W Białymstoku otwarte zostało we wtorek Centrum im. Ludwika Zamenhofa - miejska placówka kulturalna, która ma promować esperanto i postać jego twórcy. Jest tam stała multimedialna wystawa „Białystok młodego Zamenhofa” oraz miejsce na czasowe ekspozycje związane z międzynarodowym językiem przez niego stworzonym.
Otwarcie centrum w wyremontowanej kamienicy przy ulicy Warszawskiej zbiegło się w czasie z 94. Światowym Kongresem Esperanto w Białymstoku, który od soboty trwać będzie w tym mieście. W poniedziałek jego uczestnicy wezmą udział w esperanckim otwarciu placówki.
Przebudowa obiektu trwała od października 2008 roku i kosztowała ok. 6 mln zł z budżetu miasta. Co prawda nieruchomość należy do samorządu wojewódzkiego, a przez miasto jest dzierżawiona, ale w niedługim czasie oba samorządy mają kwestię własności uregulować.
W założeniu, oprócz spełniania roli placówki informującej o esperanto i związkach miasta z tym językiem i jego twórcą, centrum ma również stać się ośrodkiem działań i wydarzeń kulturalnych, mających zbliżać przedstawicieli różnych kultur i narodów. Na 300 metrach kwadr powierzchni jest miejsce nie tylko na ekspozycje, ale i salę konferencyjną - miejsce spotkań i debat.
Białostoccy esperantyści od wielu lat zabiegali o stworzenie w Białymstoku własnego centrum esperanto i muzeum Ludwika Zamenhofa, próbowali też doprowadzić do odbudowy jego domu i stworzenia tam takiej placówki. Jak przypomina Elżbieta Karczewska, prezes Białostockiego Towarzystwa Esperantystów, gdy idea powstała w 1987 roku, miało to wyglądać inaczej.
Karczewska poinformowała, że jest pomysł poddzierżawy pomieszczeń w tej placówce Książnicy Podlaskiej, która ma - katalogowane właśnie - bogate zbiory literatury w języku esperanto.
- Wtedy w tym budynku powstanie filia książnicy ze zbiorami specjalnymi książka esperancka i czasopisma - dodała Karczewska.
Ma nadzieję, że uda się to zrobić od nowego roku. Urodzony w Białymstoku Ludwik Zamenhof, lekarz okulista, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, od najmłodszych lat marzył o integracji ludzi z całego świata, mówiących różnymi językami i wyznawców różnych religii. Dorastał bowiem w mieście zróżnicowanym narodowościowo i religijne - myślał, że to właśnie brak jednego języka jest główną przyczyną nieporozumień, a nawet nienawiści przedstawicieli różnych narodów.
Esperanto stworzył, gdy miał 28 lat. 26 lipca 1887 roku wydał w Warszawie Pierwszy Podręcznik (La Unua Libro), najpierw w języku rosyjskim, a następnie po polsku, niemiecku, francusku i angielsku.
Prezentowana w centrum stała wystawa „Białystok młodego Zamenhofa” pokazuje miasto z końca XIX wieku. Powstała w oparciu o eksponaty z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku oraz o teatralne elementy scenograficzne.
Jak mówił współautor scenariusza ekspozycji, dyrektor Muzeum Podlaskiego Andrzej Lechowski, nie jest to typowa prezentacja z wykazem dat czy gablotami.
- Chcieliśmy stworzyć wrażenie, że oto jesteśmy białostoczanami, wśród nas chodzi gdzieś młody chłopiec Ludwik Zamenhof. Wtedy jeszcze pewnie nikt nie myślał, że zrobi światową karierę - mówił Lechowski.