Zmarli w 2007 roku

23 stycznia umarł Ryszard Kapuściński.

Najwybitniejszy pisarz spośród polskich reporterów. Urodził się w 1932 roku w Pińsku. Pióro kształcił najpierw na reportażach krajowych, potem zjeździł cały świat, uczestnicząc w kilkudziesięciu wojnach, przewrotach i rewolucjach w Ameryce, Azji, a zwłaszcza w Afryce, której wyzwoleniu z kolonialnego jarzma asystował i któremu poświęcił kilka świetnych książek.

Ryszarda Kapuścińskiego fascynują nie tylko obce światy i ludzie, ale też książki: w dalekie kraje wchodzi najpierw przez bramę literatury, każdą podróż poprzedza wielomiesięczną lekturą, umie słuchać napotkanych ludzi, ale też potrafi czytać ukryte sensy znaczących scen: wyprowadzka Europejczyków z Angoli, dyskusja o alimentach w parlamencie Tanganiki, rekonstrukcja fresków w nowej Rosji - wszystko to zmienia się pod jego wzrokiem w metaforę historycznych przemian.

11 stycznia zmarł Robert Anton Wilson – współautor kultowych książek z gatunku fantastyki naukowej o tajnej społeczności – trylogii Illuminatus!. Był jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci światowej kontrkultury.

Wilson napisał 35 książek, m.in. o percepcji pozazmysłowej, telepatii, doświadczeniach paranormalnych, teorii spiskowej, seksie, narkotykach. Trylogię Illuminatus! napisał wraz z przyjacielem, Robertem Shea, w końcu lat 60., kiedy obaj pracowali jako redaktorzy „Playboya”. Potem przestał zajmować się beletrystyką. Uważał, że nigdy nie powinno wykluczać się żadnej możliwości – włącznie z tym, że „lasagne mogą fruwać”.

30 stycznia zmarł Sidney Sheldon.

Sidney Sheldon (właśc. Sidney Schechtel) urodził się 11 lutego 1917 r. w Chicago w rodzinie żydowskich emigrantów z Niemiec i Rosji. Uczęszczał na uniwersytet Northwestern w Evanston, w stanie Illinois. Po okresie służby wojskowej podczas II wojny światowej zaczął pisać musicale, które były wystawiane na nowojorskim Broadwayu. Był też autorem scenariuszy filmowych dla wytwórni MGM i Paramount Pictures.

Pisaniem powieści zajął się dopiero po ukończeniu 50. roku życia. Jego pierwsza powieść była odrzucana przez pięć różnych wydawnictw, ale w końcu opublikowana odniosła wielki sukces. Krytyka uznała Nagą twarz za najlepszą sensacyjną książkę roku, a pisarz otrzymał za nią nagrodę im. Edgara Allana Poe.

13 lutego zmarł Emmett Williams.

Był jednym z najwybitniejszych twórców poezji konkretnej, współtwórcą legendarnej Grupy Fluxus, do której należeli m.in. Wolf Vostell, Yoko Ono, John Cage, Ann Noel i George Maciunas.

Fluxus (z łac. fluxus – nieuchwytny, zmieniający postać, przeobrażający się) to powojenny dadaizm, ruch grupy międzynarodowych artystów, którzy unicestwili przedmiot sztuki - powstał w 1962 r. Członkowie grupy cenili sobie luz i intelektualną przygodę, obnosili się z niechęcią do masowej komercji. George Maciunas, Dick Higgins, Wolf Vostell, Ben Patterson i właśnie Emmet Williams robili akcje z instrumentami, recytacjami, papierami i publicznością, które stały się jedną z cech Fluxusu.

2 marca zmarł Henri Troyat.

W wieku 95 lat zmarł francuski pisarz i historyk literatury pochodzenia rosyjskiego Henri Troyat – poinformował dziennik „Le Figaro” w swoim poniedziałkowym wydaniu.

