Ważne rzeczy ważą – ''Elementarz współczesny. Czytam sobie''

Żyjemy w czasach niezwykle dynamicznych zmian, do których edukacja chce i musi się dostosować. Wyjątkowo odpowiedzialne zadanie stoi przed rodzicami, którzy już od 17 czerwca będą mogli wspólnie z dziećmi korzystać z "Elementarza współczesnego" , łączącego tradycję z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Nauka czytania, pisania i liczenia w ramach edukacji wczesnoszkolnej jest najważniejszym etapem w rozwoju dziecka i jego przystosowaniu się do środowiska szkolnego. Kontakt
z tekstem wzbogaca słownictwo dziecka i przyczynia się do lepszego zrozumienia świata. Ponadto dostarcza mu przeżyć estetycznych i emocjonalnych oraz kształtuje poczucie własnej wartości. Poprzez czytanie następuje aktywizacja dziecka w myśleniu, obserwacji, kojarzeniu faktów. Uruchamia się cały proces poznawczy.

Dzisiejsi rodzice kilkulatków poszukujący wsparcia w publikacjach edukacyjnych mają większy wybór niż kiedykolwiek. Wydawnictwo Egmont zachęca do sięgnięcia po opracowany przez Annę Boboryk i Dorotę Nowacką „Elementarz współczesny”, który swoją grafiką i formułą metodyczną nawiązuje do tradycji. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że jest rodzajem ukłonu oddanego elementarzowi poprzednich pokoleń. Wydawnictwo zadbało, by „Elementarz współczesny” był nowoczesny i dopasowany do potrzeb oraz oczekiwań dzieci XXI wieku.

– Dziecko (a szczególnie dziecko współczesne) nie lubi i nie umie czekać, bardzo łatwo zniechęca się, jeśli jego aktywności nie towarzyszą wyraźne, wymierne efekty. A praca z tym elementarzem prowadzi w krótkim czasie do doznawania zadowolenia i dumy z siebie, towarzyszących samodzielnemu czytaniu – podkreśla Aleksandra Piotrowska, psycholog dziecięcy, pracownik naukowy Pracowni Psychologii Edukacyjnej Wydziału Pedagogicznego UW, autorka opinii na temat „Elementarza współczesnego”

Jak to działa w „Elementarzu Współczesnym”?

Nowe podejście zapowiadają już pierwsze strony – trzy ilustracje pokazujące miasto, wieś i życie domowe. Jak wiele tu się zmieniło! Współczesny świat jest gęsty, pełen informacji, dynamiki i nowych możliwości. Zaprasza chętnych do nauki czytania, by śmiało wzięli udział w tej przygodzie.

Na początek – zabawa z literami. Na kolorowym rysunku, pełnym śmiesznych
i zaskakujących sytuacji, szukamy liter. Są ukryte w ilustracji, albo w nazwach przedmiotów, a może jeszcze gdzieś? Tutaj liczy się spostrzegawczość i pomysłowość. Nie ma klucza odpowiedzi, potrzebna wyobraźnia i otwarty umysł. To rozgrzewka.

Na kolejnych stronach oglądamy litery zaprezentowane zgodnie z metodyką uczenia czytania i pisania, czyli w wyrazach całych oraz podzielonych na głoski i sylaby, napisane literami drukowanymi i pisanymi.

W końcu nadchodzi ten najważniejszy moment – przed nami tekst do samodzielnego przeczytania. Skoro znam litery O, S i A – mogę próbować przeczytać tekst: „O! Osa!” Co za radość! Czytam! Na kolejnych stronach poznaję litery T i M. Teraz znam już 5 liter i mogę próbować czytać dłuższy tekst „Tam tata. A mama? A to? A sos?” Potem poznam następne litery, i następne – aż w końcu poznam cały alfabet i sam przeczytam nawet najtrudniejszy tekst.

Eksperci Fundacji Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego w rekomendacji do książki podkreślają, że „Elementarz współczesny” dzięki opowiadaniom - na początku przedstawiającym sceny z życia rodziny a później odwołującym się do zdarzeń fantastycznych - wciąga dzieci i dorosłych w swoistą grę, w której istotne jest, żeby dziecko

i towarzyszący dorosły nie tylko podążali za opowiedzianą historią, ale również tworzyli swoje, nowe narracje.

– Autorzy elementarza dzięki tekstom i ilustracjom, wprowadzają dzieci i towarzyszących im dorosłych w świat, w którym od początku bardzo ważną rolę odgrywają emocje i nowe życiowe doświadczenia – dodają.

Co jest ważne w "Elementarzu Współczesnym"?

