W łóżku z potworem. Żony i kochanki dyktatorów

• *Kim były kobiety, które pokochały największych XX-wiecznych tyranów? *
• *W jakich okolicznościach poznały swoich kochanków? *
• *Kto kogo zdobywał? *
• *Czy wśród dyktatorów znajdziemy pantoflarzy? *
• *Czy kobiety tyranów zostawały ze swoimi mężczyznami do samego końca? *

Na te i na wiele innych pytań odpowiadamy na kolejnych stronach naszej galerii. Nakładem wydawnictwa Znak właśnie ukazała się głośna książka pt. * Kobiety dyktatorów* autorstwa Diane Ducret . Z kolei pod koniec 2011 roku Wydawnictwo Literackie opublikowało książkę * Ewa Braun. Na dworze Führera* napisaną przez Heike B. Görtemaker .

Zobacz także: Osama Bin Laden - ukochany mąż i ojciec. Wspomnienia żony i syna słynnego terrorysty .

Niektóre z nich do świata wielkiej polityki trafiły przypadkiem, jak młodsza o kilka lat od Benito Mussoliniego Rachela, która była kelnerką w gospodzie prowadzonej przez ojca przyszłego dyktatora. Mussolini chlubił się po latach, że nie zważał na początkowy opór dziewczyny i zdobył ją przemocą.

Rodzina niepełnoletniej Racheli była przeciwna ich związkowi, Benito wymusił zgodę na zaręczyny wymachując pistoletem i grożąc, że zabije siebie i niedoszłą narzeczoną. Rachela przez kilka dekad znosiła niewierność męża, intrygi jego kochanek i publiczne upokorzenia.Urodziła mu pięcioro dzieci.

Mussolini miał setki kochanek, najbardziej znany jest jego romans z Clarą Petacci (na zdj.), która zresztą zainicjowała ten związek.Przez kilka miesięcy zasypywała dyktatora listami aż uzyskała audiencję i została jego kochanką. Po nawiązaniu romansu z Petacci, Mussolini wysłał jej męża z misją na Daleki Wschód, z czasem Petacci wystąpiła o rozwód, który przeprowadzono w 1936 roku.

Przydzielono jej apartament w Pałacu Weneckim i fundusz na zakupy. Jej rozrzutność, zazdrość i natarczywość sprawiły jednak, że Mussolini kilkakrotnie próbował z nią zerwać. A jednak to właśnie ona została z nim do końca.

W ostatnich tygodniach wojny Mussolini zaproponował Petacci ucieczkę do Hiszpanii, ale odmówiła, zdecydowała się dzielić los kochanka. Rozstrzelano ich 28 kwietnia 1945 roku w miejscowości Mezzagra, 29 kilometrów od granicy szwajcarskiej, gdzie próbowali się przedostać, nim zostali schwytani przez partyzantów.

Podobno Claretta stojąc przed plutonem egzekucyjnym, wyszeptała: "Jesteś zadowolony, że zostałam z tobą do końca?".29 kwietnia ciała Mussoliniego i Petacci zostały powieszone głowami w dół i wystawione na widok publiczny na Piazzale Loreto w Mediolanie.

Hitler przygotował Ewie drogę ucieczki, z której ona nie skorzystała, chciała pozostać razem z nim. Znali się od 1929 roku. Ewę pasjonowała moda, fotografia i film, nie interesowała się polityką. Żyła w cieniu, rzadko pokazywali się z Hitlerem razem w miejscach publicznych. 30 kwietnia 1945 roku oboje popełnili samobójstwo - Ewa zażyła truciznę, Hitler się zastrzelił.

O Evie Braun piszemy więcej na ostatnich stronach galerii.

Jednak gdy przywódca bolszewików poznał w 1896 r. młodą rewolucjonistkę Nadieżdę Krupską, była ona pociągającą kobietą.