Troyat był autorem ponad 100 powieści, sztuk teatralnych, biografii ( w tym zwłaszcza pisarzy rosyjskich i francuskich) i esejów. Od roku 1959 był członkiem Akademii Francuskiej.

Troyat w wieku 27 lat został laureatem literackiej nagrody Goncourtów.

6 marca zmarł Jean Baudrillard.

Jean Baudrillard, francuski filozof i socjolog, zmarł w wieku 77 lat po długiej chorobie w swoim domu w Paryżu.

Jean Baudrillard jest czołowym teoretykiem postmodernizmu.

Uważał, że widowisko jest najważniejszym kreatorem naszego oglądu rzeczywistości – zdarzenia nie dzieją się, jeśli się ich nie widzi. Filozof twierdził, że z tego względu media stają się dominującą siła współczesnego świata. Jean Baudrillard skupiał swoje badawcze zainteresowania na tym, w jaki sposób nasza świadomość wchodzi w interakcje z rzeczywistością i fikcją tworząc z nich kopię świata, którą badacz określał jako hiperrzeczywistość.

23 kwietnia zmarł David Halberstam.

Zdobywca Pulitzera, pisarz i dziennikarz David Halberstam zginął w wypadku samochodowym w pobliżu San Francisco.

Halberstam w 1964 roku, w wieku 30 lat, jeszcze jako dziennikarz “The New York Times” otrzymał Pulitzera za teksty poświęcone wojnie w Wietnamie.

W 1967 roku porzucił dziennikarstwo i poświęcił się działalności literackiej. Napisał 21 książek. Jego War in a Time of Peace była nominowana do nagrody Pulitzera w kategorii literatury faktu.

14 kwietnia zmarł René Rémond.

René Rémond, wybitny uczony, a także publicysta, napisał około 50 dzieł poświęconych historii politycznej, intelektualnej i religijnej Francji w wiekach XIX i XX (głównie prawej stronie francuskiej sceny politycznej) oraz miejscu Kościoła i chrześcijaństwa, m.in. dwutomowe Życie polityczne we Francji (1964-69), trzytomowe Wprowadzenie do historii naszych czasów (1974), Historię Francji religijnej (1992), Laickość dla wszystkich (1998).

Jego najsłynniejsze we Francji dzieło, wielokrotnie wydawane, poświęcone prawicy we Francji od 1815 roku do czasów współczesnych, w którym René Rémond przedstawił typologię prawicy francuskiej, stało się punktem odniesienia zarówno dla historyków, jak i polityków.

W 1998 roku został wybrany do Akademii Francuskiej.

15 kwietnia zmarł Jerzy Janicki.

Jerzy Janicki był autorem kilkudziesięciu słuchowisk, widowisk telewizyjnych, współautorem powieści radiowych Matysiakowie i W Jezioranach. Napisał ponad 30 scenariuszy filmowych m.in. do „Przerwanego lotu”, „Trzech kroków po ziemi”, „Tragarza puchu”, „Człowiek z M-3” oraz do głośnych seriali m.in. „Polskie drogi”, „Ballada o Januszku”, „Dom”. Wspólnie z Andrzejem Mularczykiem, pod pseudonimem Andrzej Jurek, napisał scenariusz do filmu „Liczę na wasze grzechy”.

Opublikował ponad 20 zbiorów reportaży, opowiadań, słuchowisk i dramatów. Napisał też kilka zbiorów opowiadań m.in. Koty to dranie, Nieludzki doktor, Biografia w walizce oraz Czkawkę.

11 kwietnia zmarł Kurt Vonnegut.

Autor co najmniej 19 powieści i wielu opowiadań, esejów i sztuk dramatycznych, w większości groteskowo-katastroficznych, regularnie występował z wykładami, na których prezentował słuchaczom swój sprzeciw wobec konsekwencji rozwoju technicznego oraz instytucji, które jego zdaniem prowadzą do dehumanizacji człowieka.

