Historyk, który o krok wyprzedza historię, człowiek, który na nowo napisał historię Europy, przywracając jej dzieje Europy Wschodniej - tak mówiono w poniedziałek w Krakowie o angielskim historyku Normanie Davisie podczas obchodów jego 70. urodzin.
- Przyjechałem do Polski jako student Oksfordu i przekonałem się, że nic o Polsce nie wiedziałem. Trochę później, gdy poznałem język polski, wiedziałem, że mam wielkie możliwości, że mogę wejść do tej historii jak mało kto. I to była moja motywacja - mówił o początkach swojego zainteresowania historią Polski Norman Davies .
Jego pierwszą publikacją na polskie tematy była książka Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 .
- Wybrałem ten temat, bo on był zakazany. Wiedziałem, że mało kto w Polsce jest w stanie o tym napisać, wiedziałem, że okłamuje się ludzi i że jest to biała plama. To zadecydowało – mówił jubilat.
Kolejna książka na polskie tematy - Boże igrzysko. Historia Polski - znalazła się w księgarniach na Zachodzie 14 grudnia 1981 roku. Zaś jego największe dzieło, historia Europy pt. Europa - między Wschodem a Zachodem , będące syntezą historii Europy, napisane zostało jeszcze przed rozszerzeniem Unii Europejskiej o kraje postkomunistyczne.
- Historyk, który o krok wyprzedza historię i książkami trafia w wydarzenia, które dopiero nastąpią - tak określiła Normana Daviesa prowadząca spotkanie Janina Paradowska.
Słowa te były mottem rocznicowych uroczystości.
- Europa to moje największe dzieło. Jest w pewnym sensie zwieńczeniem mojej wędrówki. Nie wyobrażam sobie, że będę w stanie stworzyć jeszcze coś większego - mówił historyk.
Jak wyznał, przygotowywanie książki zajęło mu 6 lat, samo pisanie - dwa lata.
W spotkaniu z historykiem i w rozmowie o jego kolejnych książkach uczestniczyli m.in. prof. Władysław Bartoszewski i wiceminister spraw zagranicznych Andrzej Kremer; z materiałów filmowych odtworzono wypowiedzi ministrów: Jacka Rostowskiego, Radosława Sikorskiego i Bogdana Zdrojewskiego.
Organizatorem jubileuszu było wydawnictwo Znak, obchodzące w tym roku swoje 50-lecie.
Kolejną rocznicą obchodzoną podczas poniedziałkowej uroczystości było 20-lecie wydania przez Znak pierwszej książki Normana Daviesa Boże Igrzysko .
- W ciągu tych 20 lat Znak wydał 11 książek Normana Daviesa o łącznym nakładzie blisko 400 tys. egzemplarzy - powiedział podczas uroczystości w kinie Kijów prezes Wydawnictwa Znak Henryk Woźniakowski.
Norman Davies urodził się w 1939 roku w Bolton w północnej Anglii. Studiował w Oksfordzie, Grenoble, Perugii i Sussex. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tu właśnie przygotował rozprawę doktorską poświęconą wojnie polsko-bolszewickiej ( Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 , London 1972). Praca ta została wydana w Polsce w tzw. drugim obiegu dopiero po kilkunastu latach. Oficjalnej publikacji, nakładem Znaku, doczekała się w roku 1997.
Przez lata związany z School of Slavonic and East European Studies przy uniwersytecie w Londynie. Wykładał na najważniejszych światowych uniwersytetach: Cambridge, Columbii, McGill, Hokkaido, Stanfordzie, Harvardzie, w Adelajdzie i Oksfordzie. Od 1997 roku jest członkiem Brytyjskiego Towarzystwa Historycznego. Obecnie jako profesor emeritius Uniwersytetu w Oksfordzie poświęca swój czas na pisanie książek.
Norman Davies przez Polaków został uhonorowany m.in. Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta, jest honorowym obywatelem Krakowa, Wrocławia, Lublina i Warszawy. Otrzymał doktoraty honoris causa uniwersytetów: Jagiellońskiego, Gdańskiego, Marie Curie-Skłodowskiej i Warszawskiego. Jest honorowym członkiem Związku Powstańców Warszawskich. Wraz z żoną Marią mieszka w Oksfordzie. Ma dwóch synów: Daniela i Christiana.