Katalog edukacyjny _U kresu sił..._, poświęcony twórczości artystycznej byłej więźniarki Auschwitz Janiny Tollik, wydało Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Katalog prac artystki, która ilustrowała głównie życie kobiet w obozie Auschwitz II-Birkenau, opracowała Jolanta Kupiec.
Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum poinformował w czwartek, że w zbiorach placówki znajduje się 45 obrazów artystki. Ukazują one wiele dziedzin życia obozowego: dramat przybycia do obozu, uciążliwe i długotrwałe apele, koszmar warunków obozowych, chorych w szpitalu, wyniszczającą pracę, głód i śmierć.
W książce opisano także prace, które spłonęły podczas wystawy w Anglii w 1984 roku. Łącznie w katalogu znalazło się 56 prac związanych z tematyką Auschwitz, a także dokumenty i zdjęcia archiwalne.
Książka podzielona jest na trzy części odpowiadające kolejnym etapom życia Janiny Tollik: okres obozowy, okres belgijski i okres polski. Artystka tworzyła nie tylko szkice i obrazy związane z tematyką Auschwitz. Gabriela Nikliborc z działu zbiorów muzeum zaznaczyła, że Tollik jest także autorką dzieł malarskich o różnorodnej tematyce: studiów pejzażowych i portretowych, szkiców postaci i aktów oraz projektów zdobnictwa opartych na motywach kaszubskich.
W relacji złożonej w muzeum w 1968 roku Janina Tollik powiedziała: „Malując na temat byłego obozu chciałam w pierwszym rzędzie oddać atmosferę Ś klimat życia obozowego. Chciałam na obrazie pokazać były obóz tak jak widziałam go będąc więźniarką - słabą, wyczerpaną, zagubioną wśród tłumu, wśród szarej masy więźniarskiej braci”.
Tollik urodziła się w 1910 roku w Janowie. W latach 1931-35 studiowała na ASP w Krakowie.W Biurze Gospodarki Wodnej w Krakowie, gdzie pracowała podczas okupacji niemieckiej, założyła tajną komórkę informacyjno-wywiadowczą. Gestapo zatrzymało ją w maju 1941 roku. Po śledztwie w więzieniu na Montelupich, w kwietniu 1942 roku, została deportowana do niemieckiego obozu Auschwitz. Otrzymała numer 6804.W październiku 1944 roku została przewieziona do KL Flossenbuerg, gdzie doczekała wyzwolenia. Po wojnie mieszkała w Belgii. Do Polski wróciła w 1949 roku. Zmarła w 1994 roku.
Wydawnictwo Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau powstało w 1956 roku. Wydało dotychczas ponad 400 pozycji w nakładzie ponad 6 milionów egzemplarzy w różnych wersjach językowych, w tym przewodniki w 14 językach.