Najbardziej znane z jego powieści to Pianola, Kocia kołyska, Galapagos, Sinobrody a przede wszystkim – słynna Rzeźnia numer pięć, gdzie opisał swe własne doświadczenia z bombardowania Drezna w lutym 1945 roku.

9 kwietnia zmarł Piotr Kuncewicz.

Największe uznanie spośród powieści Kuncewicza zdobyły wielokrotnie wznawiane Dęby kapitolińskie (pierwsza edycja w roku 1970), ale najlepiej czuł się w eseistyce. Takie tytuły, jak Samotni wobec historii (1967) czy Antyk zmęczonej Europy (1982), były szeroko omawiane i dyskutowane. Szkoda, że nie wzbudziła takiego zainteresowania Legenda Europy (2005), powstała ze sprzeciwu autora wobec traktowania zjednoczonej Europy tylko jako wspólnej kasy.

Kuncewicz uważał się za człowieka lewicy. Był członkiem PZPR, w latach 90. kierował Związkiem Literatów Polskich, tzw. neozlepem. Był też masonem, w 2004 roku wybranym na Wielkiego Mistrza Wielkiego Wschodu Polski.

9 kwietni zmarł Egon Bondy.

Czeski poeta, były dysydent i historyk filozofii.

Bondy urodził się 20 stycznia 1930 roku w Pradze jako Zbynek Fiszer, syn generała wojsk czechosłowackich. Początkowo marksista i socjalista, został jednym z pierwszych dysydentów w latach 50. Był jedną z głównych postaci czeskiego ruchu underground w latach 70, pisał teksty dla legendarnego czeskiego zespołu Plastic People of the Universe.

Po rozpadzie Czechosłowacji w 1993 roku Bondy przeprowadził się do Bratysławy i uzyskał słowackie obywatelstwo.

7 kwietnia zmarł Johhny Hart.

Zmarł w wieku 76 lat. Był autorem popularnego komiksu B.C. i współautorem równie popularnego Czarownika z Id (Wizard of Id), które były przedrukowywane przez ponad 1300 dzienników na całym świecie.

Komiksy Harta trafiały - jak się ocenia - do ok. 100 mln ludzi.

Przyczyną zgonu był wylew. Hart zmarł w swej pracowni, podczas pracy.

16 lipca zmarł Dmitrij Prigow.

Prigow był w końcu lat 60. jednym z założycieli soc-artu, będącego sowieckim odpowiednikiem pop-artu oraz tzw. moskiewskiej szkoły konceptualizmu, często parodiującej wzorce realizmu socjalistycznego. Był pierwszym, który w Związku Radzieckim postrzegał performance jako formę sztuki.

W czasach ZSRR Prigow starał się - jak sam opowiadał - rozmiękczyć system poprzez gen refleksji, przemalowując oficjalną gazetę „Prawda”, której znamienna nazwa mogła być odczytywana jako ukryte roszczenie sprawowania nieograniczonej władzy. Od upadku Związku Radzieckiego posługiwał się przede wszystkim symboliką zakorzenioną w kulturze chrześcijańskiej.

23 lipca zmarł Georg Tabori.

Urodzony w Budapeszcie Tabori tworzył w 17 państwach. W 1936 roku wyemigrował do Wielkiej Brytanii, potem mieszkał jeszcze w Stanach Zjednoczonych, gdzie zaczął pisał sztuki teatralne (reżyserował je m.in. Elia Kazan), w Austrii i w Niemczech.

Na język polski zostały przełożone m.in. jego sztuki Courage mojej matki, Mein Kampf, Kanibale, Ballada o sznyclu wiedeńskim i Wariacje goldbergowskie.

24 lipca zmarł Mirosław Nahacz.

Jeden z najzdolniejszych pisarzy młodego pokolenia. Pisarz najprawdopodobniej popełnił samobójstwo.