Wszystkie wyrazy i teksty na każdej stronie zbudowane są tylko z tych liter, które na danym etapie zostały zaprezentowane w „Elementarzu”. Dlaczego? Aby dziecko mogło od początku doświadczać tego, że poznaje litery po coś – po to, aby samo mogło czytać i pisać. Nauka czytania i pisania bowiem to droga do odkrywania i nadawania znaczeń. To droga do odkrywania i zmieniania świata.

Piszę sobie

Dziś już o tym rzadko pamiętamy, ale przecież by powstały książki, człowiek musiał najpierw nauczyć się pisać. Potrzeba zapisania myśli była motywacją do stworzenia alfabetu. Ta potrzeba jest wciąż w każdym dziecku. Do „Elementarza współczesnego” dołączony jest zeszyt do ćwiczeń grafomotorycznych i nauki pisania liter, wyrazów i zdań. Uczymy dzieci pisać przede wszystkim po to, by miały narzędzie do wyrażania siebie. Począwszy od radości zapisania swojego imienia po opisanie swoich uczuć i doświadczeń – by mogły podzielić się tym z innymi.

Znani i lubiani z serii „Czytam sobie”

Do nauki czytania zapraszają znani i lubiani bohaterowie książek z serii ‘Czytam sobie”, której zaufało już ponad milion rodziców. W jej powstanie zaangażowani zostali wybitni współcześni polscy pisarze: Grzegorz Kasdepke, Wojciech Widłak, Zofia Stanecka, Ewa Nowak, Joanna Olech, Łukasz Orbitowski, Marcin Baran czy Małgorzata Strzałkowska
i uznani ilustratorzy: Dorota Łoskot-Cichocka, Joanna Rusinek, Daniel d’Latour Emilia Dziubak i Marcin Bruchnalski.

Laureatka Złotej Nagrody BESA

Za opracowanie merytoryczne elementarza odpowiadała Anna Boboryk, która jest także współtwórcą i koordynatorem merytorycznym pakietu podręczników dla klas 1–3 „Tropiciele” (WSiP), nagrodzonego Złotą Nagrodą BESA Best European Schoolbook Award 2013 Targów Książki we Frankfurcie dla najlepszego cyklu edukacyjnego w Europie w kategorii wiekowej 6–9 lat. Trudno sobie wyobrazić lepszego autora książki edukacyjnej dla dzieci.

Premiera już 17 czerwca 2015 roku.

• Opracowanie merytoryczne: Anna Boboryk

• Seria wydawnicza: Czytam sobie

• Opracowanie graficzne: Dorota Nowacka

• Oprawa: TWARDA

• Liczba stron: 160

• Wiek: dzieci 5-7 lat

• Cena: 49,99 zł.

Recenzja autorstwa dr Teresa Janicka- Panek, metodyka nauczania pocz*ątkowego, specjalisty klas 1-3*

Ogólne wra*żenie na temat podręcznika-Elementarza współczesnego, zwanego dalejElementarzem.*

Podręcznik powinien być estetyczny, to znaczy przyjemny dla oka, będący źródłem przyjemnych skojarzeń i doświadczeń, nawiązujący szatą graficzną do mile wspominanej książki z dzieciństwa, co w przypadku dzieci sześcioletnich (młodszych uczniów), a także 5-latków, przejawiających zainteresowanie światem liter i nauką czytania, nie jest bez znaczenia. Ważne, by miał odpowiednią czcionkę, schematy graficzne, ilustrujące wybrane (trudne) zagadnienia, aby swoim wyglądem zachęcał do skorzystania z jego zawartości. Wszystkie te warunki spełnia recenzowany podręcznik. Podręcznik zawiera duże i wyraźne ilustracje i jest wolny od nadmiaru bodźców wizualnych(nadmiaru grafiki i kolorystyki).

Podręcznik powinien być funkcjonalny, to znaczy praktycznydla ucznia i dla nauczyciela. Rolę przewodnika metodycznego pełni zawarta na początku instrukcja-adresowana do Młodego Czytelnika-ucznia lub dorosłego, by bez problemu znaleźć pożądane zagadnienia, na przykład korzystając z tzw. rozkładówek, na których ,,bohaterką” jest wprowadzana litera/litery. Interesującym pomysłem jest zamieszczenie paska z literami do ćwiczeń dodatkowych.

Zgodno*ść treści podręcznika z tematem określonym w tytule-Elementarz wspó*łczesny

Podręcznik jest opatrzony tytułem* Elementarz współczesny*, który to tytuł odzwierciedla w pełni zawartość merytoryczną książki (treści pochodzące/dotyczące otaczającego dziecko świata). Taki tytuł pełni funkcję informacyjną i zachęcającą do skorzystania. Przymiotnik współczesny w pełni odzwierciedla zamysł Autorki, gdyż zastosowane rozwiązania merytoryczne, metodyczne, techniczne
i edytorskie potwierdzają oparcie koncepcji Elementarza na najnowszych doniesieniach pedagogiki przedszkolnej, wczesnoszkolnej oraz psychologii rozwojowej. Elementarz jest źródłem podstawowych, podanych w sposób przystępny i dostosowany do możliwości poznawczych dziecka, informacji oraz ma na celu wprowadzenie pojęcia litery, sylaby, wyrazu, zdania i tekstu.

