28 listopada mija setna rocznica śmierci Stanisława Wyspiańskiego . Na krakowskiej Skałce, gdzie artysta został pochowany, zostanie w środę odprawiona msza św. Tego samego dnia wieczorem w Teatrze im. J. Słowackiego obędzie się spektakl „Zaduszki – Wyspiański ”.
Ponadgodzinne widowisko powstało w oparciu o listy, utwory poetyckie, wspomnienia i dramaty Stanisława Wyspiańskiego , których premiery odbyły się jeszcze za życia artysty na scenie krakowskiego Teatru Miejskiego (obecnie Teatru im. J. Słowackiego). W prologu aktorzy grający Lucjana Rydla i Stanisława Wyspiańskiego przypomną ten moment w życiu artysty, w którym zdecydował się on na współpracę z teatrem.
Utwory Wyspiańskiego zaśpiewają: Katarzyna Groniec, Iwona Loranc, Joanna Słowińska, Mirosław Czyżykiewicz, Michał Gasz, Jacek Romanowski, Stanisław Sojka i Grzegorz Turnau. Do tekstów wykorzystano muzykę: Marka Grechuty, Janusza Grzywacza, Wojciecha Kilara, Zygmunta Koniecznego, Andrzeja Kurylewicza, Jana Kantego Pawluśkiewicza, Stanisława Radwana i Stanisława Sojki. Trzy utwory – skomponowane przez Pawluśkiewicza, Sojkę i Grzywacza – powstały specjalnie w związku ze spektaklem „Zaduszki- Wyspiański ”.
– Będzie to koncert jak gdyby zderzony z przypomnieniem premier, które odbyły się za życia Stanisława Wyspiańskiego w tym teatrze. Do roku 1907 r. było ich sześć. Przypomnimy widowni „Warszawiankę”, „Wyzwolenie”, „Bolesława Śmiałego” i „Wesele” – powiedział reżyser spektaklu, dyrektor Teatru im. J. Słowackiego Krzysztof Orzechowski.
Rok 2007 został ogłoszony przez Sejm Rokiem Stanisława Wyspiańskiego .
W Krakowie, z którym artysta był najmocniej związany, od marca trwa Festiwal Wyspiański 2007, koordynowany przez Stowarzyszenie Międzynarodowe Sezony Teatralne i Baletowe.
Organizowane w ramach festiwalu koncerty, spektakle teatralne, wystawy i konferencje naukowe mają pokazać jak różnorodna była twórczość Wyspiańskiego i jak wiele dzieł, mimo krótkiego życia po sobie pozostawił.
W Muzeum Narodowym we wtorek otwarta zostanie wystawa „Wyspiańskiego Teatr Ogromny”, a w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej 29 i 30 listopada odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa „Wyspiański badany teatrem”.
* Stanisław Wyspiański żył zaledwie 38 lat. Urodził się 15 stycznia 1869 r. w Krakowie, zmarł 28 listopada 1907 r., także w Krakowie.* Był dramatopisarzem, poetą, malarzem, projektował dekoracje teatralne, polichromie i witraże; najsłynniejsze znajdują się w kościele oo. franciszkanów w Krakowie.
Tworzył projekty dekoracji wnętrz (np. siedziby Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie), mebli i tkanin. Malował portrety i pejzaże, jego ulubioną techniką był pastel. Należał, obok romantyków, do największych twórców polskiego dramatu. Jego najbardziej znane dramaty to Wesele , Wyzwolenie i Noc Listopadowa. Znawcy jego twórczości podkreślają, że potrafił połączyć problemy czysto polskie z awangardowym teatrem.
Gdy zmarł, w ukazującym się w Krakowie „Czasie” napisano: „Śmierć Wyspiańskiego opłakuje dziś Polska. O niewielu z taką słusznością powiedzieć można, że nad ich trumną żali się cała Ojczyzna. Niewielu bowiem dusza i serce, myśl i ból były tak na wskroś polskie, tak nasze własne, tak narodowe jak Wyspiańskiego. Tracimy w nim tego, który tę duszę polską kształtował”.
W tekście poświęconym artyście podkreślano, że z Wyspiańskim schodzi do grobu nie tylko jeden z najpotężniejszych talentów, ale zasycha z nim źródło, z którego wypływały nowe prądy myśli i uczuć i że w jego dziełach tkwiło to, co porusza, wstrząsa i porywa duszę całego narodu polskiego.