Studiował kulturoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował w 2003 roku książką Osiem cztery. W 2004 roku ukazała się druga książka Mirosława Nahacza Bombel.

Mirosław Nahacz urodził się w 1984 roku w Gładyszowie w Beskidzie Niskim.

30 lipca zmarł Ingmar Bergamn.

Bergman zmarł w swym domu na bałtyckiej wyspie Faro (Faaroe), u północnych wybrzeży Gotlandii.

Ernst Ingmar Bergman urodził się 14 lipca 1918 roku w Uppsali w rodzinie protestanckiego pastora. Uzyskał wykształcenie na uniwersytecie w Sztokholmie na kierunkach literatury i historii sztuki. Zrealizował ponad 50 filmów.

Reżyser był wielokrotnie nagradzany, m.in. Złotą Palmą, Złotym Niedźwiedziem i Złotym Globem. Uzyskał też kilkanaście nominacji do Oscara.

Ingmar Bergman jest autorem takich filmów, jak „Siódma pieczęć” (1956), „Tam, gdzie rosną poziomki” (1957), „Persona” (1965), „Szepty i krzyki” (1972), „Fanny i Aleksander” (1982), zaliczanych do najwybitniejszych osiągnięć światowej kinematografii. Wystawiał na deskach teatrów m.in. w Göteborgu, Malmö, Sztokholmie i Monachium. Zasłynął z głośnych inscenizacji dramatów skandynawskich, na przykład Ibsena („Peer Gynt” 1957) i Strindberga („Sonata widm”, 1954, 1971), a także klasyki literackiej – Moliera („Świętoszek”, 1979), Szekspira („Wieczór trzech króli”, 1975) czy Gombrowicza („Iwona, księżniczka Burgunda”, 1980).

9 sierpnia zmarł Ulrich Plenzdorf.

Absolwent renomowanej szkoły filmowej w Babelsbergu międzynarodową sławę zawdzięczał dramatowi Nowe cierpienia młodego W., wystawionej po raz pierwszy w 1972 roku w teatrze Landestheater w Halle. Rok później opublikował opowiadanie pod tym samym tytułem. Łączny nakład wznawianej także po zjednoczeniu Niemiec książki przekroczył cztery miliony egzemplarzy. Przetłumaczono ją na ponad 30 języków, także na język polski, gdzie ukazała się w 1974 roku.

Temat wielkiej miłości poruszał Plenzdorf wielokrotnie, m.in. w scenariuszu do filmu „Legenda o Paulu i Pauli” („Die Legende von Paul und Paula” - 1974), który okazał się kinowym hitem i pokazywany jest do dziś w kinach studyjnych. Po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku zasłynął jako autor scenariusza do serii kryminałów „Ulubieniec Kreuzberga” dla pierwszego programu telewizji publicznej ARD.

6 września zmarła Madelaine L'Engle.

L’Engle napisałą ponad 60 książek.

Madelaine L'Engle była często uważana za autorkę piszącą dla dzieci. Ona sama nie lubiła takiej klasyfikacji. W wywiadach mówiła, że jej utwory nie są kierowane do żadnej grupy wiekowej.

Fałdka czasu - bohaterowie przeżywają niesamowite, pełne niebezpieczeństw przygody. Mistrzowsko poprowadzona akcja i niepowtarzalny baśniowy klimat, gwarantują wspaniałe wrażenia podczas lektury. Meg Murry i jej mały, niezwykły braciszek Charles Wallace nie przypuszczali, że wyprawa do opuszczonego domu w lesie stanie się początkiem niesamowitej, pełnej zdumiewających, choć często niebezpiecznych przygód. Powieść zawiera odniesienia do Biblii, Szekspira, Eurypidesa i Dantego. Gdy świat ogarnęło szaleństwo na punkcie Harry’ego Pottera, właśnie ta powieść była polecana młodym czytelnikom, by czekając na kolejne części serii, nie zrywali kontaktu z literaturą.