Jeśli chodzi o metodykę wprowadzenia litery zastosowano rozwiązania klasyczne (wzory liter, liniatura, wyraz podstawowy, obrazek), połączone z czytaniem globalnym; na marginesach stron książki zamieszczono wyrazy do ćwiczeń w czytaniu- przygotowawczych lub utrwalających.

Podręcznik zawiera interesujące teksty do słuchania i czytania.

Układ treści w Elementarzu jest wynikiem respektowania zasady stopniowania trudności
i przystępności (kolejność wprowadzania liter oraz budowanie tekstów z liter uprzednio wprowadzonych i utrwalonych).

Ocena struktury podr*ęcznika*

Struktura podręcznika odzwierciedla logiczny układ treści, związek przyczynowo-skutkowy i formalny opisywanych zagadnień. Warto zwrócić uwagę na takie zastosowane rozwiązania jak: wprowadzenie do podręcznika adresowane do odbiorcy-ucznia, dziecka, duże ilustracje, będące pretekstem do ćwiczeń w mówieniu i wypowiadaniu się oraz rozwijania spostrzegawczości, strony poświęcone poszczególnym literom, narastająca z czasem ilość tekstu, funkcjonalność czytania (czytanie
w określonym celu), technika komiksowa, dialogi.

Podr*ęcznik stanowi nowe ujęcie problemu*

Podręcznik taki, jak Elementarz, powinien mieć charakter poznawczy i rozwijający ucznia. To znaczy, że poza dostarczeniem merytorycznych informacji, powinien zawierać**inne możliwości edukacyjne: strony do ćwiczeń grafomotorycznych, ćwiczenia dokładności i uwagi oraz doskonalenia spostrzegawczości, nawiązanie do treści z zakresu edukacji matematycznej, przyrodniczej, społeczno-etycznej (interdyscyplinarność), np. str. 20-21 i 28-29 i inne.

Ocena formalnej strony podr*ęcznika*

Wśród kryteriów oceny formalnej podręcznika można wziąć pod uwagę: poprawność zastosowanego języka, wdrażanie do opanowania techniki czytania i pisania, wyjaśnienia dodatkowe na marginesie (wzbogacanie słownictwa Młodego Czytelnika).**

Charakterystyka doboru i wykorzystania*źródeł (teksty)*

Warto zwrócić uwagę na to, że wykorzystano teksty dobrane trafnie, o aktualnej problematyce, wiarygodne, co okazuje się szczególnie ważne w sytuacji dialogu nauczyciela z uczniem/uczniami, ale także dziecka z dorosłym, np. rodzicem lub opiekunem.

Sposób wykorzystania podr*ęcznika*

W literaturze dydaktycznej określono funkcje podręcznika, by zwrócić uwagę na sposoby jego wykorzystania. Należą do nich:

-funkcja informacyjno-poznawcza (umożliwienie zdobycia wiedzy o kwestii o muzyce, o Kosmosie), np. str.84-85;

-motywacyjna(prezentacja treści w sposób zachęcający do poznawania i porównywania); str.124-125; rozbudzanie zainteresowania książką;

-ćwiczeniowa; ćwiczenia w analizie i syntezie słuchowo-wzrokowej, ćwiczenia w czytaniu, ćwiczenia grafomotoryczne na stronach kreatywnych (także w zeszycie do ćwiczeń w pisaniu);

-transformacyjna lub aplikacyjna (możliwość wykorzystania wiedzy w praktyce);

-badawcza(możliwość prowadzenia analiz porównawczych, antycypowania hipotez), np. zabawy
z wodą, str.80-81;

-kontrolno-korektywna ( czytanie przez dziecko w obecności innego dorosłego, ćwiczenia w pisaniu, porównywanie, samoocena);

-samokszta*łceniowa* (prezentacja interesujących informacji, dodatkowe formy aktywności);

-kompensacyjna (korygowanie i uzupełnianie wiedzy, możliwość ćwiczeń dodatkowych
i wspomagających rozwój dziecka, edukacyjne zagospodarowanie czasu wolnego).