**To choroba Basedowa, na którą cierpiała, odebrała jej szybko urodę i wdzięk młodości.

Udała się za Leninem na zesłanie na Syberię, gdzie 10 lipca 1898 r., w obecności kilku przyjaciół-zesłańców, wzięli ślub. Nadieżda stała się sekretarką męża, pomagała mu selekcjonować materiały, przepisywała na czysto.

Ich związek okazał się bardzo trwały, choć Lenin w kilka lat po ślubie zakochał się w pięknej Inessie Armand (na zdj.). Nadieżda wiedziała, jak jej mąż jest przywiązany do Inessy i wielokrotnie wyrażała chęć odejścia, lecz Lenin powstrzymał ją.

Wychowana w rodzinie o rewolucyjnych tradycjach Nadieżda, gdy podrosła, zakochała się w - jak jej się zdawało - romantycznym Gruzinie i wyszła za niego 1917 roku, choć dzieliło ich 23 lata różnicy.

Ich 15-letnie małżeństwo było bardzo burzliwe. Nadieżda buntowała się przeciwko stosunkom na Kremlu, gdzie mieszkali, odważała się wyrażać własne zdanie na temat niektórych posunięć politycznych dyktatora, zdarzało jej się bronić przyjaciół przed represjami.

Urodziła Stalinowi dwójkę dzieci. W 1932 roku, po publicznej awanturze z mężem, podczas której rzucił on w nią zapalonym papierosem, Nadieżda zastrzeliła się w swojej sypialni.Stalin był bardziej wściekły niż zrozpaczony: nad trumną żony wycedził podobno: "Zdradziłaś mnie", długo też dyskutował z zaufanymi przyjaciółmi o tym "jak ona mogła mi to zrobić".

**W czasie rewolucji kulturalnej osobiście dopilnowała, aby wszyscy, którzy ją krytykowali (a nie brakowało takich wśród zasłużonych chińskich komunistów), trafili do więzień i obozów.

Pozamykała teatry, które kiedyś nie chciały jej zaangażować, co ładniejsze aktorki zesłała do pracy fizycznej na wsi, krytyków swojego talentu kazała piętnować na tzw. wiecach hańby, podczas których bici i upokarzani, musieli składać samokrytykę.

Śmierć Mao miała być dla Jang Quing początkiem wielkiej kariery - była bardzo bliska przejęcia władzy w komunistycznych Chinach. Ją i jej wspólników znanych jako "banda czworga" aresztowano i osądzono. Qing przebywała do 1991 roku w więzieniu, przewieziona do szpitala, powiesiła się tam w łazience.

Diane Ducret, pisząc o partnerkach tyranów zauważa, że nie spotkała się z fenomenem kobiety-dyktatora, choć jej zdaniem kobietom nie brakuje skłonności do sprawowania niepodzielnej władzy. Być może w historii taka postać jeszcze się pojawi - nie wyklucza Ducret.

Co łączy te nieprawdopodobne, ale prawdziwe kobiece losy? Niebezpieczna miłość, chwila szaleństwa czy nieokiełznana żądza władzy? Dlaczego pokochały zbrodniarzy i despotów? Jaką odegrały rolę w dziejach najmroczniejszych reżimów XX wieku?

* Kobiety dyktatorów *to wstrząsające opowieści o niełatwym życiu żon i kochanek Hitlera, Stalina, Mussoliniego, Mao, Lenina, Bokassy, Ceaușescu i Salazara.

Ponad 100 tysięcy sprzedanych egzemplarzy we Francji!

Niemiecka historyk Heike Goertemaker kreśli portret Ewy Braun jako silnej kobiety, mającej większy wpływ na decyzje polityczne Hitlera, niż dotychczas zwykło się uważać. Autorka koryguje obraz Braun, jaki utrwalił się przez dziesięciolecia w odbiorze opinii publicznej. Już Albert Speer miał powiedzieć, że Ewa Braun będzie wielkim rozczarowaniem dla historyków, a w pamiętnikach określał ją jako kobietę nieszczęśliwą.* Cytował też Hitlera, według którego inteligentny mężczyzna powinien wybrać kobietę głupią i prymitywną. *Ta drogą szli dotąd historycy, a Eva Braun została zaszufladkowana jako kobieta pozbawiona charakteru, łatwowierna i pozbawiona świadomości, czym w istocie był nazizm.