19 września zmarł Robert Jordan.

Z wykształcenia był fizykiem. Walczył w Wietnamie, gdzie otrzymał trzy odznaczenia wojenne. Po powrocie zajmował się dziennikarstwem i krytyką teatralną. Dorabiał sobie pisaniem kolejnych tomów przygód Conana, postaci stworzonej przez Roberta F. Howarda, która stawała się wówczas bardzo modna.

Największym sukcesem literackim Roberta Jordana jest Koło czasu.

22 września zmarł Marcel Marceau.

Aktor przez ponad 50 lat odgrywał na scenie kaskadę ludzkich emocji, nie wypowiadając przy tym ani jednego słowa. Prywatnie natomiast uważany był za gadułę.
– Nie pozwól mimowi nic powiedzieć. Bo już nie przestanie gadać – mawiał.

W czasie swej kariery naśladował całą gamę postaci, m.in. opryskliwego kelnera, pogromcę lwów, czy szwaczkę. Jego gesty i bardzo bogata mimika nadawały im niepowtarzalny charakter. Najbardziej znaną jego kreacją był ubrany w pasiasty podkoszulek i kapelusz z wpiętym czerwonym kwiatem melancholijny klaun Bip.

Za największą inspirację Marceau uważał aktora Charliego Chaplina. Natomiast to właśnie ze skeczu Marceau, zatytułowanego „Chodząc pod wiatr”, amerykański gwiazdor Michael Jackson zaczerpnął swój słynny księżycowy chód.

Marcel Marceau, właściwie Marcel Mangel, urodził się 22 marca 1923 roku.

5 października zmarł Władysław Kopaliński.

Władysław Kopaliński (właśc. Jan Stefczyk) urodził się 14 listopada 1907 r. w Warszawie.Debiutował w 1946 r. słuchowiskami w Polskim Radiu. W tym okresie rozpoczął tłumaczenia z języka angielskiego. W latach 1949-54 pracował w Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Przez wiele lat prowadził w „Życiu Warszawy” cykl niedzielnych felietonów. W latach 1958-60 był korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Waszyngtonie.

Kopaliński jest autorem m.in.: Słownika wyrazów obcych, Słownika mitów i tradycji kultury, Księgi cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, Słownika symboli.

Napisał również komedię Baśka, którą wystawiono w warszawskim Teatrze Wojska Polskiego w 1954 r.

5 października zmarł Walter Kempowski.

Uważany za jednego z najbardziej znanych kronikarzy niemieckiej historii minionego stulecia.

Do jego najbardziej znanych utworów należy monumentalne, liczące dziesięć tomów dzieło Echolot, będące zbiorem dokumentów, relacji, listów i wspomnień z lat 1941-1945.

Kempowski pracował przez 26 lat nad kolejnymi tomami ukazującej się od 1993 roku publikacji. Był też autorem licznych powieści historycznych, w tym sagi swojej rodziny. Ostatnią książkę Wszystko na próżno, wydaną w 2006 roku, poświęcił modnemu ostatnio tematowi ucieczki Niemców z Prus Wschodnich przed Armią Czerwoną pod koniec II wojny światowej.

6 października wieku 81 lat zmarł w piątek Jan Wolkers, uważany za jednego z największych powojennych pisarzy holenderskich.

Wolkers, który ostatnie lata swojego życia poświęcił głównie malarstwu i rzeźbie, jest znany z kilkunastu w większości autobiograficznych powieści i zbiorów opowiadań, które częściowo za sprawą otaczającej je aury skandalu obyczajowego, osiągnęły w latach 60. i 70. rekordowe nakłady.

Najbardziej znaną powieścią jest Rachatłukum, którą przetłumaczono na ponad dziesięć języków. Jego autorstwa jest również Powrót do Oegstgeest.