Ogólna ocena podr*ęcznika*

Po dokonaniu analizy Elementarza według wyżej wymienionych kryteriów rekomenduję recenzowany materiał do wykorzystania w przewidywanej dla niego roli. Sądzę, że młodsi uczniowie lub zainteresowane tą książką dzieci, doświadczą interesujących doznań poznawczych, duchowych
i estetycznych (ład, porządek, bezpieczeństwo psychiczne).

Inne komentarze lub sugestie

Elementarz współczesny może być wykorzystany jako książka podstawowa w procesie nauki czytania i pisania.

Zeszyt do*ćwiczeń w pisaniu*-jak najbardziej przydatny element obudowy dydaktycznej.

Wątpliwości moje wzbudza:

-brak zachowania zasady stopniowania trudności, jeśli chodzi o kolejność wzorów kreślenia szlaczków;

-za dużo liter na jednej stronie (jeżeli taka wersja, jak do recenzji, planuje być wdrożona);

-brak związku między wzorem szlaczka a literą, np. przy literze Tt proponuję ćwiczenie kreślenia lasek zawijanych w lewo, w prawo u dołu,szlaczek dla litery Yy-nie ułatwia kreślenia tej litery, lecz utrudnia… . Proponuję (Yy pisane) rozłożyć na elementy strukturalne;

-proponuję powiększoną liniaturę (może chociaż na pierwszych stronach, by potem przejść do klasycznej);

-zbyt długie i trudne zdania do przepisywania, np. na stronach z literą Hh, Ch ch; proponuję więcej ćwiczeń w pisaniu wyrazów i łatwiejszych zdań.

dr Janicka Panek Teresa

Wrzeczko, 20 maja 2015 r.

Rekomendacja Fundacji Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Kome*ńskiego*

Punkty wyjścia

1. Początek nauki czytania, często trudny dla dziecka i wymagający cierpliwości też od rodzica. Dzięki Elementarzowi mogą wspólnie emocjonować się przygodami bohaterów.

1. Pytania na które dzieci mogą szukać odpowiedzi również z rodzicami. Wraz ze wzrostem umiejętności czytania stopniowe przechodzenie do odkrywania świata.

1. Fantastyczne i różnorodne w stylu ilustracje, które dodatkowo stymulują wyobraźnię dzieci.

1. Nauka czytania to uniwersalna czynność, która każdy z nas powinien rozwijać.

Rekomendacja

Kto z nas nie zna elementarza Mariana Falskiego? Dziś to dzieło kultowe, które wiele osób kupuje
z sentymentu, lub żeby pokazać dzieciom, wnukom swoją pierwszą książkę do nauki czytania
i podzielić się pozytywnymi emocjami oraz wspomnieniami. Od tego czasu nie było na naszym rynku wydawniczym drugiego takiego podręcznika. Dziś do rąk czytelników trafia „Elementarz współczesny”, który ma duże szanse powtórzyć sukces elementarza Falskiego i wpisać się do kanonu książek do nauki czytania.

Autorzy „Elementarza” dzięki tekstom i ilustracjom, wprowadzają dzieci i towarzyszących im dorosłych w świat, w którym od początku bardzo ważną rolę odgrywają emocje i nowe życiowe doświadczenia.

„Elementarz” dzięki opowiadaniom - na początku przedstawiającym sceny z życia rodziny a później odwołującym się do zdarzeń fantastycznych - wciąga dzieci i dorosłych w swoistą grę, w której istotne jest, żeby dziecko i towarzyszący dorosły nie tylko podążali za opowiedzianą historią ale również tworzyli swoje, nowe narracje.

Dzieci uczące się czytać robią to najpierw z bliskimi – często są nimi rodzice. Na tym właśnie etapie mogą wystąpić trudności w nauce czytania. „Elementarz współczesny” dzięki przedstawionym opowiadaniom oraz atrakcyjnym i różnorodnym ilustracjom minimalizuje ewentualne zniechęcenie do czytania.

Dlaczego warto razem z dzieckiem korzystać z „Elementarza współczesnego”

1. Pokazuje jak sobie radzić ze złożonością umiejętności czytania i pisania. przechodzimy krok po kroku - od liter przez sylaby do słów i zdań, a potem od zdań do dłuższych tekstów fabularnych i zróżnicowanych gatunkowo.

1. Stopniuje opisywane wydarzenia: od scenek rzeczywistych, bliskich dziecku, rodzinnych i szkolnych/przedszkolnych do wyższego poziomu abstrakcji, wątków fantastycznych.

1. Opowiadania napisane przez współczesnych polskich pisarzy i pisarki, zilustrowali współcześni artyści i artystki. Dzięki temu dziecko nie zderzy się z niezrozumiałym słownictwem lub rzeczywistością.

1. Naukę wspiera przejrzysty układ: słowniczek na marginesach, rozpisany alfabet, przedstawienie liter drukowanych i pisanych, podział wyrazów na sylaby.