Warszawa oczami młodego Chopina

Publikacja "Warszawa Chopinów" Piotra Mysłakowskiego dostarcza najnowszych informacji o miejscach związanych z Fryderykiem Chopinem . Autor obala mity na temat adresów chopinowskich i konfrontuje plan współczesnego miasta z tym z czasów kompozytora.

Aby zobaczyć Warszawę oczami młodego Chopina, zdaniem autora, potrzeba wyobraźni i wiedzy. Z powodu zniszczeń wojennych i powojennych wyburzeń polska stolica nie przypomina dziś miasta sprzed dwu wieków, dlatego miejsca związane z kompozytorem stanowią dziś w większości jedynie rekonstrukcję, falsyfikat lub zupełnie nowy byt architektoniczny.

Wiele przewodników po miejscach w Warszawie upamiętnionych obecnością Chopina ukazało się w Roku Chopinowskim w 2009 r. W publikacji pt. "Warszawa Chopinów", którą wydał Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Mysłakowski dostarcza uaktualnionej wiedzy na temat " miejsc chopinowskich" i prostuje błędy, które znalazły się we wcześniejszych wydawnictwach. Jak pisze, Pałac Saski nie był pierwszym adresem kompozytora w Warszawie, a chętnie odwiedzana przez niego kawiarnia "U Brzezińskich" nie mieściła się przy Krakowskim Przedmieściu.

Autor "Warszawy Chopinów" zebrał informacje na temat miejsc związanych z kompozytorem i jego rodziną bazując na korespondencji, pamiętnikach, doniesieniach prasowych i archiwach. Źródłowo udokumentowane adresy chopinowskie zostały oznaczone na planie Warszawy z czasów Królestwa Polskiego, który zestawiono ze współczesną siatką ulic i zabudowaniami. Dzięki temu można prześledzić zmiany topograficzne w Warszawie, przesunięcia obiektów lub ich zniknięcie.

Głównym skupiskiem adresów chopinowskich jest Krakowskie Przedmieście. Przy tej ulicy Chopinowie zamieszkiwali kilkakrotnie, mieściły się tam także mieszkania przyjaciół Fryderyka, m.in. Dominika Magnuszewskiego i Marcelego Celińskiego, oraz rodzinna świątynia Chopinów, kościół św. Krzyża. W Pałacu Namiestnikowskim (dziś Prezydenckim), siedzibie Teatru Francuskiego, Frycek dał pierwszy publiczny występ, grywał również w kościele Panien Wizytek jako tzw. organista licejski. Konserwatorium, w którym śpiewu uczyła się młodzieńcza miłość kompozytora, Konstancja Gładkowska i mieszkanie jego nauczyciela, Józefa Elsnera znajdowało się w gmachu na rogu Krakowskiego Przedmieścia i Mariensztatu.

Mysłakowski podkreśla, że po przyjeździe do Warszawy w 1810 r. Chopinowie zamieszkali w kamienicy Jana Boehma przy Krakowskim Przedmieściu 7, a nie, jak błędnie podaje większość literatury chopinowskiej, w nieistniejącym dzisiaj Pałacu Saskim. Wskazuje na to akt urodzenia siostry Fryderyka, Izabelli z lipca 1811 r. Pod pierwszym warszawskim adresem kompozytora obecnie znajduje się kamienica Grodzickich, a w niej słynna księgarnia naukowa im. Bolesława Prusa (literacki sklep Wokulskiego).

Chopinowie przenieśli się do Pałacu Saskiego w 1812 r. Był on siedzibą Liceum Warszawskiego, w którym ojciec kompozytora, Mikołaj Chopin podjął pracę nauczyciela języka francuskiego. Mysłakowski traktuje nieistniejący dziś gmach jako symboliczne miejsce ujawnienia się zamiłowania do muzyki u młodego Fryderyka. "W tym czasie jego starsza siostra, Ludwika zaczęła naukę gry na fortepianie u Wojciecha Żywnego, który przychodził dawać lekcje pensjonariuszom, a mały Frycek objawił niespotykany talent muzyczny. Jest bardzo prawdopodobne, że to właśnie z Pałacu Saskiego zabierano siedmiolatka do sąsiedniego pałacu Bruehla na popisy przed wielkim księciem Konstantym" - pisze Mysłakowski.

Autor tłumaczy, że Chopin nie mógł pożegnać się z Warszawą w 1830 r. w "Żółtej Karczmie" przy ul. Połczyńskiej 56 ze względu na zbyt dużą odległość gospody od rogatek wolskich i brak stacji pocztowej. Wiadomo, że przyjaciele odprowadzili kompozytora opuszczającego miasto do zajazdu znajdującego się za rogatkami miasta, gdzie razem z Chopinem czekali na przybycie omnibusu pocztowego. Mysłakowski pisze też, że Chopin bywał chętnie w kawiarni "U Brzezińskiej", jak jednak podkreśla, nie mieściła się ona przy Krakowskim Przedmieściu, lecz przy ul. Koziej 1 i nie miała nic wspólnego z dzisiejszą "Telimeną".

Piotr Mysłakowski (ur. 4 kwietnia 1944 r. w Krakowie) jest architektem wnętrz i genealogiem. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, w tym mieście zrealizowano wiele projektów wnętrz użyteczności publicznej jego autorstwa. Przez wiele lat był wiceprezesem Międzynarodowej Federacji Architektów Wnętrz, a także wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Heraldycznego i ekspertem UNESCO. Badania nad rodziną Chopinów prowadzi od kilkunastu lat, jest autorem i współautorem książek: "Rodzina matki Chopina. Mity i rzeczywistość" (2000), "Rodzina ojca Chopina. Migracja i awans" (2002), "Chopinowie. Krąg rodzinno-towarzyski" (2005), "Fryderyk Chopin. Korzenie" (2009).