"Uważano zawsze, że była ona głupawą blondynką, a w najlepszym razie miłą dziewczyną z sąsiedztwa, która miała nieszczęście zakochać się w potworze. Moim zamiarem było jednak, by spojrzeć, co kryje się za legendą, kim była naprawdę ta kobieta, która żyła i umarła z Hitlerem. Ukazał mi się inny obraz" - pisze Goertemaker we wstępie do książki, nad która pracowała przez trzy lata.

*40-letni Hitler poznał 17-letnią Evę Braun w 1929 roku. Dziewczyna pracowała w Monachium w zakładzie fotograficznym Heinricha Hoffmanna, który sympatyzował z nazistami, a potem stał się jednym z najważniejszych oficjalnych fotografów reżimu. *Braun interesowała się modą, muzyką, filmem, lubiła pozować do zdjęć i fotografować. Początkowo Hitler i Braun spotykali się raczej rzadko, bywały całe miesiące, gdy fuehrer nazistów nie odzywał się do młodej kochanki. Podczas jednej z takich przerw w kontaktach, w 1932 roku, Eva próbowała się zabić, zostawiając list do Hitlera. Odratowano ją, a kochanek najwyraźniej postanowił bardziej o nią zadbać, zacieśnić kontakty.

Eva zamieszkała w rezydencji Berghof, gdzie pełniła role pani domu, ale o jej istnieniu wiedzieli tylko nieliczni. Propaganda lansowała wizerunek samotnego fuehrera, który koncentruje się wyłącznie na sprawcach narodu. Dopiero w 1944 roku po ślubie swojej siostry z nazistowskim oficerem z kręgu Himmlera Eva pojawiła się oficjalnie w otoczeniu kochanka. W kwietniu 1945 roku znalazła się z Hitlerem w berlińskim bunkrze, gdzie została jego żoną, a potem popełniła razem z mężem samobójstwo, zażywając cyjanek.

Goertemaker podkreśla, że Braun bardzo poważnie traktowała fotografowanie i niewątpliwie miała do tego zdolności. *Dzięki bliskiemu dostępowi do Hitlera wykonała setki jego fotografii, najczęściej pozowanych, które sprzedawała Heinrichowi Hoffmannowi. *Niektóre z nich wykorzystane były jako propagandowe pocztówki. Seria zdjęć Hitlera z dziećmi pokazuje, zdaniem biografki, niezrealizowane marzenie Braun o pełnej rodzinie.

"Braun pomagała przedstawić Hitlera jako troskliwego przywódcę, człowieka łagodnego, kochającego dzieci - aktywnie współtworzyła wizerunek fuehrera" - uważa Goertemaker. Według niej, Braun "podzielała przekonania Hitlera, dawała mu psychologiczne wsparcie, utwierdzała go w urojeniach u kresu wojny. Stała się wspólnikiem" - oceniła historyk.

*Goertemaker uważa, że jej książka to także rozprawa z obrazem kobiet w narodowym socjalizmie. "O kobietach jako sprawcach mówiło się rzadko. *Zazwyczaj uchodzą one za niewinne, co utrwala także literatura wspomnieniowa mężczyzn, którzy podkreślają, jak niepolityczną rolę one pełniły i niewiele wiedziały, co rozgrywało się wokół. Z góry oceniano, że były bez znaczenia" - powiedziała historyk. Ten stereotyp częściowo pozwalał na odrzucenie współodpowiedzialności za zbrodnie III Rzeszy. "Dopiero w latach 90. zaczęto to podważać. Obraz kobiet w narodowym socjalizmie jest rewidowany" - pisze w przedmowie.

oprac. GW