Uczczą 130. rocznicę urodzin prof. Mariana Falskiego

*130. rocznicę urodzin autora cenionego od 1910 r. elementarza , wybitnego pedagoga prof. Mariana Falskiego uczczą w środę dzieci i mieszkańcy Kuźnicy Grabowskiej (Wielkopolska). Profesor bywał i tworzył w tej miejscowości, dziś jest patronem miejscowego muzeum. * "Dzieci złożą kwiaty i zapalą znicze pod tablicą upamiętniającą pobyty Falskiego w Kuźnicy. W miejscowej szkole odbędzie się akademia, będą czytane fragmenty elementarza" - poinformował w środę PAP prezes miejscowego Stowarzyszenia Ruch Samorządowy im. profesora Mariana Falskiego, Marian Krzak.

W kuźnickim Muzeum Oświaty można oglądać elementarze wydane od 1910 do 1983 roku. W zbiorach jest m.in. Toruński Elementarz Polski z 1910 r.Zgromadzono także przedwojenne przybory szkolne, świadectwa, zeszyty, lektury, harcerskie mundurki, odznaki, czapki i zdjęcia. Są przedwojenne kałamarze, zdjęcia, dzienniki lekcyjne, oryginalne ławki, globusy, atlasy i setki pomocy szkolnych.

To jedyne w regionie muzeum, którego patronem jest autor słynnego elementarza z 1910 r., używanego niemal przez cały XX wiek - podkreślił Krzak.

Falski był zięciem Karola Oxnera - przedwojennego właściciela Kuźnicy, i szwagrem ostatniego dziedzica tego majątku - Seweryna Oxnera. Profesor często przyjeżdżał do rodziny swojej żony, polował w okolicznych lasach. Muzeum ma siedzibę w dworku należącym kiedyś do Oxnerów.

* Marian Falski jest znany przede wszystkim jako autor Elementarza , ale w pamięci społecznej pozostała także jego książka pt. Środowisko społeczne młodzieży a jej wykształcenie, którą opublikowano w 1937 r. Profesor dowodził w niej, że nie uzdolnienia i charakter dziecka determinują jego szanse, lecz pozycja społeczna i klasowa ojca.*

Rok wcześniej Falski opublikował broszurę pt. Walczmy o szkołę, w której poddał druzgocącej krytyce całą politykę oświatową rządów pomajowych, zwłaszcza Janusza i Wacława Jędrzejewiczów. Prace Falskiego z zakresu organizacji szkolnictwa i dydaktyki stawiały go w rzędzie najwybitniejszych wówczas twórców nauk o wychowaniu.

"Przez całe życie profesor pozostawał człowiekiem niepokornym, nie idącym na żadne kompromisy. W 1964 r., wraz z grupą uczonych i pisarzy, złożył swój podpis pod słynnym Listem 34 do premiera Józefa Cyrankiewicza, zawierającym żądanie zmiany polityki kulturalnej i zniesienia cenzury" - przypomniał w rozmowie z PAP członek stowarzyszenia, Waldemar Dudka.

W 1967 r. Falski podjął się obrony przed komisją dyscyplinarną Uniwersytetu Warszawskiego studenta historii Adama Michnika - obecnego redaktora naczelnego "Gazety Wyborczej". Profesor zmarł w 1974 r.

Stowarzyszenie przeprowadziło w tym roku akcję przywrócenia elementarza Falskiego do szkół.Pod petycją do ówczesnej minister Katarzyny Hall podpisało się ponad 800 osób. "Nasza akcja nie przyniosła rezultatu" - ubolewa Krzak.

Według niego, ponad 100 tys. egzemplarzy elementarza Falskiego znajduje się w domach Polonii na całym świecie, głównie w USA. "Tam posiada go niemal każda polska rodzina, w Polsce uważany jest za staroświecki" - twierdzi prezes stowarzyszenia.