Ukazał się pierwszy wybór tekstów i zdjęć z całości Archiwum Ringelbluma - największego zbioru dokumentów ukazujących los Żydów pod okupacją niemiecką. _To pierwsze wydawnictwo dające zwyczajnemu czytelnikowi pojęcie czym jest Archiwum Ringelbluma_ - uważa Marta Markowska, redaktorka tomu.
Dotychczas pojawiały się edycje naukowe, w których dokumenty publikowane były wg. klucza tematycznego, tutaj wybieraliśmy teksty najbardziej wyraziste i zindywidualizowane, starając się oddać różnorodność zagadnień i problemów, które zostały zebrane w Archiwum. Teksty ułożone są chronologicznie - pisze w posłowiu Markowska.
Książka stanowi wybór dokumentów z całości Archiwum, nie jest jednak próbą prezentacji całego zasobu. Żydowski Instytut Historyczny planuje pełną jego publikację jako projektowane na wiele lat wielotomowe wydawnictwo (dotychczas ukazały się trzy tomy, pierwszy z nich w 1997 roku). Niniejsza książka jest skrótową zapowiedzią tego dzieła, pokazuje jednak czym jest Archiwum Ringelbluma - uważa Markowska.
Archiwum Ringelbluma - Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego - w 1992 roku zostało wpisane przez UNESCO na Listę "Pamięć Świata" gromadzącą najważniejsze dokumenty, jakie przechowała ludzkość. Kolekcja to ponad 2 tys. jednostek archiwalnych - ponad 35 tys. stron zawierających rękopisy, maszynopisy, druki, rysunki, fotografie z okresu od września 1939 roku do lutego 1943 roku. W zachowanych materiałach znajdują się unikatowe relacje, dzienniki, dokumenty urzędowe, druki ulotne, prasa legalna i konspiracyjna oraz utwory literackie powstałe w getcie.
Inicjator przedsięwzięcia - Emanuel Ringelblum - urodził się 21 listopada 1900 roku w Buczaczu. Jeszcze podczas studiów filozoficznych na Uniwersytecie Warszawskim związał się z socjalistyczno-syjonistyczną partią Poalej Syjon-Lewica. Był współorganizatorem założonego w 1923 roku Seminarium Historii Żydów w Polsce, które stało się trzonem Komisji Historii Żydów w Polsce. Ringelblum nauczał historii w gimnazjum, prowadził też własne badania - opublikował m.in. prace Żydzi w Warszawie od czasów najdawniejszych do roku 1527 oraz monografię Żydzi w powstaniu kościuszkowskim. Wojna zastała go na Kongresie Syjonistycznym w Genewie, powrót do kraju Ringelblum uważał za swój obowiązek.
W Polsce zaangażował się w organizowanie pomocy dla Żydów. Praca społeczna dała mu szansę utrzymywania kontaktów z licznymi środowiskami i ugrupowaniami. Już w październiku 1939 roku Ringelblum zaczął spisywać zebrane informacje. Z czasem zrodził się projekt stworzenia szerokiej dokumentacji losu Żydów pod okupacją niemiecką. Reingelblum pozyskał do swego dzieła licznych współpracowników. W tydzień po zamknięciu warszawskiego getta - 22 listopada 1940 roku - odbyło się inauguracyjne spotkanie konspiracyjnego zespołu badawczego pod kryptonimem "Oneg Szabat", czyli "Radość Soboty" nazwanego od wyznaczonego dnia spotkań grupy.
Zbierano dokumenty osobiste i urzędowe (obwieszczenia władz, druki, kartki żywnościowe), prowadzono ankiety i spisywano relacje poszczególnych grup zawodowych, organizowano konkursy na wspomnienia, zbierano korespondencję, dokumentowano działalność instytucji getta. Sam Ringelblum prowadził dzień po dniu kronikę wydarzeń.
Zagłada getta prowadzona przez Niemców od 22 lipca 1942 roku nie przerwała działalności grupy. Pomyślano jednak o zabezpieczeniu zbioru - 3 sierpnia zakopano dziesięć metalowych skrzyń pod budynkiem szkoły na Nowolipkach, pod koniec lutego 1943 roku pod tym samym adresem ukryto w dwu bańkach po mleku drugą część dokumentów. Trzecia ich część została zabezpieczona przy ulicy Świętojerskiej 34 18 kwietnia 1943 roku - w nocy przed wybuchem powstania w getcie.
Sam Ringelblum po powstaniu w getcie ukrywał się po aryjskiej stronie, 7 marca 1944 roku Niemcy odkryli kryjówkę i ponad 30 osób, które szukało tam schronienia zostało rozstrzelanych w ruinach getta.
Po wojnie odnaleziono dwie części archiwum, część trzecia nigdy się nie odnalazła.
Książka Archiwum Rengelbluma. Dzień po dniu Zagłady ukazała się nakładem Ośrodka Karta w serii Żydzi Polscy.