydawnictwa Świat Książki.